Perforacja błony bębenkowej to naruszenie integralności błony bębenkowej, która oddziela ucho środkowe od zewnętrznego kanału słuchowego i pełni funkcję ochronną. Przyczyną choroby może być narażenie na czynniki mechaniczne, urazy akustyczne i inne uszkodzenia.
Czym jest błona bębenkowa?
Błona bębenkowa jest cienką wielowarstwową membraną, która oddziela kanał słuchowy od jamy ucha środkowego. Rolą tej membrany jest przekazywanie fal dźwiękowych do młoteczka. Młoteczka, który następnie przekazywane są do kosteczek słuchowych ucha wewnętrznego. Zatem błona bębenkowa jest ważnym elementem systemu akustycznego, jakim jest ucho. W przypadkach, gdy w bębenku pojawia się dziura lub luka, zakłóca się przewodzenie dźwięków, co w konsekwencji zaburza słuch. Ponadto, błona bębenkowa, stanowi rodzaj bariery, która zapobiega przedostawaniu się patogenów: bakterii, wirusów i grzybów do ucha środkowego.
Przyczyny perforacji błony bębenkowej
Perforacja błony bębenkowej może wystąpić z wielu powodów.
Perforacja mechaniczna to uszkodzenie integralności błony bębenkowej:
- Gdy ciało obce wchodzi do ucha: najczęściej u dzieci
- Podczas usuwania woskowiny patyczkami higienicznymi, i innymi twardymi przedmiotami
- W urazach głowy.
Perforacja zapalna to perforacja błony bębenkowej z powodu zakaźnych procesów zapalnych występujących w jamie ucha środkowego.Taka perforacja może się rozwijać z dwóch powodów:
- W przypadku ropnego zapalenia ucha: zapalenie ucha środkowego, ropne treści osłabiają błonę bębenkową od, wewnątrz, co rozrzedza jej tkanki i po pewnym czasie prowadzi do powstania dziury w błonie.
- Płyn i ropa wynikające z procesu zapalnego są zamknięte w ciasnej przestrzeni jamy ucha środkowego. Jeśli pozostawi się stan zapalny bez leczenia, objętość wydzieliny zwiększa się i wywiera nacisk na błonę bębenkową od wewnątrz. Przy krytycznym ciśnieniu płynu rozrywa się błona bębenkowa.
Barotrauma to ostra nierównowaga między ciśnieniem w zewnętrznym kanale słuchowym a jamą ucha środkowego. Przyczyną tego uszkodzenia może być:
- Pływanie w głębi morza lub nurkowanie bez zachowania środków ostrożności.
- Uderzenie otwartą dłonią w małżowinę uszną.
- Start i lądowanie w samolocie, gdy ciśnienie w kabinie stopniowo wzrasta lub spada. W takim przypadku osoby z ostrym lub przewlekłym zapaleniem ucha środkowego są narażone na perforację błony bębenkowej.
- Perforacja akustyczna to pęknięcie błony bębenkowej z nagłym i ostrym uderzeniem głośnego dźwięku, takiego jak eksplozja.
Objawy perforacji błony bębenkowej
Perforacja, dokładniej objawy błony bębenkowej zależą od tego, co spowodowało uszkodzenie błony.
Objawy traumatycznej perforacji błony bębenkowej ucha:
- Ostry ból w uchu
- Krwawienie z ucha
- Szum w uszach
- Ostry spadek ostrości słuchu.
Objawy perforacji zapalnej:
- Pojawienie się przejrzystych i wodnistych lub gęstych i ropnych wydzielin z ucha
- Jednocześnie z pojawieniem się wydzieliny obserwuje się nagły spadek bólu ucha
- Stopniowy spadek ostrości słuchu.
Diagnostyka perforacji błony bębenkowej
Analiza historii choroby, zbieranie wywiadu z chorym i badanie. Główną metodą diagnostyczną jest badanie endoskopowe ucha, z reguły zastosowanie tej techniki jest wystarczające do postawienia diagnozy. W razie potrzeby laryngolog wykonuje:
- Otoskopia: dokonuje się tego za pomocą otoskopu, małego urządzenia wyposażonego w optykę świetlną, co umożliwia badanie najdrobniejszych detali.
- Otomikroskopia: badanie błony bębenkowej i ucha środkowego za pomocą specjalnego mikroskopu.
- Audiometria progu tonalnego: identyfikacja upośledzenia słuchu przy różnych częstotliwościach dźwięku.
- Tympanometria: określająca ruchomość błony bębenkowej i przewodzenie dźwięku na kostkach słuchowych.
Jeśli laryngolog zauważy ropę w przewodzie słuchowym, pobierze próbkę do analizy bakteriologicznej. W przypadku zapalenia ucha środkowego umożliwi to identyfikację czynnika wywołującego stan zapalny i efektywne wybieranie metod leczenia.
Leczenie perforacji błony bębenkowej
Taktyka i metody leczenia są określane przez laryngologa w zależności od rodzaju uszkodzenia błony bębenkowej. W przypadku uszkodzenia mechanicznego, po wystawieniu na działanie ciał obcych, należy to ciało usunąć, a ranę zdezynfekować. Wraz z rozwojem procesu zapalnego choremu przepisywane są antybiotyki.
Jeżeli błona bębenkowa jest w znacznym stopniu uszkodzona, wada zostaje chirurgicznie zamknięta. W przypadku znacznego lub długotrwałego pęknięcia wykonywana jest tympanoplastyka. Operacja mająca na celu przywrócenie integralności błony bębenkowej oraz jej funkcji przewodzących dźwięk. Najbardziej niebezpiecznym powikłaniem jest utrata słuchu, istnieje również możliwość przewodzeniowego upośledzenia słuchu, zapalenie ucha środkowego.
W przypadku niewielkiej perforacji błona bębenkowa zostaje wyleczona samoistnie w ciągu kilku tygodni. W przypadku dużych obrażeń wymagana jest interwencja lekarza.
Zapobieganie perforacji błony bębenkowej
Aby zapobiec rozwojowi stanu zapalnego w uchu, należy unikać narażenia na nagłe spadki ciśnienia, głośny hałas i zapobiegać urazom mechanicznym.
