Upośledzenie umysłowe, odmiennie niepełnosprawność intelektualna, oligofrenia, to duże zmniejszenie ogólnego poziomu działania psychicznego, jakiemu towarzyszą niedobory w dziedzinie postępowań przystosowawczych, jakie występuje w czasie rozwojowym.
Oligofrenia – co to jest?
Oligofrenia, jak mówi definicja to „małomyślenie” oraz znaczy ono duże zmniejszenie poziomu rozwoju emocjonalnego. „Małomyślenie” definiowana jest także jako spowolnienie rozwoju emocjonalnego, niepełnosprawność intelektualna lub uszkodzenie rozwoju emocjonalnego. Należy jednakże zaznaczyć, iż w obowiązującej klasyfikacji ICD-10 występuje uszkodzenie psychiczne oraz właśnie z ową nazwą napotkamy się w specyfikacji medycznej lub podczas wizyty w oddziale szpitalnym. Upośledzeniu podlegają zdolności kognitywne, mowa, zdolności socjalne, funkcje fizyczne, zdolności przystosowawcze. Niedobory owe ujawniają się w dbaniu o zdrowie, prowadzeniu domu, możliwości w obszarze rozwijania się oraz pracy, komunikacji z innymi. Żeby postawić zidentyfikowanie o występowaniu uszkodzenia psychicznego niezbędna jest kompleksowa analiza działania psychospołecznego, natomiast pomiar IQ ma jedynie znaczenie orientacyjne.
Upośledzenie umysłowe – podział
Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim nie wywołuje niesamodzielności oraz bezradności społecznej. Osoby z takim upośledzeniem umysłowym są w stanie prowadzić regularne życie rodzinne. IQ sięga w takim wypadku 69-50. Rozwój umysłowy zatrzymuje się na poziomie dwunastolatka. Uszkodzenie umysłowe w stanie umiarkowanym to zatrzymanie się rozwoju intelektualnego na etapie dziewięciolatka. To uszkodzenie wiąże się również z określonym niedorozwojem zdolności międzyludzkich oraz społecznych, i również ruchowych.
Osoby dotknięte tymże rodzajem uszkodzenia nie są w stanie wykonywać ciężkiej pracy, lecz poleca się dla nich pracę w zakładach pracy chronionej. Uszkodzenie umysłowe w stanie znacznym znaczy, iż rozwój osoby nim dotkniętej zatrzymuje się na poziomie sześciolatka. Znaczy to, iż są w stanie robić niezwykle łatwe czynności, i również zadbać o siebie w ograniczony sposób. IQ sięga w takich wypadkach 34-20. Najcięższe uszkodzenie psychiczne to uszkodzenie psychiczne w stopniu głębokim – iloraz inteligencji poniżej 20. Potrzebuje ciągłej opieki oraz dużo pracy, żeby nauczyć dotkniętą upośledzeniem osobę głównych czynności bądź nawet zgłaszania potrzeb fizjologicznych.
Przyczyny upośledzenia umysłowego
Najbardziej współczesne poglądy na upośledzenie umysłowe zwracają mniejszą uwagę na iloraz inteligencji, natomiast szczególnie skupiają się na praktycznych umiejętnościach radzenia sobie w świecie oraz adaptacji do kolejnych warunków. Niepełnosprawność intelektualna traktowana jest niejednokrotnie jako schorzenie reprezentujące dolne 2% przedziału ilorazu inteligencji, rozpoczynające się blisko 30 punktów poniżej średniej (śr. IQ = 100). Upośledzenie umysłowe określa się odmiennie jako niedorozwój umysłowy, oligofrenię lub zaburzenie rozwoju umysłowego. W nomenklaturze medycznej funkcjonuje nazwa „upośledzenie umysłowe”.
Amerykańskie Towarzystwo ds. Upośledzenia Umysłowego podaje definicję upośledzenia umysłowego, w jakiej chociażby nie wspomina się o ilorazie inteligencji. Zgodnie z tymże podejściem, uszkodzenie umysłowe obejmuje „znamiennie mniejsze aniżeli zwykłe funkcjonowanie intelektualne”, jakie okazuje się przed 18 rokiem życia. Obejmuje dodatkowo ograniczenia w chociaż dwóch z następujących obszarów – porozumiewanie się, samoobsługa, życie w domu, zdolności socjalne, kierowanie sobą, zdrowie oraz bezpieczeństwo, zdolności funkcjonowania w szkole, odpoczynek oraz praca.
Upośledzenie umysłowe – leczenie
Upośledzenia umysłowego nie da się zupełnie wyleczyć, można jednakże wpłynąć na rozwój poniektórych funkcji umysłowych u dzieci zdradzających jego przedwczesne symptomy. Dzięki temu w przyszłości łatwiej będzie im dostosować się do życia w społeczeństwie oraz uzyskać poziom rozwoju potrzebny uzyskania względnej niezależności. Cechy informujące o niepełnosprawności intelektualnej mogą okazać się – we współzależności od stopnia uszkodzenia – już w wieku 3-5 lat. Wtedy występuje spowolnienie mechanizmu rozwijania się i nabywania reguł społecznych poprzez dziecko. Im wcześniej upośledzenie zostanie rozpoznane, tymże lepsze rezultaty przyniesie leczenie.
Na wczesnym etapie leczenia potrzebne jest określenie stopnia niepełnosprawności intelektualnej na bazie testów psychometrycznych (np. testu IQ Wechslera). Potem, we współzależności od osiągniętych rezultatów, ustala się specjalny program nauczania oraz terapii dziecka (w wypadku, kiedy symptomom towarzyszy spowolniony rozwój fizyczny). W leczeniu wykorzystuje się przede wszystkim trening kognitywny, więc działania nastawione na rozwój funkcji kognitywnych mózgu. Podnosi on możliwości intelektualne dziecka, rozwija zdolność uwagi oraz tempo zapamiętywania.
Przeciwdziałanie upośledzeniu umysłowemu
Nie da się uniknąć zupełnie postępowi uszkodzenia umysłowego. Jednakże gdy mowa o upośledzeniu umysłowym w stopniu lekkim, to można zmniejszyć jego natężenie przez m.in. poświęcanie dziecku uwagi. Niezwykle istotne jest także stronienie pań w ciąży od alkoholu, papierosów lub innych używek mogących wytworzyć uszkodzenie psychiczne.
