Choroba okluzyjna nazywamy zaburzenia funkcji jednej z części układu narządu żucia, czyli szczęki doprowadzając do jej dysfunkcji. Do tego układu zaliczamy nie tylko zęby, ale także mięśnie i staw skroniowo- żuchwowy. Choroba ta polega na nieprawidłowym styku zębów dolnej i górnej szczęki, co doprowadza do nieodpowiedniej pracy stawów skroniowo- żuchwowych i stale napręża mięśnie co prowadzi do ich uszkodzenia i nadwyrężenia w rezultacie czego, dochodzi do nadmiernej pracy zębów i ich niszczenia poprzez np. zgrzytanie zębami czy zaciskanie zębów.
Choroba okluzyjna inaczej nazywana jest także jako okluzja urazowa czy zgryz urazowy. Nieprawidłowe kontakty okluzyjne będą negatywnie rzutowały na stan i funkcję mięśni żucia oraz stawu skroniowo- żuchwowego. Osoba cierpiąca na tą chorobę przez długi czas może nie odczuwać żadnych dolegliwości, ponieważ organizm w naturalny sposób stara się rekompensować postępujące zmiany w okluzji. Jednakże jeśli nie podejmie się leczenia we wczesnym stadium rozwijającej się choroby, objawy urazu zgryzu mogą stać się bardzo dokuczliwe.
Choroba okluzyjna – objawy choroby
Objawy choroby okluzyjnej W początkowej fazie choroby objawy nie są odczuwalne przez pacjenta, jednak rozpoznanie i podjęcie odpowiedniego leczenia stomatologicznego już na początku choroby pomaga zapobiec późniejszym powikłaniom oraz długotrwałemu leczeniu, co jest w dużej mierze bardzo uciążliwe dla pacjenta. Do objawów choroby okluzyjnej zaliczamy:
- bóle zębów oraz mięśni twarzy – narastające bóle mogą świadczyć o zaawansowaniu choroby. Pojawiające się symptomy zaburzeń dotyczą zębów i przyzębia oraz mięśni twarzy i stawów skroniowo- żuchwowych. Najczęstszym pierwszym symptomem choroby jest dyskomfort podczas żucia. Jest to rezultat przeciążenia przyzębia zębów objętych chorobą;
- starcie zębów, czyli odpryski na szkliwie czy przyszyjkowe ubytki klinowe (to podstawowe objawy wewnątrzustne);
- przy objawach choroby okluzyjnej towarzyszy często uszkodzenie obecnych w jamie ustnej uzupełnień protetycznych tj. koron, mostów czy protez;
- nadwrażliwość zębów na bodźce termiczne – tkanki miękkie otaczające zęby mogą także stać się miejscem występowania symptomów zgryzu urazowego;
- rozchwianie zębów;
- powstawanie recesji, czyli obniżenie linii dziąseł
Jest to kilka przykładów objawów wewnątrzustnych, jednakże występują także objawy mięśniowe takie jak:
- odrętwienie mięśni twarzy, czyli nadmierne napięcie mięśni, występuje najczęściej o poranku;
- bóle mięśni żucia ( odpowiadają one za ruchy układu skroniowo- żuchwowego);
- bóle głowy– migreny. Występują podczas nadmiernego napięcia mięśni żucia na skutek zmienionej pozycji żuchwy w stosunku do szczęki (tzw. zaburzenie równowagi okluzyjnej).
Należy zaznaczyć, iż nieleczona choroba okluzyjna prowadzi do poważnych zmian w stawach skroniowo- żuchwowych. Takim zmianom towarzyszy ból i zjawiska akustyczne tj. przeskakiwanie i trzeszczenie w obrębie stawów skroniowo- żuchwowych.
Choroba okluzyjna – przyczyny
Nie ma bezpośredniej przyczyny powstawania okluzji. To zdolności adaptacyjne naszego organizmu decydują o tym czy te nieprawidłowości ukazują się w postaci bólu czy innych nieprzyjemnych doznań. Jedną z przyczyn są wady zgryzu. Mogą się pojawiać jako wady wtórne lub pierwotne. Pierwotne wady zgryzu związane są z zaburzeniami w obrębie twarzoczaszki. Wady wtórne natomiast wynikają z innych chorób np. przemieszczanie się zębów w zaawansowanych stanach zapalnych przyzębia.
Jedną z częstszych przyczyn jest występowanie objawów Gordona tj. zjawisko polegające na przesuwaniu się zębów w kierunku luki po utraconym zębie. Zęby, które uległy przemieszczeniu naruszają prawidłową równowagę w kontaktach pomiędzy łukiem górnym i dolnym. Innym powodem powstawania okluzji jest wypełnienie stomatologiczne w ubytkach zębów, które znacznie różnią się kształtem od naturalnych kształtów zębów.
Nieprawidłowo ułożone lub nawet zużyte mogą doprowadzać do występowania zaburzeń podczas zwierania zębów, a w następstwie do wystąpienia choroby okluzyjnej. Ta sama sytuacja powtarza się w przypadku źle wykonanych uzupełnień protetycznych takich jak korony, licówki czy mostki. Nawyki związane z obgryzaniem paznokci czy zgrzytaniem zębami nazywamy para funkcjami, które także należą do czynników zakłócających okluzję.
Leczenie choroby okluzyjnej
Diagnostyka i leczenie odbywa się w gabinecie stomatologicznym. Ze względu na wieloczynnikowość tego schorzenia leczenie nie jest jednorodne i wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta. Po dokładnym zbadaniu pacjenta lekarz może wprowadzić odpowiednie leczenie. Ze względu na wieloczynnikowość choroby do procesu leczenia potrzebny jest cały zespół specjalistów z różnych dziedzin stomatologii, m.in. leczenie protetyczne, ortodontyczne, periodontologiczne, zachowawcze).
W terapii stosowane są także korekty zgryzu, wymiana wadliwych wypełnień w ubytkach zębów. Czasami pomocne jest także nałożenie szyn relaksacyjnych czy leczenie ortodontyczne. Ze względu na to, że choroba okluzji jest złożonym schorzeniem to leczenie też jest długoterminowe.
