Rozedma płuc jest stanem płuc, który powoduje duszność. U osób z rozedmą płuc worki powietrzne w płucach (pęcherzyki płucne) są uszkodzone. Z biegiem czasu wewnętrzne ściany worków powietrznych osłabiają się i pękają, tworząc większe przestrzenie powietrzne zamiast wielu małych. Zmniejsza to powierzchnię płuc, a z kolei ilość tlenu docierającą do krwiobiegu.
Podczas wydechu uszkodzone pęcherzyki płucne nie działają prawidłowo, a stare powietrze zostaje uwięzione, nie pozostawiając miejsca na świeże, bogate w tlen powietrze. Większość osób z rozedmą ma również przewlekłe zapalenie oskrzeli. Przewlekłe zapalenie oskrzeli to zapalenie przewodów, które przenoszą powietrze do płuc (oskrzela), co prowadzi do uporczywego kaszlu. Rozedma płuc i przewlekłe zapalenie oskrzeli są dwoma stanami, które składają się na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).
Rozedma płuc – objawy
Można mieć rozedmę płuc przez wiele lat, nie zauważając żadnych objawów. Głównym objawem rozedmy płuc jest duszność, która zwykle rozpoczyna się stopniowo. Jeżeli zacznie się unikać czynności, które powodują brak tchu, objaw nie staje się problemem, dopóki nie przeszkadza w codziennych zadaniach. Rozedma płuc w zaawansowanym stadium powoduje duszność, nawet gdy człowiek jest w spoczynku.
Kiedy iść do lekarza?
Jeśli masz niewyjaśnioną duszność przez kilka miesięcy, skonsultuj się z lekarzem, zwłaszcza jeśli jest ona coraz gorsza lub zakłóca codzienne czynności. Zasięgnij natychmiastowej pomocy lekarskiej, jeśli:
- tracisz oddech i nie możesz wchodzić po schodach
- usta i paznokcie stają się niebieskie lub szare z wysiłku
Rozedma płuc – przyczyny
Główną przyczyną rozedmy płuc jest długotrwałe narażenie na czynniki drażniące w powietrzu, w tym:
- dym tytoniowy
- dym marihuany
- zanieczyszczenie powietrza
- opary chemiczne i pył
Rzadko, rozedma jest spowodowana odziedziczonym niedoborem białka, które chroni elastyczne struktury w płucach. Nazywa się to rozedmą niedoboru alfa 1 -antytrypsyny.
Choroby związane z rozedmą płuc
Ludzie, którzy mają rozedmę płuc, są bardziej podatni na rozwój różnych chorób np. odmy opłucnowej. Zapadnięte płuca mogą zagrażać życiu u osób z ciężką rozedmą płuc, ponieważ funkcja ich płuc jest bardzo zagrożona. Jest to rzadkie, ale poważne, gdy się pojawia. Mogą wystąpić również problemy sercowe. Rozedma płuc zwiększa ciśnienie w tętnicach, które łączą serce z płucami. Powoduje to stan zwany serce płucne, w którym część serca rozszerza się i słabnie. Ponadto mogą tworzyć się duże dziury w płucach. U niektórych osób z rozedmą płuc rozwijają się puste przestrzenie w płucach zwane pęcherzami, sięgają nawet rozmiarów jednej połowy płuca. Oprócz zmniejszenia ilości dostępnej przestrzeni dla rozwoju płuc, gigantyczne bulwy mogą zwiększać ryzyko odmy.
