IUGR, czyli wewnątrzmaciczne ograniczenie rozwoju płodu, bądź hipotrofia wewnątrzmaciczna, to termin, jaki odnosi się do niewłaściwego rozwoju dziecka w łonie mamy, kiedy waga zarodka jest poniżej dziesiątego percentyla dla konkretnego wieku.
Zaburzenie to dotyczy blisko 3-10% wszystkich ciąż. Rozróżniamy hipotrofię symetryczną i asymetryczną. Pierwsza polega na odpowiednim spowolnieniu wzrostu – cały zarodek jest mniejszy. Jednak hipotrofia asymetryczna ma miejsce w sytuacji, gdy rozmiary głowy oraz nóżek zarodka są właściwe, lecz zmniejszeniu podlega przede wszystkim obszar brzucha.
Co to jest hipotrofia płodu?
Hipotrofia polega na zbyt małych gabarytach dziecka. Mała grupa dzieci z hipotrofią jest po prostu mniejsza oraz nie wiąże się to z żadnymi schorzeniami, dolegliwościami lub chorobami dziecka. We współzależności od tego, gdy nastąpi hipotrofia u dziecka, ma ona odmienną formę. Hipotrofia do 20 tygodnia ciąży (oznaczająca, iż do ograniczenia wzrostu doszło w pierwszych tygodniach ciąży) oznacza, iż zarodek jest niewielki – jest to wówczas hipotrofia symetryczna. Po 20 tygodniu ciąży pojawia się już hipotrofia asymetryczna, polegająca na tymże, iż jedynie obszar brzuszka dziecka jest za mały w stosunku do normy. Głowa, rączki oraz nóżki mieszczą się w normie.
IUGR a hipotrofia
Wyrazem IUGR charakteryzujemy sytuację, w jakiej masa ciała zarodka odstaje od odpowiedniej dla wieku ciążowego, oraz dokładniej jest mniejsza aniżeli 10 percentyl tradycyjnej krzywej wagi ciała. Definicja koncentruje się tylko i wyłącznie na wadze ciała, nie bierze pod uwagę długości bądź pozostałych wymiarów zarodka. Niestety, panuje popularne fałszywe przeświadczenie, iż IUGR jest tożsamym określeniem co hipotrofia. Nic bardziej błędnego. Mianowicie hipotrofia może pochodzić z elementów konstytucjonalnych, więc dziecko jest mniejsze, gdyż ma niewielkich rodziców. Poza niską masą urodzeniową maluch jest całkowicie zdrowy oraz nie potrzebuje specjalnej opieki. W wypadku IUGR przyczyna zaburzonego wzrastania zazwyczaj wiąże się z pewną wadą oraz niezwykle niejednokrotnie dziecko po narodzeniu winno zostać pod obserwacją.
Wewnątrzmaciczne spowolnienie wzrostu: podstawy
Niezwykle istotne, żeby od chwili zdiagnozowania IUGR poszukiwać podstawy kłopotu. Określenie podstawy wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu daje nadzieję na zmniejszenie jej wpływu na rozwój dziecka, i tymże samym jego dalszy odpowiedni rozwój. Niestety, nie zawsze jest to możliwe, i mimo licznych badań, nie zawsze udaje się stwierdzić powód hipotrofii (więc nieodpowiedniego wzrostu dziecka). Równocześnie może dochodzić do obniżenia objętości wód embrionalnych oraz ograniczenia wzrostu macicy. Podstawy oddziałujące na spowolnienie wewnątrzmaciczne wzrostu zarodka można rozłożyć na trzy grupy.
1. elementy matczyne to przede wszystkim długotrwałe dolegliwości: źle sprawdzane nadciśnienie arterialne, ciężka anemia, gestoza, cukrzyca, kolagenozy bądź zarażenia, np. cytomegalowirusem.
2. element łożyskowy, więc wszystko co zakłóca rozwój łożyska bądź jego działanie.
3. elementy embrionalne to przede wszystkim choroby wrodzone, np. zespół Turnera.
IUGR – zidentyfikowanie
Jeśli w badaniu ginekologicznym wysokość dna macicy nie odpowiada tygodniowi ciąży, może być to sygnał występowania ograniczonego wzrostu wewnątrzmacicznego zarodka. W takim wypadku rozstrzygającym badaniem jest ultrasonografia. Polecane jest powtarzanie takiego badania co parę tygodni, żeby ustalić dynamikę niewłaściwego wzrastania zarodka. Przed głównym dokonaniem wykrycia IUGR, należy niezwykle dokładnie ustalić wiek ciążowy na bazie daty ostatniej menstruacji, pierwszego badania USG i pierwszych ruchów zarodka. W obrazie klinicznym panuje schorzenie wzrastania zarodka, tymczasem inne symptomy połączone są ze schorzeniem podstawowym (np. cukrzyca, niewydolność nerek lub nadciśnienie arterialne).
Leczenie
Leczenie płodu ze zdiagnozowaną hipotrofią nie jest proste, jednakże potrzebne dla właściwego rozwoju oraz zapobiegnięcia wczesnego porodu i zrobienia cięcia cesarskiego. Zarodek, u jakiego jest hipotrofia, może chociażby obumrzeć do blisko 36. tygodnia życia. Leczenie hipotrofii polega na umożliwieniu jak najlepszego ukrwienia łożyska oraz pobudzenia krążenia w organizmie mamy. W poważniejszych wypadkach mamie są podawane specjalistyczne środki pobudzające krążenie. Kiedy nie stwierdza się ryzyka życia zarodka, mamie polecane jest leżenie na lewym boku, ponieważ ta pozycja wywołuje lepsze ukrwienie macicy. Wprowadzona jest dieta dla mamy, bogata w kwas foliowy, magnez oraz witaminę C. W wypadku wykrycia hipotrofii zarodka w diecie mamy zabronione jest czerwone mięso.
Jak przeciwdziałać hipotrofii?
Przede wszystkim na okres ciąży zrezygnuj z alkoholu oraz palenia papierosów. Nie zapominaj o wypoczynku – leż na lewym boku, aby uprościć przepływ krwi do łożyska. Unikaj kontaktu z osobami cierpiącymi na dolegliwości zaraźliwe oraz dbaj o właściwą dietę. Pamiętaj, iż nie masz wpływu na wszelkie czynniki, bądź pod ciągłą kontrolą ginekologa oraz, gdy pojawi się przypuszczenie hipotrofii, nie panikuj, lecz rozpocznij leczenie pod okiem własnego specjalisty.
