Różnego rodzaju gabinety lekarskie oraz pracownie diagnostyczne są miejscami, w których dbałość o najwyższy poziom higieny jest kwestią priorytetową. Dotyczy to szczególnie tych spośród nich, w których przeprowadzane są inwazyjne zabiegi lub badania. Wyjątkowo ważne jest systematyczne monitorowanie higieny powierzchni oraz użytkowanych sprzętów. Urządzeniem, które pozwala na przeprowadzenie szybkiej, ale jednocześnie dokładnej kontroli czystości, jest luminometr. Co to jest i do czego się go wykorzystuje?
Luminometr – zasada działania
Luminometr jest niewielkim urządzeniem, które pozwala na szybkie sprawdzenie czystości rozmaitych powierzchni. Jest ono bardzo czułe, dzięki czemu uzyskany wynik jest niezwykle precyzyjny.
Zasada działania luminometru opiera się na zjawisku bioluminescencji. Zachodzi ono w sytuacji, gdy dochodzi do enzymatycznego rozpadu ATP (nukleotydu obecnego w komórkach organizmów żywych, w tym bakterii).
Aby przeprowadzić badanie za pomocą luminometru, pobiera się próbkę za pomocą specjalnej wymazówki nasączonej jałowym roztworem soli. Następnie jej końcówkę umieszcza się w pojemniku z odczynnikiem (detergentem). Prowadzi to do zniszczenia struktury komórkowej bakterii i uwolnienia ATP, a następnie jego przemiany w ADP lub AMP pod wpływem enzymu zwanego lucyferazą. Reakcja ta wiąże się z uwolnieniem kwantu światła, dzięki czemu roztwór zaczyna świecić.
W komorze urządzenia sygnał optyczny przekształcany jest w sygnał elektryczny. Wynik pomiaru podawany jest w umownych jednostkach RLU (Relative Light Units). Dzięki luminometrom można określić ilość tego związku w badanej próbce, a co za tym idzie – to, jakie mikroorganizmy się w niej znajdują. Jest to możliwe, ponieważ ilość uwalnianego i utlenianego ATP zależy od rodzaju bakterii.
Do czego służy luminometr?
Luminometry wykorzystywane są między innymi do:
- oceny skuteczności mycia oraz dezynfekcji powierzchni oraz sprzętów;
- wykrywania zanieczyszczeń pochodzenia organicznego (roślinnych, zwierzęcych i bakteryjnych);
- badania powierzchni, na których potencjalnie mogą znajdować się wyjątkowo odporne organizmy;
- badań w zakładach przemysłu spożywczego.
Luminometry wykorzystywane są także do sprawdzania czystości sprzętów wykorzystywanych w takich badaniach jak endoskopia. Należy przy tym zaznaczyć, że przy procedurach kontrolnych w placówkach medycznych konieczne jest używanie urządzeń, które zostały stworzone specjalnie z myślą o pracy w szczególnym rygorze sanitarnym. Wyróżniają się nie tylko specyfikacją, ale i designem – duże przyciski i ekrany pozwalają na ich wygodne użytkowanie również w sytuacji, w której konieczne jest noszenie rękawic ochronnych oraz innych środków ochrony osobistej. Jednocześnie duża dokładność i czułość sprawia, że doskonale sprawdzają się jako testy kontroli czystości endoskopów.
Dobry luminometr, czyli jaki?
Zasada działania luminometru pozwala na szybkie uzyskanie wyniku oraz dużą dokładność badania. Dotyczy to jednak przede wszystkim urządzeń wysokiej klasy, tworzonych przez renomowanych producentów.
Dobry luminometr wyróżnia się:
- dokładnością i wysoką czułością;
- łatwy i intuicyjny w obsłudze, również dla mniej doświadczonych pracowników;
- odporny na uszkodzenia mechaniczne, upadki, skrajne temperatury oraz wilgotność powietrza.
Do wielu urządzeń dołączane są dopasowane do nich wymazówki umieszczone w jałowych probówkach. Dzięki temu znacznie zmniejszone zostaje ryzyko wtórnego zakażenia próbki. W przypadku badania ilości ATP jest to wyjątkowo ważne – zanieczyszczenie badanego materiału może bowiem skutkować osadzeniem się na powierzchni większej ilości tego związku, a co za tym idzie – zafałszowaniem wyniku.
Kontrola czystości sprzętu oparta o wykrywanie cząsteczek ATP jest wyjątkowo szybka, bezpieczna oraz precyzyjna. Dlatego doskonale sprawdza się tam, gdzie badania przeprowadzane są bardzo często, bądź poddaje im się dużą liczbę narzędzi i sprzętów, na przykład w pracowniach endoskopowych oraz innych gabinetach medycznych, jak również w niektórych zakładach produkcyjnych. Oznacza to, że luminometria stanowi doskonałą alternatywę dla klasycznych badań mikrobiologicznych.
