Osocze jest podstawowym składnikiem krwi zawierającym elementy morfotyczne krwi, czyli składniki krwi, które są leukocytami, erytrocytami lub trombocytami. Wspomniane elementy są wytwarzane w układzie krwiotwórczym, głównie w szpiku kostnym, jak również w węzłach chłonnych, śledzionie, migdałkach czy grasicy.
Osocze stanowi większą część objętości krwi, bo aż 55%. W celu uzyskania osocza należy dokonać czynności wirowania krwi. Wirowaniem nazywamy wprawienie krwi w szybki ruch obrotowy, który ma stałe przyspieszenie znacznie większe niż przyspieszenie ziemskie.
Osocze – właściwości
Osocze składa się głównie z wody. Stanowi ona 90% całej objętości osocza i jej funkcją jest przenoszenie cząsteczek potrzebnych komórkom, tj. elektrolity, białka, składniki odżywcze. Oprócz tego rolą wody jest transport owych składników w drugą stronę, jako produkty przemiany materii.
Ze względu na obecność fibrynogenu we krwi, osocze ma zdolność krzepnięcia i z tego powodu odgrywa dużą rolę w hemostazie. Na hemostazę składa się szereg mechanizmów zapobiegających wynaczynieniu krwi, czyli jej wypływowi z naczyń krwionośnych. Obejmuje ona zarówno krzepnięcie krwi jak i fizjologiczny proces rozkładu zakrzepu, czyli fibrynolizę.
Drugim znaczącym składnikiem osocza są białka, które pełnią funkcję równoważnościową , czyli odpowiada za statyczność kwasowo-zasadową, regulują ciśnienie onkotyczne, lepkość osocza, chronią organizm a przede wszystkim są źródłem aminokwasów dla komórek w przypadku ich deficytu. Białka stanowią 7% objętości osocza. Na białka składają się albuminy, globuliny alfa 1 oraz 2, globuliny beta i gamma.
Pozostałe 3% stanowią związki organiczne i nieorganiczne. Jest to stosunkowo najliczniejsza grupa składników, ponieważ częścią tych związków są między innymi:
- lipoproteiny czyli kompleksy koloidalne, których zadaniem jest ułatwienie dostarczania cholesterolu i trójglicerydów w organizmie.
- HDL – jest to tak zwany „dobry cholesterol” i są to lipoproteiny o wysokiej gęstości
- LDL – z ang. low-density lipoprotein, czyli lipoproteina o niskiej gęstości, nazywana złym cholesterolem
- IDL – jest to lipoproteina o pośredniej gęstości, czyli faza pomiędzy HDL a LDL
- VLDL – jest to lipoproteina o bardzo niskiej gęstości
- kwasy tłuszczowe – naturalnie występują w postaci estrów z gliceryną i pełnią funkcję zapasową w organizmie, magazynując energię.
- cholesterol – odgrywa dużą rolę w procesach biochemicznych, np. przy budowie hormonów, takich jak: kortyzon, estrogen, progesteron, testosteron
- trójglicerydy
- hormony
Osocze – barwa
Na ogół osocze ma barwę żółtą, słomkową, ale nie jest to stała właściwość. W zależności od stanu fizjologicznego organizmu, diety, przyjmowanych leków czy pokarmów może zmieniać swoje zabarwienie. W przypadku kobiet przyjmujących tabletki antykoncepcyjne osocze jawi się jako zielony płyn. Jeżeli odwirowana krew ma barwę brązową oznacza to chorobę wątroby. Natomiast barwę intensywnie żółtą osocze przyjmuje w przypadku spożywania nadmiernej ilości tłuszczów.
Sposób powstawania osocza
W celu otrzymania osocza należy pobrać od pacjenta, tak zwaną krew pełną, czyli zawierającą wszystkie składniki krwi. Następnie pobraną krew poddaje się wirowaniu, w skutek czego otrzymujemy 200 ml. osocza. Przy tej czynności wykorzystuje się metodę plazmaferezy automatycznej, dzięki której zwiększa się ilość otrzymanego osocza. Odwirowane osocze poddaje się badaniu wirusologicznemu na obecność wirusów zapalenia wątroby B i C oraz wirusa HIV. Końcowym etapem jest podanie osocza pacjentowi.
Warto zaznaczyć, że osocze można przechowywać nawet do 2 lat, pod warunkiem szybkiego zamrożenia i odpowiedniego przechowywania w temperaturze nie przekraczającej -30 stopni Celsjusza. Jest to świeżo mrożone osocze i nie jest ono pozbawione fibrynogenu, co sprawia, że ma dobre właściwości krzepnięcia. Dzięki temu zabiegowi osocze, które nie zostało wykorzystane na bieżąco może w przyszłości posłużyć do wykonania innych leków osoczopochodnych.
Komu i w jakich sytuacjach podaje się osocze?
W przypadku osób cierpiących na skazy osoczowe, bez znaczenia czy są to skazy pierwotne czy nabyte, podaje się osocze lub leki osoczopochodne, czyli pacjentom chorym na hemofilię typu A oraz B, osobom z zaburzeniami krzepnięcia krwi, które objawiają się nadmiernymi krwotokami, przy niedoborze fibrynogenu. Osocze podaje się również w chwili leczenia wstrząsów, które mają związek z nieprawidłowością krzepnięcia krwi, w przypadku krwotoków.
Kolejną sytuacją, gdzie konieczne jest podanie pacjentowi osocza są duże oparzenia ciała, w celu opanowania anomalii krzepnięcia. Ogólnie rzecz biorąc, osocze podaje się najczęściej w sytuacjach kiedy krzepnięcie krwi jest zaburzone lub w przypadku silnych krwotoków.
Czym są zabiegi z wykorzystaniem osocza bogato płytkowego?
Osocze bogato płytkowe to osocze pacjenta poddane wirowaniu i wzbogacone o płytki poprzez zagęszczenie. Korzystając z różnych metod, można otrzymać różne nasycenie: 1-2 do 1-10.
Sam zabieg przy użyciu własnego osocza nie jest inwazyjny. Polega na pobraniu krwi, która następnie jest odwirowana według wcześniej opisanego schematu. Samo odwirowanie krwi trwa 15 minut. Uzyskane osocze nabiera się do strzykawki i wykonuje się mezoterapię, czyli podaje się otrzymany płyn śródskórnie i płytko w przeznaczone miejsce na ciele. W strzykawce znajduje się samo osocze, ponieważ sam kontakt z łożyskiem naczyniowym jest wystarczającym bodźcem do działania płytek.
Od pacjenta pobiera się 27 cm3 lub 57 cm3 krwi i dodatkowo dopełnia się 3cm3 cytrynianem sodu przed wirowaniem, w celu zapobiegnięcia krzepnięciu krwi.
Jest to zabieg wykorzystujący nasze własne osocze, czyli można go uznać za najbezpieczniejszy sposób na odmłodzenie swojego ciała. Otrzymane osocze można wstrzyknąć w każdy element naszego ciała, który naszym zdaniem wymaga poprawy. Jest to zabieg przeznaczony dla osób powyżej 40. roku życia, lecz warto zaznaczyć iż nie przynosi spektakularnych efektów, ale delikatnie poprawia jakość, elastyczność i sprężystość skóry, w związku z czym nie wygładzi głębokich zmarszczek.
