Przeszczep rogówki oka to zabieg chirurgiczny na rogówce, mający na celu przywrócenie jej kształtu i funkcji, eliminację wad wrodzonych i nabytych po urazach i chorobach oraz deformacjach.Ta operacja polega na zastąpieniu części rogówki przeszczepem dawcy. Przeszczep znajduje się na przednich warstwach rogówki lub je zastępuje.
Funkcje rogówki
Rogówka, zajmuje przednią 1/6 włóknistej błony gałki ocznej i wykonuje funkcję głównego optycznego ośrodka refrakcyjnego (refrakcja oka – załamywanie promieni świetlnych przechodzących przez wszystkie struktury optycznego układu oka, zwłaszcza przez rogówkę, soczewkę), jego mocy optycznej, średnio 44 dioptrii. Jest to możliwe dzięki szczególnym cechom jej struktury przezroczystej i beznaczyniowej tkanki o uporządkowanej strukturze i ściśle określonej zawartości wody. Zwykle rogówka jest przezroczystą, błyszczącą, gładką, sferyczną tkanką o wysokiej czułości. Rogówka znajduje się w twardówce jak szkło w zegarze.
Kiedy trzeba wykonać przeszczep rogówki oka?
Schorzenia rogówki wymagające przeszczepu obejmują:
- Stożek rogówki w zaawansowanych stadiach
- Różne rodzaje uszkodzenia rogówki: oparzenia i zwyrodnienia
- Wrodzone i nabyte dystrofie rogówki
- Blizny rogówki po urazach, operacjach i stanach zapalnych
Przeszczep rogówki oka ma zastąpić uszkodzony obszar rogówki. Przeszczepienie rogówki jest operacją, w której duża część rogówki pacjenta zostaje zastąpiona zdrową rogówką pobraną od odpowiedniego dawcy.
Metody przeszczepu rogówki
Grubość implantów jest głównym kryterium wyboru metody transplantacji rogówki. Istnieją główne kategorie:
- Całkowity przeszczep rogówki: metoda, w której rogówka zostaje całkowicie zastąpiona. Przeszczep może być wykonywany w znieczuleniu miejscowym i ma dość wysoki wskaźnik skuteczności.
- Częściowy przeszczep rogówki: metoda jest stosowana w przypadkach, w których uważa się za wskazane zastąpienie selektywnie tylko określonej części rogówki. Częściowy przeszczep dzieli się na dwie inne podkategorie: przedoperacyjny przeszczep przedni: zastępowanie tylko zewnętrznych warstw rogówki i tylny częściowy przeszczep – zastępujący tylko tylną warstwę rogówki
- Keratoproteza (kostno-zębinowa proteza rogówki): metoda stosowana głównie w przypadku ciężkiej obustronnej utraty wzroku (ślepoty rogówki) spowodowanej zmętnieniem rogówki lub gdy pełny przeszczep rogówki nie przyniósł pożądanego rezultatu. Mikrokirurgiczne keratoprotezy umieszcza się w rogówce oka w celu zastąpienia rogówki danej osoby.
Przebieg przeszczepu rogówki oka
Podczas operacji chirurg za pomocą przyrządu mikrochirurgicznego lub lasera tworzy płatek rogówki i oddziela uszkodzoną część rogówki. W jego miejsce wszczepia materiał do odbudowy rogówki, który dokładnie odpowiada rozmiarowi poprzednio utworzonego płatka. Za pomocą specjalnego materiału do szycia łączy go z obwodową częścią rogówki pacjenta. Po operacji na oko nakładany jest bandaż lub specjalna ochronna soczewka kontaktowa.
Zadania przeszczepu rogówki oka
- Przywrócenie lub poprawa przezroczystości rogówki i poprawa ostrości wzroku. Prowadzone w różnego rodzaju owrzodzeniach, pierwotnych dystrofiach rogówki, w celu zastąpienia mętnych warstw rogówki, z rogowaceniem.
- Zatrzymanie (pełne lub częściowe) postępu choroby, przywrócenie funkcji uszkodzonej rogówki. Prowadzone ze świeżym ciężkim oparzeniem rogówki, zapaleniem rogówki, rogowaceniem rogówki, głębokich dystrofii rogówki, torbieli nabłonkowych przedniej komory, przetok i perforacji rogówki i innych schorzeń.
- Poprawa wyglądu rogówki i usunięcie jej wrodzonych wad lub deformacji uzyskanych po urazach i chorobach.
Przeszczep rogówki oka – komplikacje po przeszczepie rogówki
Podczas leczenia rogówki za pomocą przeszczepu można zatrzymać postęp choroby i uzyskać poprawę cech optycznych. Zazwyczaj udaje się przeszczep rogówki. Przypadki odrzucenia przeszczepu wynikają z faktu, że organizm rozpoznaje przeszczep, jako ciało obce i stara się go wyeliminować.
Prowadzi to do odrzucenia i zniszczenia przeszczepu. Jeśli zauważy się odchylenie w czasie i podda implant do czasowego i prawidłowego leczenia, w 90% przypadków sytuację można wyrównać za pomocą pewnych preparatów. W związku z tym przeszczep pozostaje przezroczysty, a procedurę przeszczepu rogówki uznaje się za udaną.
Utratę komórek śródbłonka i możliwe odrzucenie przeszczepu w pierwszych dniach po operacji należy zawsze traktować bardzo poważnie. Operacja jest związana z transplantacją tkanek, a nie narządów. Jeśli nowa rogówka nie przetrwa prawidłowo, w większości przypadków możliwe jest powtórzenie operacji przeszczepu bez żadnych problemów. W przypadkach częściowego przeszczepu z powtarzaną operacją praktycznie nie występują powikłania.
Inne powikłania oprócz odrzucenia:
- Infekcje
- Zapalenie
- Krwawienie
- Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Ponieważ w przypadku częściowego przeszczepu rogówki operacja odbywa się poza jamą oka, tylko na jej powierzchni wymienione komplikacje oka nie mają do niej zastosowania.
Jakie jest prawdopodobieństwo, że implant zostanie odrzucony i co zwykle należy zrobić po operacji implantu rogówki?
Przeszczepy rzadko są odrzucane przez organizm. W przypadku przeszczepu rogówki prawdopodobieństwo odrzucenia jest mniejsze niż 5%. Powód, dla którego implanty nie są częściej odrzucane, wynika z faktu, że tkanki przeszczepione nie mają naczyń krwionośnych i są przyszyte do samej powierzchni bez dostępu do naczyń.
