Zapadnięcie płuca (niedodma) może być wynikiem blokady lub ciśnienia poza płucami. Niemal każda osoba po operacji ma pewien stopień zapaści płuc w wyniku znieczulenia. Znieczulenie zmienia dynamikę ruchu powietrza w płucach, wchłanianie gazu i ciśnienie, które razem powodują pewien stopień zapadnięcia się pęcherzyków płucnych. Naruszenie to jest szczególnie zauważalne po operacji pomostowania tętnic wieńcowych.
Zapadnięcie płuca może rozwijać się, jako powikłanie po operacji, w wyniku mukowiscydozy, wdychania ciała obcego, guza płuc, gromadzenia się płynu w płucach, urazu klatki piersiowej.
Zapadnięcie płuca – przyczyny
Ilość tkanki płuc uczestniczącej w chorobie różni się w zależności od przyczyny zapadnięcia płuca. Choroba może prowadzić do trudności w oddychaniu i niskiego poziomu tlenu we krwi. Leczenie zależy od przyczyny i ciężkości zapaści płuc.
Niedrożność dróg oddechowych może prowadzić do obturacyjnego zapadnięcia płuca. Możliwe przyczyny to:
- Nagromadzenie śluzu w drogach oddechowych, które pojawia się podczas lub po operacji z powodu braku możliwości odkaszlnięcia jest główną przyczyną zapadnięcia płuca. Leki stosowane podczas operacji powodują, że płuca wypełniają się mniej niż normalnie. Dlatego ważne jest, aby oddychać głęboko i kaszleć podczas odzyskiwania świadomości po operacji. Zwiększenie ilości powietrza w płucach umożliwia swobodniejsze odkaszlnięcie nagromadzonego śluzu. Śluz częstsze zbiera się u osób z zwyrodnieniem włóknisto-torbowym i podczas ataku astmy.
- Ciało obce. Najczęściej obce przedmioty są wdychane przez dzieci, na przykład orzeszki ziemne lub małe części zabawek.
- Choroby, które zwężają główne drogi oddechowe. Przewlekłe infekcje, w tym infekcje grzybicze, gruźlica i inne choroby, mogą prowadzić do bliznowacenia i zablokowania głównych dróg oddechowych.
- Guzy występują głównie w drogach oddechowych. Powiększony guz może zwężać drogi oddechowe.
- Zakrzep wstępuje tylko ze znacznym krwotokiem w płucach i niemożnością usunięcia za pomocą kaszlu.
Potencjalne przyczyny zapadnięcia płuca obejmują:
- Uraz w klatce piersiowej – w wyniku upadku lub wypadku samochodowego może dojść do trudności w oddychaniu z powodu bólu, który doprowadził do ucisku w płucach.
- Wysięk opłucnowy. Nagromadzenie płynu między tkankami wyściółki membrany.
- Zapalenie płuc. Różne rodzaje zapalenia płuc, powodują tymczasowe zapadnięcie się płuca. Utrzymywanie się takiego stanu przez kilka tygodni, może prowadzić do rozstrzenia oskrzeli, stanu, w którym uszkodzenie dróg oddechowych powoduje ich rozciąganie i blizny.
- Odma opłucnowa. Przepuszczanie powietrza w szczeliny między płucami i ścianą klatki piersiowej pośrednio prowadzi do częściowego lub całkowitego zapadnięcia się płuca.
- Blizna tkanki płucnej. Blizny mogą być spowodowane urazem, chorobą płuc lub zabiegiem chirurgicznym. W tych rzadkich przypadkach zapadanie się płuca jest znikome w porównaniu z uszkodzeniem tkanki płucnej w wyniku bliznowacenia.
- Guz. Rozległy guz może ścisnąć i obniżyć płuca w przeciwieństwie do nakładania się dróg oddechowych.
W tej chorobie dochodzi do całkowitego lub częściowego zapadnięcia się płuca lub jego płata (wyłączenie chorego odcinka), a pęcherzyki płucne wewnątrz płuc opadają.
Zapadnięcie płuca – objawy
Objawy choroby związanej z zapadnięciem płuca obejmują:
- Skrócenie oddechu
- Wzrost temperatury
- Niskie ciśnienie krwi i szybkie bicie serca
- Szok
- Ból po uszkodzonej stronie
- Ciężki suchy kaszel.
- Choroba może rozwijać się stopniowo, na przykład w miarę narastania guza i może pojawić się natychmiast.
Zapadnięcie płuca – diagnostyka
Badanie radiograficzne klatki piersiowej ujawnia obszary pozbawione powietrza w płucach. Aby zidentyfikować zapadnięcie płuca wykorzystane jest prześwietlenia klatki piersiowej, radiografii w projekcjach czołowych i bocznych.
Na tomografii komputerowej zostaje ujawnione, powietrze, które wypełnia tylko miejsce zapadnięcia płuca. Narządy śródpiersia są zaciśnięte w kierunku zapadnięcia. Przepona z boku zmiany jest podniesiona, jej ruchy są silnie osłabione. Przeciwległa połowa klatki piersiowej jest poszerzona, przezroczystość pola płucnego jest zwiększona, a przepona aktywnie uczestniczy w oddychaniu.
W przypadku fluoroskopii widoczne są objawy niedrożności oskrzeli, przemieszczenie narządów śródpiersia podczas wdechu w kierunku zapadnięcia płuca, a podczas wydechu i kaszel w kierunku przeciwnym.
Cieniowanie zawsze zaczyna się od korzenia płuca, a zewnętrzna strona łączy się z polem płucnym. Przy zapadnięciu górnego płata dochodzi do lekkiego pociągnięcia górnego śródpiersia, a przy zapadnięciu dolnego płata – do dolnej części. W częściowym zapadnięciu płuc, intensywne cieniowanie ma kształt trójkątny lub trapezoidalny, z jednym końcem skierowanym w stronę korzenia płuca,
Zapadnięcie płuc – leczenie
Jeśli zapadnięcie płuca jest spowodowane niedrożnością światła oskrzeli, konieczne jest jak najszybsze przywrócenie jego drożności. Jeśli lekarz podejrzewa zakażenie, przepisuje antybiotyki. Leczenie ma na celu przywrócenie drożności oskrzeli i wentylację płuc. W celu przywrócenia drożności oskrzeli podczas niedrożności przez ciała obce lub masy płynne (plwocinę, krew) lekarz wykona bronchoskopię.
W łagodnych przypadkach może spróbować usunąć flegmę i krew cewnikiem wprowadzonym do oskrzeli przez nos lub usta. Niezbędny w tej procedurze jest kaszel stymulowany przez podrażnienie błony śluzowej oskrzeli. W przypadku zapadnięcia płuca spowodowanego przez bliznowacenie, guzy wewnątrz klatki piersiowej, cysty, z reguły powodują konieczność przeprowadzenia operacji.
W przypadkach zapadnięcia kompresyjnego płuca, wywołanego uciskaniem płuc podczas wysiękowego zapalenia opłucnej lub odmy opłucnowej, skuteczne są opłucnowe nakłucia i drenaż jamy opłucnej z aspiracją płynu i powietrza.
Zapobieganie
W okresie pooperacyjnym prawdopodobieństwo wystąpienia zapadnięcia płuca znacznie wzrasta, jeśli pacjent zbyt wcześnie wstaje z łóżka, chodzi po oddziale, a szczególnie, jeśli oddycha głęboko. Lekarz może choremu zapewnić urządzenie, które pomaga pełniej wypełniać płuca z większą prędkością i mocą
