Dna moczanowa jest złożoną chorobą, która zaburza metabolizm, wpływa na układ moczowo-płciowy, nerki i stawy. Kiedy choroba rozwija się w stawach, osadzają się na w nich sole kwasu moczowego. Sól może gromadzić się w skórze, tworząc grudki tzw. guzki dnawe. Bez leczenia dna prowadzi do rozległych uszkodzeń ciała.
Obecnie dna moczanowa uważana jest za rzadką chorobę. Mężczyźni cierpią na nią średnio 4 razy częściej niż kobiety. Choroba u kobiet rozwija się zwykle po 55 roku życia, u mężczyzn po 40. Przed menopauzą, kobiety rzadko cierpią z powodu dny moczanowej ze względu na wpływ estrogenu na wydalanie kwasu moczowego. Stwierdzono że, dna dotyka 3 osoby na 1000.
Dna moczanowa – przyczyny
Główną przyczyną tej choroby jest podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. W przypadku dny moczanowej kryształy kwasu moczowego osadzają się w stawach i narządach. Prowadzi to do zmiany w strukturze stawu, mechanicznego uszkodzenia tkanek, a w konsekwencji częściowego lub całkowitego zniszczenia stawu. Choroba atakuje stawy palców, stóp, dłoni, łokci i kolan.
Rozwój dny moczanowej przebiega w czterech etapach:
- Bezobjawowy etap.
- Ostre dnawe zapalenie stawów.
- Okres między napadami.
- Stan przewlekły.
Dna występuje w dwóch przypadkach. Pierwszy, gdy organizm wytwarza zbyt dużo kwasu moczowego, a nerki nie mają czasu na jego usunięcie. Druga to sytuacja, w której ilość kwasu moczowego jest normalna, ale nerki nie radzą sobie z ich funkcją.
Czynnik ryzyka rozwoju dny moczanowej:
- Czynnik dziedziczny. Około 20% pacjentów ma genetyczną predyspozycję do rozwoju dny moczanowej. Ten powód wyjaśnia początek choroby w dzieciństwie.
- Przyjmowanie leków. Niekontrolowane stosowanie leków moczopędnych, aspiryny, kwasu nikotynowego, wywołuje rozwój choroby.
- Otyłość. Lekarze określili wyraźny związek między otyłością a gromadzeniem moczu w tkankach.
- Dna moczanowa zwykle rozwija się u mężczyzn w średnim wieku cierpiących na otyłość, nadciśnienie, nadużywających alkoholu. Po 50 roku życia choroba występuje z taką samą częstością u kobiet i mężczyzn z powodu upośledzenia czynności nerek.
- Nadużywanie alkoholu. Etanol prowadzi do zwiększenia produkcji kwasu moczowego przez organizm, zmniejsza zdolność nerek do usuwania go z organizmu. Częściej rozwija się dna u osób, które regularnie piją piwo.
Każdego roku wzrasta liczba pacjentów z dną. Eksperci przypisują ten fakt temu, że ludzie częściej spożywają tłuste mięso i tłuste ryby oraz alkohol. Według najnowszych danych, otyłość najprawdopodobniej predysponuje do dny moczanowej, spowodowanej nadmiernym spożywaniem tłustych pokarmów pochodzenia zwierzęcego. To nadmiar białek prowadzi do nadmiaru kwasu moczowego, a dodatkowy ciężar powoduje zwiększone obciążenie stawów, a tym samym przyspiesza rozwój procesu zapalnego.
Naukowcy ustalili również bezpośredni związek pomiędzy niedoborem wapnia i kwasu askorbinowego a rozwojem dny moczanowej. Wraz z wiekiem te ważne substancje posiadają zbyt niski poziom w organizmie nawet u osób prowadzącym zdrowy tryb życia i nienarzekającym na nadwagę. Dlatego po czterdziestym roku życia konieczne jest coroczne badanie i zażywanie multiwitamin przepisanych przez lekarza. Istnieje również dziedziczna predyspozycja do dny moczanowej.