Rozedma płuc – zapobieganie
Aby uniknąć rozedmy płuc, należy:
- nie palić tytoniu
- unikać biernego palenia
- nosić maskę chroniącą płuca, jeśli w pracy występuje narażenie na szkodliwe związki chemiczne lub pył
- unikać substancji drażniących drogi oddechowe, tj.: opary z farb i spalin samochodowych, niektóre zapachy kuchenne, niektóre perfumy, a nawet płonące świece i kadzidełka, regularnie trzeba wymieniać filtry pieca i klimatyzatora, aby ograniczyć zanieczyszczenia,
- wykonywać ćwiczenia, które pomagają znacznie zwiększyć pojemność płuc,
- chronić się przed zimnym powietrzem, ponieważ może ono powodować skurcze dróg oddechowych, przez co jeszcze trudniej oddychać, w chłodne dni należy nosić miękki szalik lub maskę zimnego powietrza – dostępną w aptece – na usta i nos przed wyjściem na zewnątrz, aby ogrzać powietrze dostające się do płuc.
- zapobiegać infekcjom dróg oddechowych- unikanie bezpośredniego kontaktu z ludźmi, którzy są przeziębieni lub mają grypę; podczas sezonu przeziębienia i grypy trzeba nosić maskę, często myć ręce i nosić małą buteleczkę z zawartością płynu do dezynfekcji rąk, aby użyć w razie potrzeby.
Rozedma płuc – diagnoza
- Spirometria- to badanie, służące do mierzenia objętości, pojemności płuc oraz przepływu powietrza.
- Rentgen klatki piersiowej- może pomóc w rozpoznaniu zaawansowanej rozedmy płuc i wykluczyć inne przyczyny duszności. Jednak prześwietlenie klatki piersiowej może również wykazywać prawidłowe wyniki, nawet jeśli występuje rozedma płuc.
- Skany tomografii komputerowej (CT)- łączą zdjęcia rentgenowskie pobrane z wielu różnych kierunków w celu utworzenia przekrojów narządów wewnętrznych. Skany CT mogą być przydatne do wykrywania i diagnozowania rozedmy płuc.
- Testy laboratoryjne- krew pobrana z tętnicy w twoim nadgarstku może być przebadana, by określić, jak dobrze twoje płuca transportują tlen i usuwają dwutlenek węgla z twojego krwioobiegu.
Rozedma płuc – leczenie
Rozedma płuc nie może być wyleczona, ale terapia pomaga złagodzić objawy i spowolnić postęp choroby.
Leki
W zależności od nasilenia objawów lekarz może zasugerować:
-leki rozszerzające oskrzela, które mogą pomóc w łagodzeniu kaszlu, duszności i problemów z oddychaniem poprzez rozluźnienie zwężonych dróg oddechowych-wziewne sterydy,
-kortykosteroidy wdychane w aerozolu zmniejszają stany zapalne i mogą pomóc złagodzić duszność,
-antybiotyki- jeśli występuje infekcja bakteryjna, taka jak ostre zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc.
Terapia
-rehabilitacja pulmonologiczna- program rehabilitacji oddechowej może nauczyć ćwiczeń oddechowych i technik, które mogą pomóc zredukować duszność i poprawić oddychanie
-terapia żywieniowa- we wczesnych stadiach rozedmy wielu ludzi musi stracić na wadze, podczas gdy osoby z późną fazą rozedmy często muszą przybrać na wadze; odpowiednia dieta wspomoże układ oddechowy,
-dodatkowy tlen- jeżeli występuje ciężka rozedma płuc z niskim poziomem tlenu we krwi, regularne używanie tlenu w domu i ćwiczenia mogą przynieść ulgę; wiele osób używa tlenu 24 godziny na dobę, jest zwykle podawany przez wąskie rurki, które pasują do nozdrzy.
Chirurgia
W zależności od ciężkości rozedmy płuc lekarz może zalecić jeden lub więcej rodzajów operacji, w tym:
-operację redukcji objętości płuc- w tej procedurze chirurdzy usuwają małe kliny uszkodzonej tkanki płucnej, usunięcie chorej tkanki pomaga w rozwinięciu się i poprawie pracy pozostałej tkanki płucnej i pomaga poprawić oddychanie,
-przeszczep płuc- zalecane jest, jeżeli istnieje poważne uszkodzenie płuc i inne zabiegi nie dały rezultatów
