Kardamon malabarski (Elettaria kardamomum), czyli potocznie kardamon, to wieloletni, okazały gatunek byliny należący do rodziny imbirowatych. Jest to przyprawa pochodząca z Azji, uprawiana oraz spotykana jako rosnąca dziko na terytorium Indii, Cejlonu, Chin oraz Indonezji.
Należy do najdroższych przypraw świata, zajmując pod tym względem trzecie miejsce, zaraz za szafranem i wanilią. Posiada wyrazisty i oryginalny cytrynowo-eukaliptusowy smak, który nadają mu olejki eteryczne.
Wyróżnia się następujące odmiany kardamonu:
- zielony (prawdziwy) kardamon
- czarny, biały lub czerwony kardamon
Kardamon malabarski – opis rośliny
Kardamon jest rośliną zielną osiągającą od 2 do 4 metrów wysokości, o kłączu długim, bulwiastym. Posiada długie, wąskolancetowate liście oraz kwiaty zebrane w kwiatostan typu grona. Nasiona, stosowane jako przyprawa, znajdują się w owocach mających postać żółtawo-brunatnych, trójkomorowych torebek. Zawierają ok. 9% olejku kardamonowego – właśnie on nadaje nasionom charakterystyczny, ostry, korzenny zapach i smak.
Kardamon malabarski – zastosowanie
Kardamon ma bogatą historię, ponieważ już w starożytności był stosowany jako przyprawa kuchenna, dodatek do perfum i kadzidełek, a w ziołolecznictwie używano go jako leku na brak apetytu i problemy żołądkowe.
W przemyśle spożywczym służy jako produkt do aromatyzowania wódek i likierów, dodawany jest również do kaw i herbat w celu wzmocnienia ich smaku oraz działania pobudzającego.
Kolejne zastosowanie, jakie posiada kardamon malabarski to wykorzystanie jako przyprawy korzennej w piekarnictwie oraz jako dodatek do potraw, kiełbas i marynat.
Kardamon jest bardzo uniwersalnym składnikiem kulinarnym, ponieważ nadaje się nie tylko do gorących, ostrych potraw, ale również do napojów oraz deserów.
Warto wspomnieć również o zastosowaniu kardamonu w aromaterapii, ze względu na jego wyjątkowy zapach.
Interesujące jest również zastosowanie kardamonu jako afrodyzjaka oraz naturalnej metody na impotencję i problemy z przedwczesnym wytryskiem.
Kardamon malabarski – właściwości lecznicze
Kardamon jest bogaty w wiele wartościowych składników. Należą do nich witaminy takie jak: niacyna, pirydoksyna, ryboflawina, tiamina, witamina A, witamina C oraz mikro- i makroelementy: sód, potas, wapń, miedź, żelazo, mangan, magnez, fosfor i cynk. Nie zawiera cholesterolu.
W Indiach kardamon malabarski od wieków był tradycyjnie uważany za zioło i był jednym ze składników Ajurwedy (starożytnej indyjskiej medycyny i stylu życia) oraz tradycyjnej medycyny chińskiej. Uważano, że jest to lek o bardzo szerokim zastosowaniu, stanowiący remedium na infekcje zębów i dziąseł, problemy z gardłem, zatory płucne, gruźlicę płuc, zapalenie powiek, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, choroby nerek i kamienie pęcherzyka żółciowego, a także był stosowany jako antidotum na trucizny i jad.
Według niektórych źródeł, kardamon malabarski faktycznie może mieć pozytywny wpływ na profilaktykę raka jelita grubego, czego dowodzili naukowcy z instytutu w Kalkucie. Wyciąg z kardamonu jest ponadto składnikiem, który pomaga w kontrolowaniu zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak nadkwasota, wzdęcia oraz skurcze żołądka.
Uważa się również, że kardamon wykazuje właściwości bakteriobójcze. Oleje w nim zawarte mogą hamować rozwój niektórych groźnych drobnoustrojów chorobotwórczych, powodujących między innymi zatrucia pokarmowe. Ponadto, w tradycyjnej medycynie chińskiej, wskazuje się na pozytywny wpływ kardamonu na stan zdrowia jamy ustnej, dzięki jego bakteriobójczym właściwościom.
Inne badania wykazują, że podawanie kardamonu prowadzi do obniżenia pulsu i wywiera pozytywny wpływ na zdrowie osób z nadciśnieniem. Dzieje się tak dlatego, że zawarte w nasionach rośliny mikroelementy mogą przeciwdziałać wzrostowi ilości lipidów w organizmie. Enzymy przeciwutleniające w kardamonie miały wpływ także na regulację poziomu cholesterolu we krwi.
Kolejną ciekawą właściwością leczniczą, jaką posiada kardamon malabarski, jest działanie antydepresyjne. Olejek eteryczny, który jest w nim zawarty posiada szerokie zastosowanie w aromaterapii i jest jednym z głównych wykorzystywanych aromatów.
Kardamon malabarski – sposób użycia
Kardamon może być stosowany na wiele różnych sposobów, zarówno jako dodatek do dań, jak również można robić z niego napary. Przykładowe sposoby użycia:
- Napar z kardamonu – do jego przygotowania potrzebna jest łyżeczka świeżo zmielonego kardamonu, który następnie zalewa się szklanką gorącej wody i pozostawia pod przykryciem na około 15 minut. Gotowy napar stosuje się w celu łagodzenia dolegliwości związanych ze wzdęciami oraz niestrawnością. Należy spożywać go 3 razy dziennie, pół godziny przed posiłkiem
- Kardamon jako dodatek do potraw – do potraw doskonały jest zarówno zmielony kardamon, jak też zakupiony w postaci całych owoców, z których można uzyskać świeże nasiona, które następnie wystarczy zmielić, rozetrzeć w moździerzu lub nawet dodać w całości. Intensywny smak i zapach kardamonu sprawia, że wystarczy dodać odrobinę, aby uzyskać pożądany smak. Nadaje się do potraw pikantnych, słodkich, sosów, zup oraz kawy
- Herbata z kardamonem (Karak chai) – przygotowanie popularnego na całym wschodzie napoju nie jest trudne. Zmielony lub zmiażdżony kardamon dodaje się do gotującej wody razem z czarną herbatą. Po 5-10 minutach należy zmniejszyć ogień, można dodać cukier i mleko. Całość należy podgrzać, a następnie przecedzić.
- Herbata z kardamonem na przeziębienie – herbata składa się z kardamonu, czarnej herbaty, goździków, cynamonu, imbiru i kurkumy. Przygotowanie polega na zalaniu wszystkich składników gorącą, ale nie wrzącą wodą.
