Choroba Haglunda to jałowa martwica guza piętowego spowodowana niedokrwieniem tętniczym i jest rodzajem osteochondropatii (choroba kości, w której rozwija się proces zwyrodnieniowo-dystroficzny). Schorzenie jest najczęstszą przyczyną bólu ścięgna Achillesa u młodzieży o zwiększonej aktywności fizycznej. Głównym powodem tej choroby są dziedziczne predyspozycje i powtarzalne mikrourazy kości piętowej. Zmiany pojawiają się w postaci wyrostka kostnego tzw. guza z tyłu kości piętowej. Odkształcenie Haglunda może być jednostronne lub dwustronne.
Choroba Haglunda prowadzi do rozwoju zespołu bólowego i zmian zapalnych w tkankach miękkich w okolicy kości piętowej. Podobnie jak wiele innych deformacji stopy są częstsze u kobiet, które lubią chodzić na wysokich obcasach. Tył buta z wysokimi obcasami tworzy strefę nacisku na tylnej zewnętrznej powierzchni kości piętowej i prowadzi do ucisku tkanek miękkich i worka maziowego umieszczonego między ścięgnem Achillesa a piętą.
Choroba Haglunda – przyczyny
Zaburzenia wzrostu kości piętowej lub wysokie sklepienie może być jedną z przyczyn rozwoju choroby Haglunda. Ponieważ ścięgno Achillesa jest przyczepione do tylnej powierzchni kości piętowej, zmiana w poziomej osi kości piętowej prowadzi do napięcia i nadmiernych obrażeń podczas chodzenia.
Wszelkie buty o twardym grzbiecie, małe lub obcisłe buty, szczególnie połączone z ciężkim wysiłkiem fizycznym, mogą prowadzić do rozwoju choroby Haglunda. Schorzenie to jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu ścięgna Achillesa i pięty. Diagnoza nie zawsze jest możliwe, ponieważ istnieje wiele innych chorób, które mają podobne objawy, lokalizację i deformację. W ten sposób wyodrębniono:
- Zapalenie kaletki maziowej
- Zapalenie ścięgna Achillesa
- Choroby ogólnoustrojowe, takie jak zespół Reitera, reumatoidalne zapalenie stawów, które mogą towarzyszyć takim samym objawom.
W związku z tym leczenie w tych przypadkach będzie wymagało zupełnie innego podejścia. Ze względu na stały uraz kości piętowej mogą rozwijać kostne narośla i stan zapalny. Inną przyczyną rozwoju choroby Haglunda może być sztywne, krótkie ścięgno Achillesa. Może to prowadzić zarówno do anatomicznych cech, jak i do samego ścięgna Achillesa.
Inną przyczyną rozwoju choroby Haglunda jest położenie szpotawe kości piętowej. Kiedy pozycja szpotawej pięty kości zewnętrznej wchodzi w konflikt z silnie rozciągniętym ścięgnem Achillesa prowadzi to do powstawania osteofitów (narośli kostnych) i stanu zapalnego w tym obszarze. Ponadto przyczyną tej choroby mogą być predyspozycje wrodzone, zaburzenia hormonalne oraz zatory.
Choroba Haglunda – objawy
Głównymi objawami tej patologii są ból pięty i grzbietu stawu skokowego, dyskomfort, obrzęki w okolicy pięty, trudności w poruszaniu stopą, kulawizna. W obecności zapalenia śluzowatego worka ścięgna Achillesa, guz staje się miękki w dotyku, skóra w miejscu zapalenia zmienia kolor na czerwony. W zaawansowanych przypadkach, tam jest ból przy najmniejszym ruchu stopy i nosi obcisłe buty na wysokich obcasach jest niemożliwe.
Chorzy borykający się z chorobą Haglunda opisują dolegliwości, jako silny, pulsacyjny ból pięt i stóp. Nie ma specjalnych problemów z funkcjonowaniem stopy, ale zapalenie błony śluzowej ścięgna i worka powoduje obrzęk. To nie pozwala normalnie chodzić w butach, a w niektórych przypadkach po prostu stać, a nawet siedzieć.