Objawy dny moczanowej
Objawy ostrej dny moczanowej występują podczas ataku choroby. Zdarza się po przejedzeniu i piciu alkoholu. W napadzie dny pojawiają się następujące objawy:
- W nocy lub wczesnym rankiem występuje ostry ból w stawie
- W ciągu dnia ból ustępuje nieco, ale ponownie nasila się w nocy
- Staw zajęty jest przez stan zapalny w większości przypadków jest to staw dużego palucha u nogi.
- Temperatura wzrasta
- Skóra wokół stawu staje się czerwona i błyszcząca
- Inne objawy to: nudności, zgaga, podwyższone ciśnienie krwi.
Przewlekła postać choroby rozwija się kilka lat po pierwszym ataku, jeśli choroba nie jest leczona. Przewlekła dna zazwyczaj powoduje zaburzenie nerek, tworzenie się kamieni nerkowych i dnawego zapalenia nerek.
Guzki o żółtawym zabarwieniu stanowią złogi soli kwasu moczowego i powstają na stopach, łokciach, palcach dłoni, biodrach, palcach nóg, na czole i w pobliżu chrząstki przegrody nosa. Kiedy uwidaczniają się guzki, widoczne są białe kryształy kwasu moczowego, chory odczuwa silny ból w tych obszarach.
Ludzkie ciało postrzega dnę moczanową, jako obce ciało, z którym trzeba walczyć. W rezultacie zwiększa się liczba leukocytów i rozpoczyna się stan zapalny. Dna bez leczenia prowadzi do kamicy moczowej. W tym przypadku kamienie powstają ze skrystalizowanego kwasu moczowego.
Dna moczanowa – diagnostyka
Bolesność stawów jest okazją do natychmiastowej konsultacji z reumatologiem. Lekarz przeprowadza badanie pacjenta, aby określić obecność stanu zapalnego lub podskórnych guzków. Pozwoli to na wykluczenie chorób, które mają podobne objawy: toczeń rumieniowaty, reumatoidalne zapalenie stawów.
Środki diagnostyczne powinny obejmować takie badania jak:
- Badanie krwi, które pozwala określić poziom kwasu moczowego w krwiobiegu
- Pobieranie próbek tkanek lub płynu śródstawowego w celu określenia obecności kryształków soli kwasu moczowego. Zabieg jest bolesny, dlatego wykonuje się go jedynie w znieczuleniu miejscowym. Badanie pomaga zidentyfikować konkretne uszkodzenie stawów, charakterystyczne dla dny moczanowej, obecności guzków dnawych.
- Reumatolog może zlecić także wykonanie: rezonansu magnetycznego, badania ultrasonograficznego, EKG.
Leczenie dny moczanowej
Diagnoza potwierdzająca dnę moczanową oznacza, że dana osoba będzie musiała znacząco zmienić swój styl życia i stale przyjmować leki, ponieważ niestety nie jest możliwe całkowite wyleczenie tej choroby. Jednak szybkie rozpoczęcie leczenia pozwala na utrzymanie dny pod kontrolą, zredukowanie do minimum bolesnych ataków i zabezpieczenie przed poważnymi komplikacjami.
Główną zasadą leczenia dny moczanowej jest kontrola poziomu kwasu moczowego w organizmie. Reumatolog zaleci leki mające na celu zmniejszenie objętości kwasu moczowego i jego szybkie usunięcie z organizmu.
Najczęściej lekarze przepisują niesteroidowe leki przeciwzapalne, które powinny być stosowane przez 1-2 tygodnie, takie jak metindol, diklofenak, butadion, indometacyna, naproksen. Aby szybko zmniejszyć stężenie kwasu moczowego w organizmie, lekarz może przepisać allopurinol, kwas orotowy, tiopurinol, hepatokatalikat, milurit. Aby powstrzymać ostre objawy dny moczanowej, lekarze zalecają przyjmowanie kolchicyny.
