Nadciśnienie a problemy ze spaniem – nadciśnienie tętnicze może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem problemy ze spaniem. Wszystko zależy od tego, które schorzenie zostało zdiagnozowane u pacjenta jako pierwsze. W przypadku nadciśnienia ważnym elementem są przyjmowane leki, których skutkiem ubocznym może być bezsenność.
Nadciśnienie a problemy ze spaniem
Nadciśnienie jest to podwyższenie ciśnienia tętniczego powyżej pewnego poziomu normy. Według aktualnych wytycznych można je rozpoznać, gdy ciśnienie skurczowe jest równe lub wyższe 140 mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe równe lub wyższe niż 90 mmHg. Liczba osób chorych na nadciśnienie tętnicze z roku na rok wzrasta. Choroba ta jest czynnikiem ryzyka występowania wielu chorób układu krążenia, między innymi niewydolności serca, zawału serca, udaru mózgu, a także sprzyja powstawaniu niewydolności nerek.
Do głównych objawów nadciśnienia tętniczego należą: ucisk w głowie, zawroty głowy, nudności, duszność, krwawienia z nosa, nerwowość, kołatanie serca oraz zaburzenia snu. Nadciśnienie u 95% chorych jest pierwotne (nie wywołane innymi czynnikami), pozostałe przypadki to nadciśnienie wtórne. Do przyczyn możemy zaliczyć np. obturacyjny bezdech senny, choroby nerek, pierwotny hiperaldosteronizm, zwężenie naczyń nerkowych, ciążę, niektóre leki i środki chemiczne (niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, cyklosporyna, doustne środki antykoncepcyjne).
Osobnym typem jest nadciśnienie tętnicze oporne, czyli utrzymujące się wysokie wartości ciśnienia mimo stosowania jednocześnie trzech leków hipotensyjnych z różnych grup.
Idealne ciśnienie to 120/80 mmHg.
BEZSENNOŚĆ
Bezsenność to zaburzenia prawidłowego rytmu, głębokości i czasu trwania snu i czuwania. Możemy ją podzielić ze względu na długość trwania na bezsennośc przygodną (do kilku dni), krótkotrwałą (do czterech tygodni) oraz przewlekłą (powyżej miesiąca).
Do głównych przyczyn bezsenności zaliczamy: niewydolność krążenia, nadczynność tarczycy, stres, astma, zgaga, zespół niespokojnych nóg, menopauza, choroby psychiczne oraz leki i używki. Według statystyk najczęstszą przyczyną są zaburzenia psychiczne, zwłaszcza depresja, w której występuje charakterystyczny rytm snu i czuwania – niewielkie problemy z zasypianiem, natomiast częste wybudzanie się w nocy, zwłaszcza nad ranem, kłopoty z ponownym zaśnięciem.
Objawy bezsenności zostały zaobserwowane u około 30-50% dorosłych.
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY
Jest to choroba, w której występują powtarzające się wielokrotnie w czasie snu bezdechami (epizodami zatrzymania oddechu) lub hipowentylacji (spłycenia oddechu). Epizod bezdechu określamy jako zatrzymanie oddechu na okres dłuższy niż dziesięć sekund. Bezdechy powtarzają się w każdej godzinie snu od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu razy. Schorzenie to dotyka znacznie więcej mężczyzn niż kobiet. Szacuje się, że bezdech senny może dotyczyć 25% mężczyzn po czterdziestym roku życia. U kobiet najczęściej obturacyjny bezdech senny pojawia się po menopauzie.
Przyczyną bezdechów sennych jest zwężenie lub zamknięcie światła górnych dróg oddechowych na poziomie gardła, gdzie ściana dróg oddechowych jest złożona z mięśni i nie ma kostnego lub chrzęstnego podparcia. Przez to do płuc pacjenta nie dopływa powietrze, co skutkuje spadkiem stężenia tlenu, a wzrostem poziomu dwutlenku węgla w organizmie. Tkanki są niedotlenione, aktywuje się autonomiczny układ nerwowy, który stymuluje serce do przyspieszenia rytmu. Tlen dopływa do mózgu, który przechodzi w stan przypominający czuwanie i stymuluje wzrost napięcia mięśni gardła, przez co zwiększa się światło dróg oddechowych. Niedotlenienie i aktywacja układu autonomicznego są bezpośrednią przyczyną powstania nadciśnienia tętniczego opornego.
Głównymi objawami są:
- chrapanie,
- obserwowane przez innych przerwy w oddychaniu podczas snu,
- stałe uczucie zmęczenia i nadmierna senność dzienna,
- zaburzenia potencji,
- poranne bóle głowy.
Powstające w wyniku obturacyjnego bezdechu sennego nadciśnienie oporne jest bezpośrednim czynnikiem ryzyka wystąpienia zawału serca i udaru mózgu.
MIAŻDŻYCA JAKO PRZYCZYNA BEZSENNOŚCI
Miażdżyca to choroba, w której następuje odkładanie blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych. Powodująca zmniejszenie światła naczynia i usztywnienie jego ścian. Skutkuje to niedotlenieniem tkanek, co powoduje podwyższenie ciśnienia celem dostarczenia tlenu do mózgu i ważnych narządów. Głównymi objawami są bóle i zawroty głowy, duszności. Wysokie ciśnienie nocą może skutkować trudnościami w zasypianiu, wybudzaniem w nocy, czy ogólnie snem złej jakości.
LECZENIE
Wdrożone leczenie zależy od pierwotnie występującego schorzenia. W przypadku nadciśnienia tętniczego, wywołującego bezsenność, ważnym elementem jest utrzymanie ciśnienia tętniczego na prawidłowym poziomie stosując leki hipotensyjne. To może złagodzić trudności z zasypianiem. W przypadku towarzyszącej miażdżycy stosuje się leki stabilizujące gospodarkę lipidową. Gdy przyczyną bezsenności jest obturacyjny bezdech senny. Złotym standardem jest CPAP pod postacią maski zakładanej na nos i podłączonej do aparatury wytwarzającej dodatnie ciśnienie. Inną metodą leczenia może być leczenie ortodontyczne albo operacyjne.
Jeżeli bezsenność jest problemem znacznie utrudniającym codzienne funkcjonowanie, można zastosować leki wspomagające zasypianie. Leki te to np. preparaty ziołowe, leki nasenne, takie jak zolpidem, zaleplon, lub pochodne benzodiazepin.
