Chirurgiczne leczenie otyłości jest jednym z ostatecznych rozwiązań u osób, które cierpią na otyłość i nie mogą zredukować swojej masy ciała. Ze względu na ciągle rosnący odsetek osób mających problemy z otyłością chirurgia bariatryczna stale się rozwija. W wielu przypadkach pomaga ona ocalić zdrowie, a nawet życie. Jednakże trzeba pamiętać, że nawet przeprowadzenie udanego zabiegu nie jest gwarantem utraty zbędnych kilogramów.
Przy chirurgicznym leczeniu otyłości niezbędna jest współpraca pacjenta. W znaczącym stopniu to właśnie od pacjenta zależy czy starania chirurgów nie pójdą na marne, a spadek masy ciała będzie odpowiednio duży i utrzyma się na stałe.
Chirurgiczne leczenie otyłości – na czym polega
Zabiegi bariatryczne to chirurgiczna interwencja mająca na celu: ograniczenie pojemności żołądka lub zmniejszenie wchłaniania substancji odżywczych z przewodu pokarmowego. Niektóre zabiegi pozwalają na połączenie obu tych efektów.
Przy wyborze odpowiedniego zabiegu lekarze kierują się stopniem rozwoju otyłości, chorobami współistniejącymi, a także problemami z odżywianiem występującymi u chorego.
Zwykle pacjent aby zostać poddany chirurgicznemu leczeniu otyłości musi przejść kwalifikację i proces przygotowawczy. Bardzo ważna przy wykonywaniu tych operacji jest świadomość operowanego. Interwencje bariatryczne pomimo ciągłego rozwoju medycyny nadal niosą ze sobą pewne ryzyko. Także życie chorego po zabiegu ulega bardzo dużym zmianom. Przy niektórych operacjach efekty są nieodwracalne. Z tego powodu odpowiednia edukacja i przygotowanie psychiczne pacjenta przed zabiegiem to podstawa.
U kogo stosuje się chirurgiczne leczenie otyłości?
Wykonanie zabiegu bariatrycznego jest wskazane u osób, których BMI wynosi powyżej 40 kg/m2 lub 35 kg/m2 i występują u nich takie choroby jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemie, niewydolność krążenia, stłuszczeniowa choroba wątroby, zmiany zwyrodnieniowe stawów, bezdech senny. Co więcej stosowane wcześniej metody obniżenia masy ciała nie przyniosły żadnych trwałych efektów.
Osoby chcące poddać się chirurgicznemu leczeniu otyłości muszą zmienić swoje nawyki żywieniowe i zaakceptować potencjalne ryzyko zabiegu. Powinny także być świadome konsekwencji działań ubocznych mogących wystąpić po operacji.
Jakie czynniki mogą wykluczać pacjentów z chirurgicznego leczenia otyłości?
Chirurgiczne leczenie otyłości nie może zostać przeprowadzone w przypadku gdy problemy z otyłością są związane z nieleczonymi zaburzeniami metabolicznymi lub endokrynologicznymi oraz u osób nadużywających substancji odurzających lub posiadających inne nieleczone uzależnienia. Wykluczani są także pacjenci, u których zabieg niesie ze sobą zbyt duże ryzyko. Także kobiety w ciąży, okresie laktacji, lub planujące zajść w ciążę w ciągu kolejnych 18 miesięcy nie mogą zostać poddane leczeniu bariatrycznemu. Czynnikami dyskwalifikującymi są również niestabilne zaburzenia psychiczne, brak dostępu do właściwej opieki medycznej i niemożność sprawowania opieki nad samym sobą. Co więcej chirurg może odmówić wykonania operacji jeśli ma podejrzenie o braku współpracy z chorym po przeprowadzeniu operacji.
W przypadku gdy pacjent nie osiągnął jeszcze pełnoletności lub przekroczył 60 rok życia wykonanie zabiegu chirurgicznego może nie być wskazane.
Czy chirurgiczne leczenie otyłości jest bezpieczne?
Przed przeprowadzeniem operacji wyliczany jest tzw. „współczynnik ryzyka zgonu”. Ryzyko nieudanego zabiegu wzrasta u osób których BMI wynosi powyżej 50 kg/m2, mają więcej niż 45 lat, są płci męskiej, chorują na nadciśnienie tętnicze lub występuje u nich ryzyko zatorowości płucnej.
Za każdy z tych czynników jest przyznawany jeden punkt. Następnie pacjenci dzieleni są na trzy grupy ryzyka z zależności od uzyskanych punktów.
- Grupa o najmniejszym ryzyku – uzyskane punkty: 0 – 1, śmiertelność przy zabiegu ok. 0,2%
- Grupa o pośrednim ryzyku – uzyskane punkty: 2 – 3, śmiertelność przy zabiegu ok. 1,1%
- Grupa o dużym ryzyku – uzyskane punkty 4 – 5, śmiertelność przy zabiegu ok. 2,4%
Wykonanie operacji bariatrycznej może mieć także powikłania w postaci opóźnionego gojenia się rany lub jej zakażenia, a w niektórych przypadkach pojawia się nieszczelność zespoleń.
W późniejszym okresie niektóre osoby mają problem z: przepukliną brzuszną, wąskimi zespoleniami powodującymi wymioty, rozejściem się szwu, zarzucaniem żółci do żołądka, zespołem poposiłkowym, niedoborami witamin i mikroelementów oraz niedokrwistością.
Przygotowanie do chirurgicznego leczenia otyłości
W odpowiednim przygotowaniu do zabiegu niezbędna jest konsultacja z lekarzem internistą, kardiologiem, psychologiem klinicznym i anestezjologiem. Niekiedy pacjenci otrzymują także skierowanie do dietetyka.
Zlecane badania różnią się w zależności od placówki, która ma wykonać zabieg. Najczęściej są to jednak:
- EKG,
- ECHO serca,
- spirometria,
- konsultacja laryngologiczna,
- konsultacja stomatologiczna,
- endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego,
- morfologia i badanie biochemiczne krwi obwodowej,
- USG jamy brzusznej,
- badania dopplerowskie układu żył kończyn dolnych.
Należy także zaszczepić się przeciwko WZW typu B oraz wprowadzić profilaktykę przeciwzakrzepową i antybiotykową.
