Słonecznik zwyczajny (Hellanthus annuus) to roślina z rodziny astrowatych. Jest rośliną jednoroczną, występującą w Polsce i całej Europie jako roślina uprawna oraz ozdobna. Właściwości tej rośliny odkryli Meksykanie, używając jej jako rośliny nie tylko ozdobnej ale i oleistej. Aktualnie ze słonecznika pozyskuje się zarówno nasiona jak i olej. Surowcem zielnym natomiast są kwiaty słonecznika.
Słonecznik zwyczajny – właściwości lecznicze
Surowcem leczniczym słonecznika pospolitego są kwiaty języczkowe. Zawierają one między innymi saponozydy trójterpenowe i alkohole, a także flawonoidy i karotenoidy. Ponadto w kwieciu znajdziemy cholinę, betainę oraz ksantofil. Wbrew pozorom kwiat słonecznika zawiera również węglowodany i sole mineralne.
Kwiat słonecznika potrafi obniżać gorączkę, działa stymulująco na układ pokarmowy i usprawnia trawienie. Zewnętrznie pomaga na wybroczyny na skórze oraz obrzęki. Zawarty w kwiatach kwas chlorogenowy działa utleniająco, ochronie na wątrobę oraz hamuje rozwój bakterii, wirusów i grzyba. Ma on tez zdolność do obniżenia poziomu cukru we krwi.
Olej słonecznikowy
Olej pozyskany ze słonecznika działa przeczyszczająco jak tez żółciopędnie. Ponadto wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciw zakrzepowe oraz hipoglikemiczne, redukujące poziom cholesterolu. Obserwuje się dobroczynny wpływ oleju ze słonecznika na układ nerwowy i odporność. Stosowany zewnętrznie doskonale nawilża i regeneruje. Polecany jest w terapii łuszczycy, AZS i zapaleniu skóry, bowiem działa łagodząco.
Nasiona słonecznika
Nasiona słonecznika są cennym surowcem spożywczym. Wykazują też wysoka wartość odżywczą obfitując w białka, lecytynę, kwas linolowy, tryptofan. Skład ten zapewnia nasionom pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, w tym nastrój. Nasiona zawierają witaminy A, E oraz PP, a także minerały takie jak selen, magnez, potas, cynk.
Nasiona poleca się spożywać w celu nawilżenia błon śluzowych oraz stymulacji gruczołów łojowych. Poprawiają one prace nadnerczy i nerek, działają moczopędnie a także doskonale hamują rozwój stanów zapalnych układu moczowego. Stosowanie regularne nasion słonecznika w diecie wspomaga leczenie prostaty oraz łagodzi dolegliwości bólowe wynikające z reumatyzmu.
Zastosowanie w gastronomii i przemyśle kosmetycznym
Słonecznik zwyczajny stosowany jest powszechnie w kuchni, tak pod postacią nasion jak i oleju. W kosmetyce stosuje się go jako olejek do ciała, włosów bądź jako składnik kosmetyków pielęgnujących. Najpowszechniej wykorzystuje się olej ze słonecznika do smażenia, pieczenia i sałatek. Nasiona rośliny są smaczną przekąską jak i składnikiem sałatek.
Warto pamiętać iż nasiona słonecznika są bardzo kaloryczne, przez co nie są zalecane w dietach odchudzających i nie poleca się ich osobom z nadwagą. Nasiona służą też hodowli domowej kiełków, które można spożywać w sałatkach, czy na kanapce.
W ziołolecznictwie dostępne są nalewki z kwiatów słonecznika zalecane do picia jak i wsmarowywania w ciało. Wewnętrznie poleca się picie nalewki na grypę, gorączkę, niegdyś w leczeniu malarii. Poza nalewkami stosuje się też napary skuteczne w leczeniu bezsenności, braku apetytu, czy zaburzeniach nerwowych i stanie wyczerpania. Produkty ze słonecznika doskonale wpływają na detoks organizmu i wspomagają prace wątroby, przyczyniając się do jej regeneracji.
