Mleko modyfikowane jest wprowadzane do diety dziecka, jeżeli spełniane są określone kryteria. W przypadku noworodka lub niemowlęcia jest to stwierdzona galaktozemia lub wrodzony niedobór laktazy (enzymu trawiącego laktozę). Schorzenia u matki, które wykluczają karmienie piersią to:
- czynna nieleczona gruźlica,
- zakażenie wirusem HIV,
- HTLV-1 i HTLV-2,
- choroba zmuszająca do przyjmowania niektórych leków
- ciężki stan kliniczny matki.
W stosunku do mleka matki, mleko modyfikowane różni się obniżoną zawartością białka o zmienionym składzie, zwiększoną zawartością tłuszczów nienasyconych, zwiększoną ilością laktozy oraz obniżeniem zawartości sodu, potasu i chloru. Mogą być wzbogacone o taurynę, żelazo, karnitynę, inozytol, cholinę, nukleotydy, jod, witaminy A, D, E i C oraz prebiotyki.
Podział mlek modyfikowanych
Mleka modyfikowane można podzielić ze względu na wiek dziecka, w którym mleko zostaje wprowadzone. Wyróżniamy:
– mleko początkowe (z „1” w nazwie) – jest zmodyfikowane w sposób, który ma odpowiadać potrzebom noworodków i niemowląt do szóstego miesiąca życia;
– mleko następne (z „2” w nazwie) – stosowane u dzieci od siódmego do dwunastego miesiąca życia; jest zmodyfikowane tak, aby odpowiadać coraz większym potrzebom energetycznym dziecka;
– mleko Junior („3/4/5” w nazwie) – podawane dzieciom powyżej dwunastego miesiąca życia; jest zalecane do trzeciego roku życia, chociaż roczne dziecko może już przyjmować mleko krowie.
W zależności od stanu dziecka istnieją mleka polecane dla dzieci z niską masą urodzeniową, ze skłonnością do ulewań, z tendencją do zaparć i kolek, dla dzieci cierpiących na alergię. Specjalną grupą są mleka sojowe, pozbawione glutenu, laktozy i bez białek mleka krowiego. Nie są zalecane dla dzieci poniżej szóstego miesiąca życia bez zgody specjalisty.
Proponowane są również mleka modyfikowane wzbogacone kleikiem ryżowym dla dzieci z dużym apetytem, a dla dzieci powyżej dwunastego miesiąca życia mleka smakowe, między innymi z miodem, o smaku waniliowym, truskawkowym, bananowym, brzoskwiniowym, jabłkowym. Można również kupić mleka modyfikowane w formie płynnej, dostępnych wcześniej jedynie w proszku. Są oznaczone literami RTF, jest to porcja sterylna wymagająca jedynie podgrzania.
Laktoza w mleku modyfikowanym
Laktoza jest węglowodanem, podstawowym składnikiem mleka krowiego i kobiecego. Jest trawiony przez enzym laktazę. Często zdarza się, że organizm nie toleruje laktozy całkowicie lub przejściowo. Dlatego do diety włącza się mleko modyfikowane z ograniczoną zawartością laktozy lub całkowicie jego pozbawione. Wprowadzenie mleka niskolaktozowego lub bezlaktozowego musi być poprzedzone konsultacją z pediatrą.
Mleko modyfikowane zawierające tłuszcze MCT
W przypadku ciężkich schorzeń u dziecka, takich jak niewydolność wątroby, przewlekła cholestaza, niewydolność trzustki, choroba Leśniowskiego-Crohna, przewlekłe zespoły złego wchłaniania, zespół krótkiego jelita czy wrodzone defekty metabolizmu kwasów tłuszczowych, należy wdrożyć stosowanie mleka modyfikowanego zawierającego tłuszcze MCT. Preparaty oznaczone na opakowaniu „Immunofortis” oznaczają, że mleko jest wzbogacone w składniki (prebiotyki), które wspomagają odporność dziecka. Mleko LIPIL jest wzbogacone w kwasy tłuszczowe LC-PUFA (ARA – kwas arachidonowy oraz DHA – kwas dokozaheksaenowy). Wspomagają rozwój układu nerwowego, wzroku i zdolności poznawczych dziecka.
Porcje mleka modyfikowanego
Od pierwszego tygodnia do ukończenia szóstego miesiąca życia dziecko powinno otrzymywać od stu pięćdziesięciu do dwustu mililitrów mleka modyfikowanego. W przeliczeniu na każdy kilogram masy ciała. Od czwartego miesiąca życia można rozszerzyć dietę dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym.
Ilość porcji powinna być dostosowana do potrzeb niemowlęcia. W pierwszych tygodniach życia noworodki zjadają około siedmiu, ośmiu posiłków dziennie. Należy pamiętać, że każde dziecko ma własny rytm przyjmowania posiłków.
Wady mleka modyfikowanego
Mleko modyfikowane nie zastąpi mleka matki. Do najważniejszych należą przeciwciała zapewniające odporność swoistą bierną naturalną. Według badań Amerykańskiej Agencji Badań i Jakości Opieki Zdrowotnej karmienie dzieci mlekiem modyfikowanym zamiast mlekiem kobiecym sprzyja zachorowaniu na choroby wieku dziecięcego. Choroby te to między innymi:
- biegunki,
- kolki,
- infekcje górnych dróg oddechowych,
- zapalenia ucha wewnętrznego,
- zaparcia, zapalenia jelit i żołądka,
- infekcje dróg moczowych,
- białaczki wieku dziecięcego
- zespół nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS).
Grasica (organ odpowiedzialny za wytwarzanie prawidłowych funkcji odpornościowych) jest o połowę mniejsza u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym niż grasica dzieci karmionych naturalnie. Dodatkowo na podstawie innych badań stwierdzono, że karmienie mieszankami modyfikowanymi sprzyja w przyszłości zachorowaniu dziecka na:
- cukrzycę typu 2,
- otyłość, celiakię
- astmę
- wzrasta częstość ich hospitalizacji.
