Zapalenie wielomięśniowe – objawy, diagnoza, przyczyny oraz leczenie

Zapalenie wielomięśniowe jest jednym ze schorzeń tkanki łącznej i należy do schorzeń typowo reumatycznych. Najczęściej chorują na nie kobiety pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, a samo schorzenie zalicza się do tzw. chorób występujących stosunkowo rzadko. Zapalenie wielomięśniowe pozostaje obecnie chorobą nieuleczalną, ale wczesne rozpoznanie z powodzeniem może powstrzymać jej rozwój i ustabilizować stan chorego.

Zapalenie wielomięśniowe – objawy

Do najczęściej pojawiających się symptomów zapalenia wielomięśniowego, należą:

• osłabienie mięśni o charakterze symetrycznym – najczęściej dochodzi do upośledzenia funkcjonowania mięśni barku, ramion, ud oraz karku,
• złe samopoczucie chorego, które najczęściej narasta powoli,
• stany podgorączkowe,
• wyraźny spadek masy ciała,
• bolesność stawów.

Zapalenie wielomięśniowe powoduje problemy z uniesieniem ramion i nóg, co z kolei przyczynia się do pojawienia się trudności z wykonywaniem najprostszych czynności, takich jak wejście po schodach lub uczesanie się. Problemem dla chorych staje się również podniesienie się z pozycji leżącej lub wykonanie przysiadu.

Stosunkowo rzadko zapalenie wielomięśniowe powoduje osłabienie mięśni przełyku i związane z tym niebezpieczeństwo zakrztuszenia się chorego. Istnieje niewielkie ryzyko, że zapalenie zajmie mięśnie serca lub te, sterujące ruchem gałek ocznych – wówczas u chorego na zapalenie wielomięśniowe mogą wystąpić niebezpieczne dla życia – zaburzenia rytmu serca oraz oczopląs.

Zapalenie wielomięśniowe – diagnoza

Zapalenie wielomieśniowe diagnozuje się stosunkowo niełatwo, ponieważ szereg objawów charakterystycznych dla tego schorzenia pojawia się także w przebiegu innych jednostek chorobowych, takich jak chociażby dystrofia mięśniowa lub zespół przewlekłego zmęczenia. Lekarz prowadzący chcąc zdiagnozować zapalenie wielomięśniowe powinien skierować chorego na badania krwi:

• potwierdzające podwyższenie ilości kinazy kreatyninowej (CPK) – białka związanego z prawidłowym funkcjonowaniem układu mięśniowego,
• w kierunku określenia poziomu enzymu AST – aminotransferazy asparginianowej – jej podwyższenie świadczy o uszkodzeniu mięśni,
• potwierdzające stan zapalny w organizmie – OB oraz CRP ,
• potwierdzające występowanie przeciwciał charakterystycznych dla zapalenia wielomięśniowego.

Specjalista podejrzewający u pacjenta zapalenie wielomięśniowe może ponadto zlecić pobranie próbek mięśni do badania oraz wykonanie elektromiografii, czyli badania pozwalającego określić czynność elektryczną mięśni oraz nerwów obwodowych chorego. Wszystkie wykonane badania pozwolą na określenie stanu mięśni pacjenta.

Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że symptomy, które zgłasza chory mogą wynikać z zakażenia bakteryjnego, lekarz powinien je na tym etapie bezwzględnie wykluczyć. Kolejnym etapem potwierdzenia diagnozy zapalenia wielomięśniowego jest wykonanie badania obrazowego rezonansem magnetycznym, tomografem komputerowym oraz skierowanie chorego na RTG kości oraz stawów.

Potwierdzenie zapalenia wielomięśniowego odbywa się w oparciu o kryteria ustanowione w 1975 roku przez lekarzy ze Stanów Zjednoczonych – A. Bohana i J.B. Petera. Pacjent zostaje uznany za chorego, gdy występują u niego następujące 4 objawy:

• osłabienie mięśni okolic barku oraz/lub bioder,
• wynik pobranej próbki mięśni, który potwierdza zapalenie wielomięśniowe,
• podwyższona wartość kinazy oraz enzymu AST,
• wyniki badań obrazowych, które potwierdzają uszkodzenie włókien mięśniowych.

Zapalenie wielomięśniowe – przyczyny

Zapalenie wielomięśniowe jest schorzeniem, o którego przyczynach medycyna wie wciąż niewiele. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że pojawienie się choroby związane jest z uszkodzeniem prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Oznacza to, że rozregulowany układ odpornościowy pacjenta sam atakuje swoje własne komórki w postaci włókien mięśniowych, doprowadzając do ich uszkodzenia. Pojawia się także teoria wskazująca na genetyczne uwarunkowania prowadzące do rozwinięcia zapalenia wielomięśniowego .

Zapalenie wielomięśniowe – leczenie i rokowanie

Zapalenie wielomięśniowe zdiagnozowane wcześnie pozwala na złagodzenie objawów choroby i prowadzenie względnie normalnego trybu życia przez pacjenta. Najczęściej w terapii schorzenia stosuje się:

• glikokortykosteroidy – hormony syntetyzowane, które oddziałują przeciwzapalnie oraz hamująco na układ immunologiczny pacjenta,
• wapń – pozwala na uzupełnienie niedoborów, które przyczyniają się do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta z zapaleniem wielomięśniowym,
• witaminę D – istotne jest jej uzupełnianie w przypadku każdej choroby autoimmunologicznej.

Ponadto lekarz prowadzący może przepisać pacjentowi leki immunosupresyjne takie jak metotreksat, cyklosporynę lub azatioprynę. Wszystkie te leki hamują szkodliwe reakcje układu odpornościowego pacjenta z zapaleniem wielomięśniowym tym samym zapewniając komfort życia. Wciąż testowane jest oddziaływanie leków biologicznych na chorych z zapaleniem mięśni.

Rokowania w przypadku tego schorzenia są różne i w dużej mierze zależą od swoistej reakcji pacjenta na podane leki. W większości pacjenci reagują pozytywnie i cieszą się dobrym zdrowiem pozostając pod ciągłą kontrolą lekarza.