Strzelające stawy mogą wiązać się ze specyficzną budową anatomiczną ciała, ale także są najwcześniejszym sygnałem rozwijania się stanów zapalnych czy postępujących w organizmie chorób degeneracyjnych. Zdarza się, że ich genezą są też niedostatki witamin i mikroelementów. Niektórzy pacjenci nie przejmują się strzelającymi stawami, podczas gdy inni nawet zbytnio się nimi zamartwiają. Należy jednak podejść do tematu racjonalnie – nie panikować, ale też nie lekceważyć problemu i udać się do lekarza, żeby się dokładnie przebadać.
Strzelające stawy – przyczyny
Prawie każdemu przydarza się czasem, że słyszy trzask w trakcie poruszania stawami. Zazwyczaj dolegliwość ta tyczy się barków, kolan i placów. Strzelające stawy w większości przypadków obserwuje się rano, po okresie przebywania w dłuższym bezruchu. Bardzo często ma to podłoże fizjologiczne i nie świadczy o żadnej chorobie – torebka stawowa rozciąga się, a w wypełniającej ją mazi tworzą się pęcherzyki powietrza, które w czasie ruchu ulegają zapadnięciu, co powoduje specyficzny dźwięk.
Niektóre osoby posiadają też charakterystyczną budowę anatomiczną, z większymi obszarami w stawach, co sprzyja powstawaniu trzasków i nie dowodzi żadnych nieprawidłowości. Dość nagminnym zjawiskiem jest zwane powszechnie „strzelanie” w kolanie, które na ogół daje się usłyszeć i poczuć podczas wykonywania aktywności fizycznej, wstawania rano z łóżka albo wchodzenia po stopniach. Gdy odczuwalny jest również wówczas ból, może to zapowiadać uszkodzenie chrząstki – naturalnego amortyzatora stawów, zapewniającego ochronę przed tarciem i uciskiem. Z biegiem lat traci ona elastyczność, a dodatkowo z upływem czasu niknie niezbędny smar, czyli maź stawowa.
Strzelające stawy mogą być jednakże jednym z pierwszych objawów, że dzieje się z nimi coś złego, jak na przykład:
- niedobory mikroelementów – maź stawowa potrzebuje wystarczającego nawodnienia, dlatego zbyt niska podaż płynów może sprawiać, że stawy zaczną strzelać; tak samo ważne są wapń, witamina C, nienasycone kwasy tłuszczowe i witaminy z grupy B;
- stany zapalne stawów – mogą występować na skutek niedostatków mazi, urazów, nadwyrężenia stawów, chorób zwyrodnieniowych czy autoimmunologicznych;
- zmiany degeneracyjne w stawach – rozmiękanie chrząstki stawowej, które z czasem prowadzi do zmniejszania się jej powierzchni i włóknienia.
Powodem do niepokoju i przesłanką do szybkiej konsultacji z lekarzem specjalista jest występowanie trzasków, które pojawiają się gwałtownie i wcześniej nigdy nie pojawiały się u takiego pacjenta, towarzyszy im ból, zaczerwienienie i podwyższenie się temperatury w obszarze wystąpienia dolegliwości. Ponadto alarmujące może być, gdy strzelanie obserwuje się tylko w obrębie jednego stawu.
Pierwszymi oznakami zwyrodnia stawu biodrowego są sztywność i ból, wyjątkowo bolesne rankiem po wstaniu z łóżka oraz podczas zmian pogodowych. Ból czasem jest umiejscowiony w samym stawie, ale częściej obserwuje się go w pachwinie, przedniej części uda lub kolanie. Zwiększające się dolegliwości utrudniają wykonywanie pracy, a nawet uprzykrzają nocny odpoczynek.
Strzelające stawy kolanowe zazwyczaj prowadzą do rozmiękania chrząstki kolanowej, co może wystąpić na skutek urazów, przeciążeń, wadliwego ukształtowania powierzchni stawowych, ale również także nieprawidłowej postawy ciała czy płaskostopia.
Strzelające stawy – diagnostyka i leczenie
Aby skutecznie leczyć strzelające stawy trzeba rozpocząć od dokładnej diagnostyki. W większości przypadków wystarczające okazuje się zastosowanie właściwie skomponowanej diety lub suplementacja celem wyrównania występujących w organizmie niedoborów. U niektórych chorych konieczna może okazać się regularna rehabilitacja i fizjoterapia obejmująca między innymi:
- masaże,
- krioterapię,
- elektrostymulację,
- magnetoterapię,
- terapię falami dźwiękowymi.
Często skuteczne okazują się także ćwiczenia rozpisane przez rehabilitanta, które usprawnią pracę mięśni, a tym samym przyczyniają się do odciążenia chorych stawów. Niejednokrotnie zalecane są też sesje relaksacyjne i zaprzestanie czynności, które doprowadziły do przeciążenia stawów.
Strzelające stawy – dieta
Strzelające stawy mogą znacząco ustąpić po zastosowaniu właściwie rozpisanej diety. Zaleca się, by była ona zdrowa, różnorodna i zasobna w składniki odżywcze. Powinna zawierać przede wszystkim takie składniki jak:
- wapń
- magnez
- witamina D
- witamina C
- kwasy omega-3.
Strzelające stawy u dziecka
U niektórych dzieci strzelające stawy występują już od urodzenia, co wynika z tak zwanej wiotkości łącznotkankowej, która najprawdopodobniej samodzielnie ustąpi, gdy włókna kolagenowe z biegiem lat same usztywnią się. Zaleca się jednak dla pewności i bezpieczeństwa pójść z dzieckiem do lekarza ortopedy, aby wyeliminować nieprawidłową budowę torebek stawowych.
U nastolatków strzelające stawy oraz towarzyszące temu dolegliwości bólowe w większości przypadków są związane z okresem szybkiego wzrostu kości. Po wyeliminowaniu innych przyczyn rekomendowany jest odpoczynek, wzmacnianie mięśni i nieobciążanie stawów. Często praktykuje się przez lekarzy podawanie glukozaminy.