Głównymi objawami tej choroby są:
- Ból w pięcie, który zaczyna się rozwijać w trakcie lub po ruchu
- Pojawienie się obrzęku w miejscu uszkodzenia stawu
- Trudności w procesie zginania i prostowania stopy
- W trakcie badania palpacyjnego, może pojawić się ostry ból
- Zaczerwienienie skóry i podwyższona temperatura miejscowa
- Kulawizna chorej nogi podczas chodzenia
- Niezdolność postawienia nogi bez dodatkowego wsparcia (np. kuli)
- Odczuwanie bólu w miejscu mocowania ścięgna Achillesa do kości piętowej
- Podczas snu lub położenia nogi w pozycji poziomej, ból ustępuje trochę
- W niektórych przypadkach może nastąpić zanik skóry i nadwrażliwość na pięcie, a także zanik mięśni nóg.
Choroba Haglunda – diagnostyka
Na podstawie analizy obrazu klinicznego diagnozę stawia lekarz ortopeda, najczęściej zleca prześwietlenie rentgenowskie. W niektórych przypadkach radiografia nie jest wystarczająca i istnieje potrzeba zastosowania dodatkowych metod badawczych. Rezonans magnetyczny pozwala ocenić stan torebki i ścięgien, wykluczyć inne patologie z tyłu stopy i kostki. Choroba Haglunda może wymagać zastosowania także USG.
Radiografia w chorobie Haglunda pozwala stwierdzić charakterystyczny przerost kostnego tylno-zewnętrznej powierzchni guzka kości piętowej, pogrubienie cienia ścięgna Achillesa więcej niż 9 mm nad krawędzią guzowatości kości piętowej zapalenia ścięgien.
Ultrasonograficzne (USG) ukazuje oznaki zapalenia ścięgien. MRI to metoda pomocnicza pozwalająca na wizualizację zgrubienia i zmiany grubości ścięgna Achillesa i kaletki, obrzęk w szpiku kostnym guzowatości kości piętowej. Pozwala odróżnić chorobę od zaawansowanych przypadków nieprawidłowości ścięgna Achillesa i insercji (mutacja genu) zapalenia kaletki.
Choroba Haglunda – leczenie
Leczenie zachowawcze to:
- Preparaty: niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
- Procedury fizjoterapeutyczne
- Miejscowe podawanie preparatów steroidowych (diprospan, kenalog)
- Noszenie indywidualnych wkładek ortopedycznych, używanie innych urządzeń ortopedycznych, obuwia
- Terapia falami uderzeniowymi itp.
Interwencja chirurgiczna:
- Otwarte usuwanie przyrostów kostno-chrzęstnych z przywróceniem miejsca przywiązania ścięgna Achillesa do kości.
- Minimalnie inwazyjne usuwanie przerostu kostno-chrzęstnego pod kontrolą wzmacniacza obrazu.
- Artroskopowe usunięcie wzrostu chrząstkowo-kostnego i kaletki.
Leczenie zachowawcze ma na celu usunięcie ostrych stanów zapalnych i zapobieganie jego trwałym zmianom w przyszłości ze względu na noszenie obuwia ortopedycznego. Niesteroidowe leki przeciwzapalne i miejscowa krioterapia pomagają również w zmniejszeniu zespołu bólowego w ostrej chorobie. Jeżeli wszystkie powyższe środki są nieskuteczne, można zastosować krótkoterminowe unieruchomienie gipsem.
Leczenie operacyjne choroby Haglunda, w większości przypadków, ma na celu usunięcie części guzowatości kości piętowej, usunięcie tkanki bliznowatej w worku maziowym, usunięcie części ścięgna Achillesa, a najbardziej wyraźne zmiany zwyrodnieniowe mogą wskazywać na konieczność usunięcia tkanki ścięgna i ewentualnie wykonanie operacji plastycznej. Leczenie chirurgiczne w chorobie Haglunda jest skuteczne w 90% przypadków.
