Terminem tachykardia (tachyarytmia, częstoskurcz serca) określa się zaburzenie pracy serca, które polega na przyspieszeniu jego bicia do powyżej 100 uderzeń na minutę. Warto zaznaczyć, że tachykardia nie zawsze oznacza przewlekłą chorobę. Może być przyczyną stresu, silnych emocji, jak również wysiłku fizycznego, a także konsekwencją zażycia środków psychoaktywnych.
Przyczyny tachykardii
Przyczyny przyspieszonej akcji serca mogą być rozmaite. Mogą mieć charakter epizodyczny, jak i stanowić objaw poważnej choroby. Najczęstsze przyczyny to :
- stres
- temperatura
- przyjmowanie środków odurzających (np. metaamfetamina)
- alkohol
- nikotyna, kofeina
- niedobór podstawowych składników odżywczych (np. magnezu, czy wapnia)
- nadczynność tarczycy
- zawał
- niewydolność oddechowa
- reakcja na leki zawierające efedrynę, pseudoefedrynę lub atropinę;
Objawy tachykardii
Podstawowym objawem tachykardii jest bardzo charakterystyczne uczucie kołatania w klatce piersiowej. Osoba mająca częstoskurcz serca odczuwa bardzo nieprzyjemne,charakterystyczne, nieregularne oraz szybkie bicie serca. Tempo kołatania oscyluje wtedy od 100 do 180 uderzeń na minutę. Warto przy tym zaznaczyć, że prawidłowa praca serca u dorosłego człowieka w spoczynku wynosi od 60 do 100 uderzeń na minutę. Inne objawy tachykardii to także duszności, osłabienie, uczucie niepokoju, omdlenia, czy zimne poty.
Rodzaje tachykardii
Najpopularniejsze rodzaje tachykardii to tachykardia komorowa i nadkomorowa.
Tachykardia komorowa – polega na tym, że impulsy są wysyłane z komór serca; charakteryzuje się znacznie przyspieszonym, ale dosyć regularnym biciem serca. Tempo oscyluje od 100 do 250 uderzeń na minutę. Istotnym jest, że takowy stan może doprowadzić do postępującego niedokrwienia mięśnia sercowego, zaś w wyniku niedokrwienia mięśnia sercowego może dojść do migotania komór. Migotanie komór to bardzo groźna postać tachyarytmii.
Tempo bicia serca osiąga nawet 600 uderzeń na minutę ! Wówczas komory nie kurczą się w należyty sposób a jedynie „drżą”. Nie pozwala to na prawidłowe pompowanie krwi. Może prowadzić do zaniku tętna – a w rezultacie zatrzymania krążenia! Na początku chory traci przytomność, zaś po 20 sekundach przestaje oddychać. Jeżeli pomoc nie nadejdzie na czas – umrze w ciągu kilku minut.
Tachykardia nadkomorowa – polega na wysyłaniu impulsów bezpośrednio z przedsionków serca. Pełny skurcz jest wówczas zastępowany przez drżenie mięśni przedsionków. Do najczęściej zaliczanych tachyarytmii nadkomorowych należą migotanie oraz trzepotanie przedsionków.
Migotanie przedsionków polega na chaotycznym, a zarazem szybkim wysyłaniu impulsów elektrycznych przez przedsionki. W rezultacie dochodzi do przyspieszonej pracy komór. Tętno wynosi wówczas od 350 do 600 uderzeń na minutę. W tej sytuacji krew przestaje być pompowana do komór serca. Trzepotanie przedsionków polega zaś na tym, iż rytm skurczów przedsionków jest bardziej stały, uporządkowany – a przede wszystkim wolniejszy – do 300 uderzeń na minutę.
Jak leczyć tachykardię ?
Możliwości kuracji są rozmaite. Koniecznym jest jednak wybranie leczenia adekwatnego do ogólnego stanu zdrowia pacjenta, innych posiadanych przez niego chorób oraz wieku. Nieodzownym elementem w sytuacji wystąpienia objawów tachykardii jest zatem szybka wizyta u lekarza kardiologa. Tachykardię można leczyć na różne sposoby – farmakologicznie lub operacyjnie.
W przypadku leczenia farmakologicznego, niezbędne jest podanie odpowiednich leków, których celem jest spowolnienie rytmu oraz kontrola częstotliwości akcji bicia serca. Leczenie farmakologiczne stosuje się w momencie, gdy stan chorego jest stabilny i niezagrażający życiu. Leki podaje się doustnie lub poprzez zastrzyk. Leczenie zabiegowe zaś polega na usunięciu lub umartwieniu fragmentu tkanki, która przeszkadza w prawidłowym funkcjonowaniu pracy serca.
Tachykardia – diagnostyka
Przeprowadzając diagnostykę lekarz na początku bardzo szczegółowo przeprowadza wywiad z pacjentem. Zadaje mu kluczowe pytania i w rezultacie eliminuje lub potwierdza ewentualne przyczyny wystąpienia tachykardii. Jednocześnie dokonuje badania – najpierw osłuchując jaki jest rytm pracy serca, a następnie mierząc ciśnienie – a w zależności od jego wyniku, zleca szczegółowe badania niezbędne do poznania konkretnej przyczyny złego samopoczucia chorego. Do takowych badań należą m.in. :
- EKG – czyli umieszczenie specjalnych elektrod na klatce piersiowej pacjenta, które w odpowiedni sposób mierzą impulsy elektryczne, które są wydzielane przez serca człowieka; istotnym jest, że wspomniane badanie pełni również funkcję kontrolną – pokazuje wcześniej przebyte choroby serca, których skutkiem może właśnie być wystąpienie tachykardii;
- EKG Holtera – to badania polegające na noszeniu urządzenia monitorującego bicie serca (od doby do dwóch dób); zostaje wówczas zarejestrowana praca serca podczas wykonywania codziennych czynności – w pracy, czy w domu, na spacerze, podczas snu;
- badanie krwi – kluczowe jest zbadanie poziomu tarczycy; jeżeli okaże się zbyt wysoki – niewątpliwie przyczynił się on do powstania tachykardii;
- ECHOkardiogram (potocznie ECHO) – to badanie ultrasonograficzne, które rejestruje echo bicia serca; badanie to może pomóc w odnalezieniu wrodzonych chorób oraz wad serca, które mogą być przyczyną powstania tachykardii;
Jak zapobiegać tachykardii ?
Nieodzowny element stanowi zmiana trybu życia – w szczególności konieczne jest unikanie sytuacji stresowych, które są przyczyną pojawiania się szybkiego bicia serca. Miłośnicy kawy oraz napojów zawierających kofeinę powinni je odstawić bądź zamienić na te, które jej w swoim składzie nie zawierają. Chory powinien całkowicie zrezygnować ze spożywania napojów alkoholowych, które mają swój udział w przyspieszeniu tętna.
