Ropień okołoodbytniczy spowodowany jest infekcją, która rozprzestrzenia się z krypty i gruczołów odbytu: zwykle bakterie beztlenowe i E. coli lub ze skóry: głównie gronkowce. Ropień okołoodbytniczy jest zakażoną jamą wypełnioną ropą i znajduje się w pobliżu odbytu. W odbycie są małe gruczoły odbytu. Kiedy te gruczoły są zarażane, mogą ulec zakażeniu, a następnie pojawia się ropień okołoodbytniczy
Ropień, który tworzy się pod skórą i łączy stan zapalny gruczołu odbytu i skóry pośladków poza odbytem. Powstaje w wyniku ostrego zakaźnego zapalenia gruczołu odbytu, gdy bakterie lub ciała obce wnikają do jego tkanki. W niektórych chorobach, na przykład zapaleniu okrężnicy lub innych nieswoistych zapaleniach jelit, infekcje te mogą występować częściej.
Ropień okołoodbytniczy – przyczyny
Ropień okołoodbytniczy to infekcja bakteryjna obejmująca obszar odbytnicy. Przyczyną powstania tej choroby są bakterie bytujące na skórze i w jelitach, najczęściej spotykanymi organizmami chorobotwórczymi są:
- Gronkowce
- Paciorkowce
- Pałeczki jelitowe
- Grzyby chorobotwórcze (rzadko).
Istniejąc jednak okoliczności zwiększające ryzyko utworzenia się ropnia okołoodbytniczego a należą do nich:
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- Choroba Leśniewskiego – Crohna
- Zakrzepy związane z hemoroidami
- Uraz błony śluzowej odbytu lub skóry powstały w przypadku robienia lewatywy
- Uszkodzenie okolic odbytu wskutek na przykład zabiegów operacyjnych
- Posiadanie szczeliny odbytu.
Istnieje kilka rodzajów ropni okoodbytniczych i ważne jest ich rozpoznanie:
- Ropień podskórny – występuje prawie w 70% przypadków
- Ropień kulszowo – odbytniczy występujący w 20% przypadków
- Ropień międzyzwieraczowy- diagnozowany u 5% chorych
- Ropień naddźwigaczowy – stwierdzany w 4% przypadków (najczęściej występuje w chorobie Leśniewskiego – Crohna, zapaleniu wyrostka robaczkowego, uchyłków lub uszkodzeniu odbytnicy)
- Ropień podśluzuwkowy obejmuje tylko 1% chorych (znajduje się w warstwie podśluzówkowej odbytnicy nad zatokami odbytu. Proces może rozprzestrzeniać się do górnych odcinków tkanki podśluzówkowej odbytnicy i do podskórnej tkanki tłuszczowej. Rozpoznanie ropnia pod śluzówkowego ustalane jest bez trudności).
Ropień okołodbytniczy – objawy
Ropnie okołoodbytnicze znajdują się w pobliżu odbytu, ich rozpoznanie nie jest trudne. W obszarze odbytu pojawia się ostry obrzęk, który, z jednej strony, przechodzi na drugą stronę 2-3 dni później. Obrzęk jest wyraźnie określony. Skóra powyżej obrzęku jest gładka, błyszcząca, zaznaczone jest przekrwienie, ostry ból w palpacji. Chorzy odczuwają ostry ból w odbycie, zwłaszcza podczas defekacji. Temperatura ciała wzrasta, liczba leukocytów we krwi zwiększa się, odpowiednio, do nasilenia procesu chorobowego.
Objawy ropnia okołodbytniczego to:
- Ból odbytu (silniejszy podczas defekacji, kaszlu a nawet siedzenia)
- Obrzęk w odbycie (uwypuklenia wraz z zaczerwieniem skóry w obrębie odbytu)
- Powiększenie pośladka
- Wypływ ropy (wskutek pęknięcia ropnia)
- Osłabienie
- Gorączka
- Dreszcze
- Zaburzenia oddawania moczu
- Nieskuteczna potrzeba defekacji
- Zatrzymanie stolca.
Dodatkowe dolegliwości typowe dla tego schorzenia obejmują podrażnienie skóry wokół odbytu, odejście ropy i ogólne złe samopoczucie. Ropień okołodbytniczy powstaje tylko u połowy pacjentów z zapaleniem w tej okolicy, a do chwili obecnej nie ma metody, która mogłaby wiarygodnie ustalić, czy powstanie ropień, czy nie.
Ropień okołodbytniczy – diagnostyka
Podczas spotkania z lekarzem, przeprowadzany jest wywiad z chorym, który opisuje swoje dolegliwości. Następnie lekarz przeprowadza badanie palpacyjne okolic odbytu, podczas którego może stwierdzić ropień okołoodbytniczy.
Jeżeli lekarz będzie widział taką potrzebę może zlecić dodatkowe metody diagnostyczne takie jak:
- Anoskopia (badanie wziernikowe odbytu i dolnej części odbytnicy)
- Rektoskopia (endoskopowe badanie końcowego odcinka jelita grubego: odbytnica, końcowy odcinek esicy)
- USG jamy brzusznej
- Rezonans magnetyczny.
Jeżeli chory zostanie zakwalifikowany do zabiegu operacyjnego mogą zostać zlecone takie badania jak:
- EKG
- RTG klatki piersiowej
- Badania krwi.
Ropień okołoodbytniczy – leczenie
W początkowym stadium choroby z niewielkim ropniem wyznaczane są konserwatywne terapie w postaci ciepłej kąpieli z nadmanganianem potasu, podgrzewaczy, UHF.
Jeżeli leczenie takie nie przynosi efektów, wdrażane są kolejne metody. Leczenie polega na przecięciu skóry wokół odbytu w celu usunięcia ropy z zakażonej jamy i zmniejszenia ciśnienia wewnątrz niej. Dość często można to zrobić w warunkach ambulatoryjnych przy użyciu znieczulenia miejscowego. W leczeniu dużych lub głębokich ropni konieczne może być hospitalizowanie w specjalistycznym szpitalu, w którym możliwe jest zapewnienie odpowiedniego znieczulenia podczas zabiegu chirurgicznego. Hospitalizacja jest wskazana u pacjentów z tendencją do poważnych powikłań infekcyjnych (pacjenci z cukrzycą i obniżoną odpornością).
Zachowawcze, czyli niechirurgiczne leczenie samymi antybiotykami nie jest tak skuteczne jak drenaż z usunięciem ropy. Wynika to z faktu, że antybiotyki nie mogą przenikać do jamy ropnia i wpływać na zawartość ropną. Jeśli chodzi o antybiotyki to pierwszeństwo powinny mieć aminoglikozydy, fluorochinolony w połączeniu z trichopolem. Niektórzy lekarze zalecają terapię promieniami X zarówno w ostrych, jak i przewlekłych stadiach choroby.
