Śluzowiak określany jest inaczej jako mucocele lub torbiel zastoinowa błony śluzowej. Do powstania jednostki chorobowej powstaje w wyniku zatkania odpływu wydzieliny gruczołów błony śluzowej. W jamie śluzowej zawartych jest kilkaset małych gruczołów ślinowych. Zadanie gruczołów polega na stałym nawilżaniu błony śluzowej jamy ustnej. Wpływa to na ułatwianie spożywania pokarmów. Gruczoły te mogą stać się jednak źródłem rozwoju różnych stanów niepożądanych. Dla przykładu wymienić tutaj można torbiele lub jamy wypełnione płynną lub półpłynną zawartością.
Śluzowiak – przyczyny
Małe gruczoły ślinowe umieszczone są w błonie śluzowej pokrywającej jamę ustną. W sposób nieprzerwany wykonują tam swoje zadanie polegające na produkcji śliny. Ślina wytwarzana przez komórkę śluzową przechodzi przewodem wyprowadzającym, aby w końcowym etapie tego przewodu wyjść na powierzchnię błony śluzowej. W pewnych przypadkach dochodzi do pojawienia się nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu transportowego, którym podąża ślina. W sytuacji wystąpienia tych dysfunkcji i dalszym produkowaniu przez gruczoły ślinowe wydzieliny dochodzi do powstania mucoceli.
Rodzaje torbieli zastoinowych
Zasadniczo wyróżnia się dwa rodzaje torbieli zastoinowej, a mianowicie torbiele związane z wynaczynieniem zawartości śluzowej, a także torbiele związane z retencją zawartości śluzowej. Pierwsze z wymienionych powstają przez przerwanie ciągłości przewodu wyprowadzającego gruczołu ślinowego, w wyniku urazu mechanicznego. Określony uraz mechaniczny może być wynikiem przegryzienia wargi, przeprowadzonego zabiegu stomatologicznego lub obecności nieprawidłowych wypełnień protetycznych.
W wyniku zaburzenia procesu transportowego zawartość śluzowa gromadzi się w tkankach miękkich, przyczyniając się w ten sposób do powstania torbieli. Zawartość śluzowa w krótkim czasie zostaje otoczona zbiorem komórek układu odpornościowego. Z upływem czasu dochodzi do nagromadzenia się torbieli.
Torbiele związane z retencją treści śluzowej powstają w wyniku całkowitej lub częściowej niedrożności przewodów, których zadaniem jest wyprowadzanie śliny produkowanej przez gruczoły ślinowe. Opisana niedrożność może być spowodowana urazem mechanicznym lub też długo trwającym stanem zapalnym. Brak odpływu śliny przyczyni się do poszerzenia przewodów transportowych, a także dalszego rozwoju stanu zapalnego.
Gromadzenie się śliny prowadzi także do kształtowania się zmian torbielowych. Dochodzi do rozwoju nabłonka będącego jedną z warstw przewodu wyprowadzającego i objęcia przez niego również rozwijającej się torbieli. Powstała torbiel określana jest mianem torbieli prawdziwej. Tego typu zmiana powinna być klasyfikowana jako torbiel zastoinowa drobnego gruczołu ślinowego, jednakże zdarza się że bywa określana jako mucocele. Przyczynia się do tego identyczny obraz kliniczny w obu przypadkach zmian torbielowych. Mucocele czyli śluzowiak dotyczy tylko torbieli śluzowych związanych z wynaczynieniem zawartości śluzowej.
Śluzowiak – objawy
Do podstawowych objawów związanych w wytworzeniem się mucoceli czyli śluzowiaka zaliczyć można powstanie na błonie śluzowej jamy ustnej miękkiego guzka. Powstająca narośl charakteryzuje się regularnym kształtem, najczęściej kulistym. Jest ona dobrze oddzielona od będących w pobliżu tkanek. W sporadycznych przypadkach może przybrać wygląd uszypułowanego tworu. Śluzowiak występuje najczęściej pojedynczo, jednakże zdarzają się sytuacje występowania skupionych mucoceli . Biorąc pod uwagę występowanie zawartości płynnej lub półpłynnej często obecny jest objaw przemieszczania się płynów czyli chełbotania.
Obszar błony śluzowej zlokalizowany nad rozwijająca się torbielą charakteryzuje się niebieskawym lub białym zabarwieniem. Napięta śluzówka umożliwia zaobserwowanie gęstej wydzieliny, która wypełnia zmianę torbielową. W tym przypadku dolegliwości bólowe nie występują. Wyczuwalna jest natomiast obecność ciała obcego w jamie ustnej. Najpopularniejszym miejscem uaktywnienia się torbieli gruczołów ślinowych jest część śluzowa wargi dolnej. Istnieją przypadki pojawienia się śluzowiaka na obszarze błony śluzowej policzków, podniebienia miękkiego, a także na języku czy w kącikach ust.
Śluzowiak – leczenie
Mucocele są taką jednostką chorobową, które znikają samoistnie. Jednakże wówczas często dochodzi do ich ponownego pojawienia się ich. Na uwagę zasługuje także fakt, że zanim dojdzie do samoistnego wyleczenia śluzowiaka, funkcjonowanie osoby dotkniętej chorobą jest ograniczone oraz związane jest to z odczuwaniem dużego dyskomfortu. Wskazane jest zatem zastosowane zabiegu leczniczego. Działanie przeprowadzone przez lekarza ma charakter zabiegu chirurgicznego.
Najbardziej skuteczną metodą jest wycięcie torbieli łącznie z przylegającymi gruczołami. Zabieg przeprowadzany jest z wykorzystaniem znieczulenia miejscowego. W tym przypadku następuje nacięcie błony śluzowej, aby dać możliwość swobodnego dostępu do obecnej torbieli. Następnie torbiel zostaje usunięta razem z torebką łącznotkankową. Uzyskany w ten sposób materiał biologiczny zostaje przekazany do obserwacji mikroskopowej. Potwierdzenie, że określona zmiana należy do torbieli zastoinowej błony śluzowej, jest pozytywną wiadomością, a rokowania dotyczące zdrowia pacjenta są dobre. W takim przepadku rzadko zdarza się aby określona choroba pojawiła się ponownie.
