Znieczulenie podpajęczynówkowe to pewny, chociaż niepozbawiony zagrożenia powikłań, sposób na natychmiastowe zatrzymanie reakcji bólu przed operacją. Rezultat znieczulenia utrzymuje się stosunkowo krótko oraz jest odwracalny.
Co to jest znieczulenie podpajęczynówkowe?
Znieczulenie podpajęczynówkowe jest, obok znieczulenia zewnątrzoponowego, jedną spośród głównych blokad przewodowych. Preparat znieczulający kierowany jest do worka oponowego w strefie lędźwiowej kręgosłupa (podawany jest do roztworu mózgowo-rdzeniowego). W powierzchni podpajęczynówkowej środek wiąże się z roztworem mózgowo-rdzeniowym, odwracalnie blokuje bodźce nerwowe oraz powoduje blokadę nerwową: czuciową, ruchową oraz współczulną. Jest to zwłaszcza pomocny typ znieczulenia w ginekologii, urologii i ortopedii. Największą korzyścią znieczulenia przewodowego jest pełna bezbolesność, przy zachowanej świadomości chorego. Zakończenie impulsacji nerwowej obejmuje tylko teren operowany oraz nie potrzebuje farmakologicznego wywoływania snu u chorego. Tenże rodzaj znieczulenia regionalnego jest stosowany przy operacjach ginekologicznych, ortopedycznych, urologicznych i naczyniowych. Podczas zabiegu stan chorego winien być dokładnie kontrolowany.
Przygotowanie do znieczulenia:
Każdy chory, u jakiego przewidywane jest zrobienie znieczulenia winien zaprzestać jedzenia pokarmów oraz płynów co najmniej na 6 godzin przed znieczuleniem. Niezastosowanie się do owej reguły zagraża niezwykle niebezpiecznymi powikłaniami. W okresie znieczulenia są usunięte fizjologiczne odruchy wymiotne zapewniające ewakuację treści pokarmowej na zewnątrz. Przytomnej osobie nie zagraża przedostanie się treści gastrycznej do tchawicy oraz spowodowanie tzw. zachłystu. Tymczasem chory nieświadomy jest narażony na taką sytuację zwłaszcza wówczas, kiedy w żołądku znajduje się substancja pokarmowa. Niestrawione kęsy pokarmu mogą wywołać niedrożność dróg oddechowych (tchawicy oraz oskrzeli), co zagraża niezwykle niebezpiecznymi schorzeniami prowadzącymi chociażby do zatrzymania akcji serca.
Technologia znieczulenia podpajęczynówkowego
W trakcie znieczulenia podpajęczynówkowego chory zachowuje pełną świadomość oraz kontakt z otoczeniem, tymczasem nie czuje bólu, dotyku, temperatury oraz nie może robić ruchów w znieczulonym terenie. Znieczulenie podpajęczynówkowe polega na przekłuciu powierzchni podpajęczynówkowej napełnionej roztworem mózgowo-rdzeniowym za pomocą specjalistycznej igły oraz dostarczeniu do owej powierzchni właściwej dawki preparatu znieczulającego miejscowo. Chory w trakcie nakłucia może być w pozycji siedzącej bądź leżącej na boku. Nakłucie robi się w linii kręgosłupa, pomiędzy wyrostkami kolczystymi 3-4 bądź 4-5 kręgu lędźwiowego.
Przed samą punkcją skórę w miejscu nakłucia oczyszcza się oraz znieczula miejscowo, zatem jest ono raczej niebolesne. Po trafieniu igłą do powierzchni podpajęczynówkowej z roztworem mózgowo-rdzeniowym podaje się właściwą dawkę anestetyku, przeważnie bupiwakainy bądź lidokainy. Potem chorego układa się na stole chirurgicznym oraz czeka aż znieczulenie zacznie działać. Przez ustawienie wielkości stolika można poprawiać zasięg znieczulenia, tak żeby sięgało ono 4-6 kręgu piersiowego. Znaczy to, iż znieczulony jest cały obszar ciała poniżej czwartego kręgu piersiowego. Blokada obejmuje zarówno odczuwanie bólu, dotyku, temperatury, jak również napięcie mięśniowe oraz zdolność poruszania mięśniami w znieczulonym obszarze.
Znieczulenie podpajęczynówkowe jednostronne
W znieczuleniu podpajęczynówkowym jednostronnym możliwe jest otrzymanie znieczulenia jedynie jednej strony ciała, na przykład operowanej kończyny dolnej. W tymże samym okresie kolejna kończyna jest nieznieczulona. Znieczulenie podpajęczynówkowe jednostronne w niewielkim stopniu oddziałuje na układ krążenia chorego. Zdecydowanie rzadziej pojawia się spadek ciśnienia, jakie podczas standardowego znieczulenia podpajęczynówkowe jest częste. Podczas robienia znieczulenia jednostronnego wymaga się od chorego pozostawania w pozycji bocznej, na chorej stronie poprzez czas blisko 20 minut, aż podany środek połączy się z właściwymi strukturami nerwowymi po znieczulanej stronie. Technologia wykonania znieczulenia podpajęczynówkowego jednostronnego jest cięższa.
Znieczulenie podpajęczynówkowe – powikłania oraz efekty uboczne
Chociaż jest bezpieczne, może wiązać się z zagrożeniem pojawienia się efektów ubocznych oraz powikłań. Są one zarówno przedwczesne, jak również późne. Przeważnie zdarza się tak nazywany zespół popunkcyjny, z jakim wiążą się ogromne bóle głowy. Popunkcyjne bóle głowy pojawiają się w strefie potylicznej oraz czołowej, zależą od pozycji pacjenta oraz zwiększają się, kiedy ten stoi. Leczenie ma charakter objawowy. Można działać prewencyjnie, aby przeciwdziałać pojawieniu się bólu głowy po znieczuleniu podpajęczynówkowym. Po zabiegu należy leżeć na płasko poprzez 24 godziny. Znieczulenie podpajęczynówkowe wykorzystywane podczas cesarskiego cięcia jest relatywnie bezpieczne dla dziecka. Preparat znieczulający nie przechodzi do krążenia płodowego oraz nie wpływa dokładnie na dziecko.
