Zapalenie opłucnej to zapalenie trzewnej (płucnej) i ciemieniowej opłucnej, surowiczej błony otaczającej płuca. Schorzeniu może towarzyszyć nagromadzenie wysięku w jamie opłucnej (wysiękowy zapalenie opłucnej) lub może następować tworzenie włóknistego lub suchego zapalenia opłucnej. Zapalenie opłucnej to choroba układu oddechowego o charakterze zapalnym, w której występuje zapalenie opłucnej, charakteryzujące się odkładaniem się fibryny lub gromadzeniem się płynu w jamie opłucnej.
Zapalenie opłucnej – przyczyny
Ze względu na występowanie zapalenie opłucnej dzieli się na zakaźne i aseptyczne (niezakaźne). W przypadku etiologii zakaźnej przyczyną choroby są:
- Gruźlica
- Infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne
- Kiła, tyfus i dur brzuszny, bruceloza, tularemia
- Interwencje chirurgiczne
- Urazy klatki piersiowej itp.
W aseptycznym zapaleniu opłucnej:
- Nowotwory złośliwe opłucnej i przerzuty do opłucnej
- Rozproszone uszkodzenia tkanki łącznej
- Zawał płucny i inne przyczyny.
Infekcyjne i niezakaźne czynniki mogą powodować rozwój zapalenia opłucnej. Zakaźne zapalenie opłucnej występuje pod wpływem infekcji bakteryjnej:
- Pneumokoków
- Paciorkowców
- Gronkowców
- Grzybów
- Pierwotniaków
- Prątków gruźlicy.
Niezakaźne zapalenie opłucnej może być spowodowane przez:
- Złośliwe guzy opłucnej
- Choroby układowe – reumatoidalne zapalenie stawów, układowy toczeń rumieniowaty, zapalenie naczyń
- Interwencje chirurgiczne w jamie klatki piersiowej
- Urazy klatki piersiowej
- Zawał mięśnia sercowego
- Przewlekła niewydolność nerek
- Ostre zapalenie trzustki
- Zator płucny, zawał płucny, zawał mięśnia sercowego
- Inne przyczyny ( skaza krwotoczna, białaczka itp.).
Zapalenie opłucnej – objawy
Objawy suchego zapalenia opłucnej:
- Ból w boku może rozprzestrzenić się na żołądek
- Kaszel, który zmniejsza się w pozycji po uszkodzonej stronie
- Szybki płytki oddech
- Szmer opłucnowy
- Czasami występują bolesne czkawki
- Ból podczas połykania.
Objawy wysiękowego zapalenia opłucnej:
- Ogólne złe samopoczucie
- Suchy kaszel
- Uczucie ciężkości
Przepełnienie po uszkodzonej stronie klatki piersiowej ze znaczną ilością wysięku pojawia się:
- Duszność
- Przyspieszony puls
- Chorzy przyjmują wymuszoną pozycję po zaatakowanej stronie
- Niebieskawy odcień twarzy
- Spuchnięte żyły szyi
- Wybrzuszona przestrzeń międzyżebrowa w strefie wysięku zatorowego.
Najczęściej choroba zaczyna się ostro, chory odczuwa ostry ból w klatce piersiowej, nasilony przez głęboki oddech, kaszel lub kichanie; temperatura ciała wzrasta do 38 ° C, występuje ogólne osłabienie, pocenie się, bóle głowy, bóle mięśni i stawów. W przypadku wysiękowego typu zapalenia opłucnej objawy są nieco inne, ból zlokalizowany jest po jednej stronie klatki piersiowej, występuje również uczucie ciężkości w klatce piersiowej, duszność, suchy kaszel, podwyższona temperatura ciała, osłabienie, pocenie się, ból głowy.
Zapalenia opłucnej – diagnostyka
Lekarz przeprowadza badanie fizykalne, osłuchowe badanie płuc za pomocą stetoskopu podczas różnych faz oddychania, puka w określone obszary, aby zidentyfikować charakterystyczne zjawiska dźwiękowe. Rozpoznanie zapalenia opłucnej odbywa się na podstawie danych rentgenowskich, badanie płynu opłucnowego uzyskanego podczas nakłucia, co pozwala ocenić charakter wysięku, a czasami określić przyczynę choroby. Wykonuje się ogólne i biochemiczne badanie krwi, radiografię płuc i ultrasonografię jam opłucnowych.
Zapalenie opłucnej – leczenie
W przypadku zakaźnego i alergicznego zapalenia opłucnej stosowana jest terapia antybakteryjna. W leczeniu objawowym przepisywane są leki przeciwbólowe, moczopędne, leki kardiologiczne. Zapalenie opłucnej reumatyczne leczone jest niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, glikokortykosteroidami. W przypadku gruźliczego zapalenia opłucnej, leczenie polega na specyficznej terapii ryfampicyną, izoniazydem i streptomycyną przez kilka miesięcy.
Przy wysiękowym zapaleniu opłucnej przeprowadzany jest drenaż. W przypadku ropnego zapalenia opłucnej lekarz przeprowadza płukanie jamy opłucnej roztworami antyseptycznymi. Zgodnie ze wskazaniami, antybiotyki, enzymy, hydrokortyzon itp.
W leczeniu suchego zapalenia opłucnej, oprócz leczenia etiologicznego, chorym zalecany jest wypoczynek. Aby złagodzić ból, lekarz przepisuje plastry, kompresy rozgrzewające i obcisłe bandażowanie klatki piersiowej. W celu stłumienia kaszlu lekarz zaleca chlorowodorek kodeiny i etylo morfiny. Leki przeciwzapalne są skuteczne w leczeniu suchego zapalenia opłucnej: kwasu acetylosalicylowego, ibuprofenu itp. Po normalizacji parametrów zdrowotnych, pacjentom z suchym zapaleniem opłucnej zaleca się ćwiczenia oddechowe, aby zapobiec zrostom w jamie opłucnej.
W celu leczenia nawracającego zapalenia opłucnej lekarz wdraża pleurodezę wprowadzenie do jamy opłucnowej preparatów – chemioterapii. W leczeniu przewlekłego ropnego zapalenia opłucnej lekarz może zdecydować o zabiegu chirurgicznym – pleurektomii z wycięciem płuca. Wraz z rozwojem zapalenia opłucnej w wyniku nieoperacyjnych zmian opłucnej lub płuc zaatakowanych nowotworem złośliwym, zgodnie z wskazaniami lekarz wykonuje się paliatywną pleurektomię.
