Łopian większy (Arctium lappa L.), – to zioło znane pod wieloma nazwami, między innymi; łopuch, głowacz, kostropień, topień, rzepy, rzep, dziady. Łopian to gatunek rośliny dwuletniej z rodziny astrowatych. Występuje w Europie, na Syberii, w Himalajach, Chinach, Japonii, Azji Mniejszej, na Kaukazie, a jako gatunek zawleczony również w Ameryce Północnej i Południowej.
Znany był już w epoce brązu dlatego tez liczne zapisy donoszą iż w starożytności uważany był za roślinę leczniczą. Wspominają o nim Dioskorides, Pliniusz i Galen, a w średniowieczu święta Hildegarda, która bardzo ceniła jego wielostronne działanie. Dlaczego? Otóż Syreniusz poleca łopian jako doskonałe lekarstwo na złamania i zwichnięcia, bo „tłuczony korzeń przykładając, ból uśmierza”.
I tak od średniowiecza łopian podbija serca wielu osób.
Łopian większy – zastosowanie
Łopian większy jest pospolity na terenie całej Polski. Jest to popularna, duża roślina zielna, szeroko się rozrastająca. W pierwszym roku wegetacji tworzy różyczkę liściową dużych liści, dopiero w drugim roku z korzenia wyrasta łodyga kwiatowa.
Łopian był tradycyjnym lekarstwem na podagrę, gorączkę, kamienie nerkowe. Już w XVII wieku, Culpeper pisał, „Nasiono jest bardzo zalecane na łamanie kamieni i wydalanie ich przez mocz”.
Łopian większy to dwuletnia roślina popularna w całym kraju. Rośnie na nieużytkach, przy drogach, na brzegach lasów i w ogródkach. W Polsce występują także inne gatunki tej rośliny, jak łopian mniejszy (Arctium minus), łopian gajowy (Arctium nemorosum), łopian pajęczynowaty (Arctium tomentosum).
Wśród najcenniejszych substancji leczniczych łopianu wymienia się liczne związki poliacetylenowe, niewielkie ilości olejku eterycznego, fitosterole, liczne kwasy organiczne dość dużo substancji białkowych i inuliny (cukru zapasowego), sole mineralne (głównie związki siarki i fosforu).
Co charakterystyczne dla łopianu w pierwszym roku wyrastają duże, sercowate, ułożone w rozetę tuż przy ziemi liście (od spodu są szarawe). W drugim roku wyrasta wysoki pęd o sztywnej łodydze i rozgałęzionych liściach. W lipcu zaczyna kwitnąć purpurowymi kwiatami. Koszyczki kwiatowe mają od zewnątrz haczykowate szczecinki.
Do dziś łopian uznawane jest za zioło oczyszczające, używany zarówno w Zachodniej jak i chińskiej medycynie naturalnej jako zioło odtruwające. Nasiona łopianu są używane w celu usuwania toksyn w gorączkach i infekcjach takich jak świnka, odra. Korzeń łopianu pomaga organizmowi eliminować zbyteczne produkty przemiany materii w chronicznych chorobach skóry i zapaleniu stawów.
Posiada silne działanie moczopędne i antybiotyczne które jest pomocne w leczeniu chorób skóry, zwłaszcza tam, gdzie toksyczność jest głównym czynnikiem – na przykład: trądzik, ropień, owrzodzenie, miejscowe zapalenie skóry, egzema, łuszczyca.
Łopian większy – właściwości lecznicze
Łopian większy to wspaniałe zioło, które ma wszelkie zastosowania oczyszczające organizm. Jest stosowany w leczeniu chorób skórnych takich jak trądzik czy łuszczyca, jest świetnym sposobem na oczyszczenie krwi w organizmie oraz na pozbycie się kamieni nerkowych lub żółciowych. Wykorzystywany jest w nieżytach żołądka, jelit, wątroby i przewodów żółciowych. Niektórych zaburzeniach przemiany materii, zwłaszcza w okresie pokwitania. Pomocniczo w przewlekłym reumatyzmie stawowym i mięśniowym. Przewlekłe choroby skórne: choroby łojotokowe, wyprysk, świąd, czyraczność. Pomaga przywrócić odpowiednią florę bakteryjną w organizmie i obniżenia poziom cukru we krwi. Dlatego herbatka z łopianu szczególnie polecana jest cukrzykom.
Częścią jadalną łopianu jest korzeń i liście, które wykorzystywane są do sałatek i zup. Korzenie natomiast, można spożywać surowe (utarte) bądź po przetworzeniu. Mają gorzkawo słodki smak, a po uprażeniu i zmieleniu udają kawę.
Korzeń bogaty jest w inulinę- polisacharyd, dzięki czemu stosowany jest przez diabetyków. Zawiera także mnóstwo innych substancji, takich jak : śluzy, gorycze, garbniki, proteiny, glikozydy (arkcyina), żywice i tłuszcz. Obecne są też sole mineralne, głównie fosfor, potas i wapń. W liściach znajdziemy także witaminę C.
Łopian może być także stosowany zewnętrznie w leczeniu wyprysków, trądziku, świądu skóry, czyraków. Wspomagająco przy wypadaniu włosów, spowodowanym łojotokiem czy łupieżem. Wykorzystywany jako składnik kąpieli leczniczych.
Znane jest jego działania napotne, moczopędne, antybakteryjne. Z tego powodu stosuje się go w schorzeniach nerek, żołądka. Zewnętrznie stosuje się go na źle gojące się rany, skórę- przy schorzeniach przewlekłych. To także środek wzmacniający cebulki włosowe.
Łopian większy – sposób użycia
Mieszanka przeciw wypadaniu włosów i łupieżowi
Przepis: należy wymieszać 10 g szyszek chmielu, 20 g korzenia pokrzywy,20 g korzenia łopianu, 30 g ziela hyzopu, 40 g korzenia mydlnicy. Następnie zaleca się czubatą łyżkę tak przygotowanej mieszanki zalać 1 szklanką letniej wody, następnie gotujemy i odstawiamy na kwadrans. Odcedzając odwar, należy pamiętać, by nie wyrzucić ziółek, ponieważ będą one jeszcze przydatne. Zalewamy je ponownie wodą i znów robimy odwar. Pierwszy służy do mycia głowy, drugi natomiast posłuży do płukania.
