Depresja poporodowa to coraz częstszy problem wśród kobiet, które decydują się na posiadanie dzieci, szacuje się, że cierpi na nią od 13 do 30% matek. Poczucie przygnębienia i poczucie winy odbierają niekiedy całą radość z urodzenia dziecka. Depresja poporodowa jest nie tylko problemem matki, długotrwały smutek ma znaczny wpływ na nieprawidłowy rozwój psychiczny niemowlęcia.
Czynniki wpływające na występowanie depresji poporodowej
Przyczynami depresji poporodowej są w między innymi hormony:
- estrogen i prolaktyna – zbyt niski poziom tych hormonów ma znaczący wpływ na obniżenie samopoczucia w trakcie ciąży oraz połogu
- kortyzol – wytwarzany jest w nadnerczach podczas porodu, jeśli jego wysoki poziom utrzymuje się zbyt długo kobieta będzie odczuwać lęk
- tyroksyna- utrzymuje się na wysokim poziomie przez całą ciąże i gwałtownie spada podczas porodu, wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego
- oksytocyna – zwana również „hormonem miłości”, jej niedobór może odpowiadać za brak potrzeby bliskości z dzieckiem
Społeczne uwarunkowania depresji poporodowej to:
- wcześniejsze epizody depresji lub innych chorób psychicznych
- niestabilna sytuacja finansowa matki
- trudny poród
- wysoki poziom lęku podczas ciąży
- brak satysfakcji ze swojego związku
- brak wsparcia ze strony partnera i rodziny
- samotne rodzicielstwo
- niechciana ciąża
Niekiedy depresja poporodowa to choroba, która potrafi ujawnić się nawet do kilku miesięcy po urodzeniu dziecka. Wpływa na to niska samoocena matki, poczucie obniżenia atrakcyjności, brak wsparcia, osamotnienie, przytłoczenie nowymi obowiązkami i trudności występujące w codziennej opiece nad niemowlęciem. Dodatkowo poczucie smutku i bezradności mogą nasilać się jeśli dziecko często wybudza się w nocy, ząbkuje lub choruje.
Najczęstsze objawy depresji poporodowej
O depresji poporodowej możemy mówić, gdy uczucie przygnębienia utrzymuje się powyżej dwóch tygodni. Po upływie tego czasu należy skonsultować się z lekarzem psychiatrą lub psychoterapeutą. Charakterystyczne symptomy towarzyszące pacjentkom to:
- brak apetytu lub zaspokajanie stresu jedzeniem
- senność, zmęczenie
- bezsenność
- brak motywacji do opieki nad dzieckiem
- lęk przed zostaniem z dzieckiem samemu w domu
- pogorszenie samopoczucia
- wyrzuty sumienia i poczucie winy
- rozregulowany rytm dobowy
- poczucie bezradności i osamotnienia
- gwałtowne zmiany nastroju
- obojętność, apatia
Ważnym jest, aby otoczenie młodej matki dawało jej wsparcie. Wszelka krytyka i uwagi dotyczące prawidłowej opieki nad dzieckiem mogą budzić poczucie bezradności i przeświadczenie o byciu „złą matką”. Warto także powtarzać kobiecie, że nie jest w nowej sytuacji sama i zawsze może liczyć na wsparcie bliskich osób. Nie należy także izolować się od znajomych. Codzienne kontakty ze znajomymi pozwolą ustabilizować życie towarzyskie, które jest niezwykle ważne dla zdrowia psychicznego.
Leczenie objawów depresji poporodowej
Jeśli stan obniżonego nastroju nie ustępuje do upływie dwóch tygodni należy niezwłocznie udać się do lekarza specjalisty, najlepiej psychiatry oraz psychoterapeuty. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest terapia systemowa lub behawioralno-poznawcza, która koncentruje się na bieżących problemach matki i podsunie najlepsze możliwe rozwiązania oraz podbuduje poczucie własnej wartości po porodzie. Warto również skorzystać z terapii grupowej na której można podzielić się swoimi uczuciami związanymi z rodzicielstwem z innymi młodymi mamami. Ta forma leczenia zapewnia psychiczne wsparcie oraz kontakt z nowymi osobami. Zwykle kobiety chorujące na depresje poporodową czują się niezrozumiane, brakuje im kontaktu z innymi dorosłymi ludźmi oraz możliwości wyjścia bez dziecka. Terapia grupowa pozwoli uniknąć tych problemów w znacznym stopniu.
Niekiedy terapia nie będzie przynosić efektów, wtedy warto wdrążyć farmakoterapię. Jednak powinna być to forma leczenia po odbytej już psychoterapii. Leki będą przechodzić z krwioobiegu do pokarmu i mogą mieć wpływ na niemowlę. Na rynku dostępne są również leki nowej generacji, które mogą być przepisane pacjentce karmiącej piersią, jednak ich skuteczność i długotrwałe skutki uboczne nie zostały jeszcze potwierdzone. Należy jednak pamiętać, że każda kobieta jest inna, a forma leczenia musi być dobierana indywidualnie przez lekarza specjalistę.
Profilaktyka
Kobieta po porodzie musi otrzymywać wsparcie ze strony otoczenia, dbać o siebie, spożywać zdrowe pokarmy oraz spać wtedy, gdy śpi dziecko. Nie należy się przemęczać oraz skupiać na negatywnych aspektach macierzyństwa. W takich sytuacjach należy próbować znaleźć wsparcie lub rozpieszczać się drobnych przyjemnościami. Warto pamiętać o rzeczach i aktywnościach, które sprawiały radość przed zajściem w ciążę i wejściem w nową rolę oraz powoli wdrażać je do codziennej rutyny. Należy także, podzielić się obowiązkami z partnerem i ustalić listę priorytetów. Młode matki będą przede wszystkim skupiać swoje myśli na nowonarodzonym dziecku, jednak warto w tym wszystkim pamiętać o sobie, partnerze i innych bliskich relacjach, które pozwolą odzyskać poczucie kontroli nad własnym życiem.
