Choroba refluksowa przełyku, w skrócie GERD (akronim od angielskojęzycznej nazwy – gastro-esophageal reflux disease) to zbiór dolegliwości związanych z nawracaniem nadtrawionej treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Przyczyną jest najczęściej nieprawidłowa funkcja naturalnej bariery – mięśnia zwieracza dolnego przełyku. Choroba częściej dotyczy osób z cukrzycą, otyłością oraz kobiet ciężarnych.
Jak wygląda obraz kliniczny choroby?
Wyróżniamy podstawowe objawy przełykowe takie jak: zgaga, pieczenie za mostkiem, ból w klatce piersiowej. Uczucie cofania się treści pokarmowej nasila się szczególnie przy pochyleniu do przodu oraz podczas leżenia na plecach. Pacjenci często zgłaszają również objawy zaliczane do „pozaprzełykowych” – chrypkę i suchy kaszel.
Warto znać także dolegliwości klasyfikowane jako alarmowe, których obecność powinna być dla nas znakiem ostrzegawczym i wskazywać konieczność szybkiej kontroli w gabinecie gastroenterologa (lekarza zajmującego się chorobami przewodu pokarmowego). Są to:
- problemy z połykaniem (ból, uczucie przeszkody),
- niezamierzony spadek masy ciała,
- ciemne wymioty przypominające fusy od herbaty,
- pierwszorazowe objawy choroby po 40. roku życia.
Jak wygląda stawianie diagnozy?
Refluks żołądkowo-jelitowy można rozpoznać na podstawie wywiadu i fizykalnego zbadania pacjenta. Wtedy lekarz włącza leczenie oraz zaleca zmianę trybu życia i modyfikację diety – jeżeli takie zmienne wywołają poprawę stanu pacjenta, możemy mówić o potwierdzeniu diagnozy.
Jeżeli jednak chory ma powyżej 40 lat i problemy z GERD pojawiały się dopiero w tym czasie lub występują jakiekolwiek podejrzane objawy, to należy wykonać endoskopię. Jest to badanie polegające na wprowadzeniu kamery do przełyku, dzięki czemu lekarz może w czasie rzeczywistym oceniać stan śluzówki przełyku i w razie nieprawidłowości pobrać niewielką próbkę błony śluzowej do oceny histopatologicznej (pod mikroskopem po specjalnym przygotowaniu tkanki).
Innym standardowym badaniem refluksu żołądkowo-jelitowego jest 24-godzinna pH-metria przełykowa z pomiarem impedancji. Co oznacza ta skomplikowana nazwa? Procedurę, podczas której pacjent przez dobę ma założony zgłębnik do przełyku, rejestrujący, kiedy pojawia się treść żołądkowa, jakie ma pH, jak daleko się cofa oraz jak wygląda przy tym czynność skurczowa dolnego zwieracza przełyku.
Leczenie choroby refluskowej przełyku
GERD jest traktowane jako choroba przewlekła, wymagająca nieustannego leczenia. Oznacza to, że modyfikacja diety oraz stylu życia powinna pozostać z nami na stałe. Oprócz farmakoterapii w zaleceniach ogólnych dla pacjentów wyróżnia się:
- przyjmowanie ostatniego posiłku na 2-3 godziny przed snem,
- spanie na łóżku z uniesionym wezgłowiem,
- rezygnację z alkoholu i papierosów (rozluźniają one barierę między żołądkiem a przełykiem),
- regularną aktywność fizyczną (np. nordic walking),
- redukcję masy ciała w przypadku otyłości,
- przegląd leków przyjmowanych na stałe pod kątem eliminacji tych, które obniżają siłę skurczu zwieracza dolnego przełyku (w porozumieniu z lekarzem rodzinnym).
Źródła:
[1] – Interna Szczeklika 2020/21, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2020
[2] – https://podyplomie.pl/medycyna/30873,zgaga-pierwsze-kroki-w-edukacji-chorego-diagnostyce-i-leczeniu
