Luteina jest specjalnym pigmentem, który znajduje się w liściach, kwiatach, owocach i pączkach roślin, w algach i niektórych mikroorganizmach, które mają zdolność pochłaniania światła, a także właściwości przeciwutleniające. W ludzkim ciele luteina nie jest produkowana, pochodzi wyłącznie z żywności i suplementów witaminowych, które gromadzi w tkankach.
W największym stężeniu znajduje się w narządzie wzroku: w siatkówce oka luteina jest 10 tysięcy razy większa niż w osoczu krwi. Ten pigment jest niezbędny do utrzymania ostrości wzroku i zdrowia oczu. Luteina zapobiega uszkodzeniom oksydacyjnym komórek oka, zmniejsza gromadzenie się specyficznych pigmentów, które przyczyniają się do rozwoju związanego z wiekiem zwyrodnienia siatkówki.
Jak działa luteina?
W centrum siatkówki znajduje się żółta plamka, której głównym pigmentem jest luteina. Substancja ta występuje również w tęczówce, naczyniówce, soczewce i ciele rzęskowym. Przyczynia się do wzrostu ostrości wzroku, filtrując część promieni słonecznych, zanim dotrą do receptorów, które przekształcają energię światła w sygnały nerwowe.
Dzięki tej ochronie ludzie widzą wyraźnie i rozróżniają nawet drobne szczegóły. Ponadto luteina redukuje działanie promieniowania UVA i UVB a także chroni oczy przed wolnymi rodnikami. Chroni to siatkówkę przed zniszczeniem, zarówno związanym z wiekiem, jak i z wpływem czynników zewnętrznych. Ryzyko uszkodzenia siatkówki zmniejsza się wraz ze wzrostem gęstości luteiny w tym narządzie.
Zawartość luteiny w produktach
Teoretycznie, aby codziennie otrzymywać wystarczającą ilość luteiny, należy wprowadzić zmiany w diecie, zwiększając zawartość w niej produktów bogatych w tę substancję. Aby uzyskać wymagane dawki luteiny, najprawdopodobniej trzeba spożywać określone produkty spożywcze w dużych ilościach.
Produkty zawierające luteinę to:
- Szpinak
- Dynia
- Zielony groszek
- Rośliny strączkowe
- Kukurydza
- Marchew
- Seler
- Owoce cytrusowe
- Brzoskwinie
- Żółtko jaja.
Dlaczego luteina jest tak ważna?
Obecnie, ze względu na redukcję warstwy ozonowej Ziemi, oczy są codziennie narażone na agresywne ataki promieni ultrafioletowych. Obciążenie oczu powoduje długie spędzanie czasu przy komputerze i przed telewizorem. Z powodu tych czynników wzrasta ryzyko uszkodzenia siatkówki, a brak luteiny w diecie może prędzej czy później doprowadzić do pogorszenia, a nawet utraty wzroku. Dlatego musi zostać uzyskana w postaci żywności lub suplementów diety.
Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem lub dystrofia plamki jest stanem, w którym umierają komórki centralnego obszaru siatkówki, i najczęstszą przyczyną ślepoty u osób w wieku powyżej 60 lat. Najczęściej rozwija się u osób starszych, ale występuje również u młodych ludzi.
Ludzie z niską zawartością luteiny w organizmie cierpią na związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej znacznie częściej niż osoby, które zgromadziły wystarczającą ilość tej substancji w siatkówce. Stosowanie pokarmów bogatych w luteinę, a także specjalnych suplementów diety i witamin pomaga znacznie zmniejszyć ryzyko zniszczenia siatkówki, aby chronić soczewki oka przed zmętnieniem przez długi czas.
Dodatkowa luteina jest jedynym sposobem zwiększenia stężenia w surowicy i poprawy stanu siatkówki. Niektóre badania dowodzą, że luteina pomaga również przy podwyższonym ciśnieniu wewnątrzgałkowym i jaskrowej neuropatii wzrokowej. Substancja ta zapobiega uszkodzeniom oksydacyjnym komórek oka, zmniejsza gromadzenie się specyficznych pigmentów, które przyczyniają się do rozwoju zwyrodnienia siatkówki.
Właściwości luteiny
W centrum siatkówki znajduje się żółta plamka, w której znajduje się 70% luteiny w stosunku do ilości w całym narządzie wzroku. Wraz z wiekiem stężenie maleje i istnieje ryzyko dystrofii plamki, czyli choroby charakteryzującej się zmianami w siatkówce oka i zaburzeniem widzenia centralnego. Jest to najczęstsza dolegliwość, z powodu, której ludzie tracą ostrość wzroku. Aby uniknąć występowania dystrofii plamki, zaleca się, aby po 40 roku życia stale używać produktów zawierających luteinę.
Podsumowując można stwierdzić że luteina ma pozytywny wpływ na następujące procesy:
- Jest w stanie zatrzymać do 40% promieniowania słonecznego, chroniąc siatkówkę przed przedwczesnym zniszczeniem
- Może zapobiec rozwojowi zaćmy
- Mają silne działanie antyoksydacyjne, chroni oczy przed działaniem wolnych rodników
- Neutralizuje procesy oksydacyjne w oczach i zmniejsza gromadzenie się pigmentów, które przyczyniają się do rozwoju dystrofii siatkówki: związane z wiekiem pogorszenie wzroku.
- Przyczynia się do szybszej rehabilitacji tkanek oka po zabiegach chirurgicznych (na przykład w laserowej korekcji wzroku).
- Poprawia widzenie wieczorem i w nocy.
Jak uzupełnić niedobór luteiny?
Większość ludzi, nawet przy bardzo zróżnicowanej diecie, nie otrzymuje wystarczającej ilości składników odżywczych, witamin i pierwiastków śladowych z pożywieniem. Dzieje się tak, dlatego, że produkty, dostępne w sklepach, z reguły są przetwarzane w celu uzyskania korzystnego wyglądu i długotrwałego przechowywania. Wszystko to niszczy większość witamin znajdujących się w owocach i warzywach. Mięso wołowe i drobiowe, które jest sprzedawane w sklepach, poddawane jest obróbce chemicznej. Zwierzęta hodowane są na hormonach i syntetycznych dodatkach. Według badań, od 40 do 95% populacji ma stały niedobór pewnych witamin i minerałów, luteina należy to takich substancji.
Suplementy diety pomagają przywrócić równowagę składników odżywczych i witamin. Z reguły nie ma różnicy w składzie między nimi. Współczesne kompleksy witaminowo-mineralne przeznaczone do ochrony wzroku przechodzą poważną kontrolę, jakości i bezpieczeństwa i zawierają dokładnie te składniki odżywcze w standardowych ilościach, których brakuje w diecie większości ludzi.
