Zatrucie tlenkiem węgla jest bardzo niebezpieczne do tego stopnia, że nazywany on jest cichym zabójcom. Tlenek węgla powstaje w wyniku niepełnego spalania paliwa. Jest trujący, wdychanie niewielkiej ilości może spowodować utratę przytomności i śmierć.
Jak powstaje tlenek węgla?
Tlenek węgla jest trudny do wykrycia, ponieważ nie ma zapachu, smaku ani koloru. Oznacza to również, że łatwo jest wdychać go nie mając nawet takiej świadomości. Tlenek węgla powstaje, gdy paliwa takie jak gaz, olej, węgiel i drewno nie spalają się w pełni. Gdy ogień płonie w zamkniętym pomieszczeniu, tlen w pomieszczeniu jest stopniowo zużywany i zastępowany dwutlenkiem węgla.
Skutki oddychania tlenkiem węgla
Podczas oddychania tlenkiem węgla wchodzi on do krwiobiegu. Tam miesza się z hemoglobiną. Hemoglobina jest częścią czerwonych krwinek, która przenosi tlen w organizmie. Jednak gdy tlenek węgla miesza się z hemoglobiną, krew nie jest już w stanie przenosić tlenu. Brak tlenu powoduje śmierć tkanek i komórek organizmu. Kiedy hemoglobina miesza się z tlenkiem węgla, wytwarza związek zwany karboksyhemoglobiną. Karboksyhemoglobina wpływa niekorzystnie na naczynia krwionośne w organizmie, powodując ich nieszczelność. Może to prowadzić do obrzęku mózgu, powodując utratę przytomności i uszkodzenie neurologiczne.
Objawy zatrucia tlenkiem węgla
Ból głowy jest najczęstszym objawem zatrucia tlenkiem węgla (CO). Inne typowe objawy to:
- mdłości i zawroty głowy,
- uczucie zmęczenia i dezorientacji,
- wymioty i ból brzucha,
- duszność i trudności w oddychaniu.
Objawy zatrucia CO mogą przypominać objawy zatrucia pokarmowego i grypy. Jednak w przeciwieństwie do grypy zatrucie CO nie powoduje wysokiej temperatury. Może się zdarzyć, że objawy są mniej nasilone, gdy osoba znajduje się z dala od źródła tlenku węgla.
Objawy zatrucia CO mogą jednak wystąpić kilka dni lub miesięcy po wdychaniu tlenku węgla.
Objawy zatrucia CO, które rozwijają się później, obejmują:
- zamieszanie,
- utrata pamięci,
- problemy z koordynacją.
Jeśli wdychany poziom tlenku węgla był wysoki to objawy mogą być znacznie poważniejsze i mogą obejmować:
- zatrucie (skutki zatrucia takie jak upośledzony stan psychiczny) i zmiany osobowości,
- zawroty głowy,
- ataksja (utrata koordynacji fizycznej z powodu leżących u podstaw uszkodzeń systemu nerwowego i mózgu),
- duszność i tachykardia (tętno powyżej 100 uderzeń na minutę),
- ból w klatce piersiowej,
- drgawki (niekontrolowany wybuch aktywności elektrycznej w mózgu, który powoduje drgania mięśni, gryzienie języka i całkowite drżenie ciała),
- utrata przytomności (w przypadkach, gdy występuje bardzo wysoki poziom tlenku węgla, śmierć może nastąpić w ciągu kilku minut).
Grupy ryzyka
Niektóre osoby mogą zostać dotknięte zatruciem CO szybciej niż inne. Osoby szczególnie zagrożone to:
- ludzie z problemami z sercem lub oddychaniem,
- niemowlęta i małe dzieci,
- kobiety w ciąży.
Zwierzęta mogą być pierwszymi, które wykazują oznaki zatrucia CO, ponieważ są one bardzo podatne na działanie gazu CO. Im mniejsze zwierzę lub osoba, tym szybciej CO na nich wpłynie. Jeśli Twój zwierzak nagle zachoruje lub niespodziewanie umrze, a śmierć nie jest związana ze starością lub istniejącym stanem, powinieneś zbadać możliwość wycieku CO.
Leczenie
Jeśli pojawią się objawy zatrucia tlenkiem węgla powinna zostać pobrana próbka krwi, aby sprawdzić ilość karboksyhemoglobiny we krwi. Poziom 30% wskazuje na poważne narażenie. Można również wykonać elektrokardiogram (EKG) w celu zbadania, jak dobrze serce pompuje krew do organizmu.
Bardzo ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z niebezpieczeństw związanych z zatruciem tlenkiem węgla i zwracać uwagę na znaki ostrzegawcze. Oprócz skutków działania CO, które opisano w zatruciu tlenkiem węgla, następujące sytuacje mogą być również oznakami zatrucia CO:
- inne osoby w twoim domu, mieszkaniu lub miejscu pracy, które mają podobne objawy,
- objawy znikają, gdy wyjeżdżasz na wakacje i powracają gdy wracasz,
- symptomy wydają się być sezonowe, na przykład bóle głowy częściej występują zimą, gdy centralne ogrzewanie jest używane dużo częściej.
Inne możliwe oznaki wycieku CO w Twoim domu to:
- czarne ślady na ścianach w okolicach urządzeń grzewczych,
- śliskie ślady na ścianie wokół kotłów lub pieców,
- dym gromadzący się w pomieszczeniach w wyniku wadliwych kanałów wentylacyjnych,
- żółte zamiast niebieskich płomieni pochodzących z urządzeń gazowych.
Jeśli kilka osób w tym samym budynku ma objawy grypopodobne bez temperatury i uważasz, że może to być związane z wyciekiem tlenku węgla, powinieneś:
- natychmiast zaprzestań używania wszystkich urządzeń do gotowania i ogrzewania wykorzystujących paliwo inne niż prąd,
- otwórz wszystkie okna i drzwi w domu lub budynku,
- oddal się od źródła gazu,
- skontaktuj się z lokalnym dostawcą gazu,
- jak najszybciej udaj się do swojego lekarza rodzinnego.
Jeśli podejrzewasz, że doświadczasz zatrucia tlenkiem węgla, opuść teren i natychmiast zdobądź świeże powietrze. Większość ludzi szybko odzyskuje zdrowie na świeżym powietrzu. Jeśli jednak objawy utrzymują się nawet na świeżym powietrzu, może być konieczne leczenie tlenem w szpitalu. Nie zwlekaj z pójściem do szpitala, jeśli objawy utrzymują się. Kobiety w ciąży powinny zawsze iść do szpitala, jeśli podejrzewa się zatrucie tlenkiem węgla. Nawet jeśli objawy ustępują, istnieje ryzyko, że tlenek węgla może nadal znajdować się we krwi płodu. Niemowlęta, dzieci, osoby starsze i osoby z problemami zdrowotnymi są bardziej dotknięte. Większość ludzi jest w stanie wyzdrowieć po zatruciu tlenkiem węgla, gdy jest leczona.
