Zez jest chorobą, w której oś wzrokowa, czyli kierunek spojrzenia oka jest nieodpowiedni. Jedno oko odbiega od normalnej osi. Rezultatem jest podwójne widzenie i inne zaburzenia widzenia. Normalnie kierunek spojrzenia obu oczu przecina się w pewnym punkcie. Dzięki temu widzenie po prawej i lewej stronie są takie same.
Osoba stale kontroluje każdy obiekt, jakby pod dwoma różnymi kątami. W związku z tym postrzegana jest objętość i głębia. Aby zawsze tak było, oczy muszą się zsynchronizować. Kiedy występuje zez jedno oko zbacza. W rezultacie widzenie nie jest zbieżne, są postrzegane, jako dwa różne podwójne widzenia w oczach.
Zez – przyczyny
Istnieje wiele przyczyn zeza. Najważniejsze z nich to:
- Dziedziczne i genetyczne zaburzenia. Jeśli rodzice cierpią z powodu zeza, to dziecko ma zwiększone ryzyko. Zez często występuje u osób z zespołem Downa.
- Wpływ na ciało kobiety ciężarnej różnych substancji toksycznych, alkoholu.
- Porażenie mózgowe, jeśli wpływa na mięśnie ruch gałek ocznych.
- Obrzęk mózgu. W tym samym czasie oko odchyla się od normalnej osi w wyniku wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego.
- Zaburzenia refrakcji promieni w gałce ocznej: krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm.
- Zaćma: zmętnienie soczewki.
- Oderwanie siatkówki.
- Zanik nerwu wzrokowego.
- Uraz czaszki.
- Infekcje mózgu: zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu.
- Uderzenie (mogą prowadzić do paraliżu mięśni uczestniczących w ruchu gałki ocznej).
- Stwardnienie rozsiane i inne choroby układu nerwowego.
Zez – objawy
- Formy zeza są wrodzone i nabyte.
W pierwszym przypadku rozwija się w okresie embrionalnym lub w ciągu sześciu miesięcy po urodzeniu dziecka. W drugim przypadku zez może pojawić się na dowolnym etapie życia danej osoby.
- Zez może być zbieżny (poziomy), rozbieżny, pionowy, mieszany.
Pionowy przejawia się w tym, że jedno lub oba oczy patrzą w dół lub w górę, ale nie występuje często. Mieszany to łączenie różnych rodzajów odchyleń wizualnych osi. Zgodnie ze statystykami medycznymi zbieżne zeza występują około 10 razy częściej niż rozbieżnie, a około jedna trzecia cierpiących na tę chorobę ma pionowe odchylenie osi wzrokowych. Warto również zauważyć, że zez zbieżny, co do zasady, wiąże się z nadwzrocznością, rozbieżnością, przeciwnie, często towarzyszy jej krótkowzroczność.
- Zez może przejawiać się także na różne sposoby.
Jednooczne zezowanie jest zaburzeniem pracy jednego oka. W tym samym czasie, w końcu traci swoją zdolność do pracy z powodu przystosowania mózgu do pracy jedynego zdrowego oka. Naprzemienny zez jest zaburzeniem pracy obu oczu. Jest mniej niebezpieczny nie prowadzi do utraty wzroku, ponieważ oba oczy działają, choć na przemian.
- Z powodu występowania zeza dzieli się na towarzyszący i porażenny.
Pierwsza forma rozwija się u dzieci. Ruchliwość oczu zostaje zachowana, nie ma podwojenia. Druga forma zeza rozwija się po uszkodzeniu mięśni oka lub porażeniu, może pojawić się z powodu problemów z mózgiem, układem nerwowym. Zez porażenny charakteryzuje się tym, że oczy nie są ograniczone w ruchu.
Objawy porażennego zeza:
- Ograniczenie lub brak ruchliwości oka w kierunku dotkniętego mięśnia
- Kąt odchylenia pierwotnego jest mniejszy niż kąt wtórny
- Brak widzenia obuocznego, możliwe podwójne widzenie;
- Wymuszone odchylenie głowy w kierunku zaburzonego mięśnia
- Zawroty głowy
- Niemożność prawidłowego określenia miejsca znajdowania się tego lub innego obiektu
- Aby widzieć mniej więcej normalnie, osoba musi przechylić głowę.
Ten typ zez może wystąpić u osoby w każdym wieku. Może to być również spowodowane urazami, zatruciem itp.
Przy zezie jawnym towarzyszącym podwójne widzenie jest nieobecne. Oba oczy mogą poruszać się we wszystkich kierunkach. Kiedy dana osoba próbuje skupić wzrok na przedmiocie, oba oczy odbiegają od niego. Ta forma zeza jest najczęściej spowodowana krótkowzrocznością, nadwzrocznością, astygmatyzmem, niedowidzeniem i innymi wadami wzroku. Czasami wcale się nie objawia, ale ujawnia się tylko podczas badania okulisty. Objawem obiektywnym dowolnego zeza jest asymetryczna pozycja tęczówki i źrenicy względem szczeliny powiekowej.
Zez – diagnostyka
W przypadku zeza konieczne jest kompleksowe badanie okulistyczne z testami, badaniami biometrycznymi, badaniem struktur oka i badaniami refrakcji. Podczas zbierania wywiadu wyjaśniane są ramy czasowe zeza i jego związek z urazami i chorobami. Podczas badania zewnętrznego okulista zwraca uwagę na wymuszoną pozycję głowy, ocenia symetrię twarzy i szczelin oczu, pozycję gałek ocznych.
Następnie ostrość wzroku jest sprawdzana bez korekty i soczewek testowych. Aby określić optymalną korektę za pomocą skiaskopii i komputerowej refraktometrii, bada się refrakcję. Lekarz wykonuje także badanie dna oka przy użyciu biomikroskopii, oftalmoskopii. W celu zbadania widzenia obuocznego okulista wykonuje test z zakrywaniem oka: oko zezujące odchyla się w bok, przy użyciu aparatu synoplastycznego ocenia się zdolność do scalania obrazów. Mierzony jest kąt zeza (odchylenie oka zezującego), badanie zbieżności, określenie objętości pomieszczenia.
W przypadku wykrycia zeza porażennego, okulista może zlecić konsultację neurologa i dodatkowe badanie neurologiczne (elektromiografia, elektroneurografia, potencjały wywołane, EEG itp.).
Zez – leczenie
Kiedy dana osoba ma zeza może widzieć normalnie, ale oszczędza oko, które zapewnia widzenie. Oko, odchylone na bok, widzi coraz gorzej, a jego funkcje wizualne są stłumione. Dlatego leczenie powinno rozpocząć się tak wcześnie, jak to możliwe.
Leczenie zeza może obejmować:
- Korekta optyczna (okulary, miękkie soczewki kontaktowe);
- Poprawa ostrości wzroku obu oczu (leczenie niedowidzenia) za pomocą procedur sprzętowych
- Leczenie ortoptyczne i rozwój widzenia obuocznego
- Leczenie chirurgiczne.
Zwykle zabieg chirurgiczny jest stosowany, jako kosmetyk, ponieważ samo w sobie rzadko przywraca wzrok obuoczny, (gdy dwa obrazy są pobierane przez oczy, mózg łączy się w jedno). Rodzaj operacji jest określany przez chirurga bezpośrednio na stole operacyjnym, ponieważ podczas takiej operacji konieczne jest wzięcie pod uwagę specyfiki umiejscowienia mięśni u konkretnej osoby. Czasami oba oczy operowane są od razu, w niektórych typach zeza tylko operowane jest jedno oko. Chirurgia ma na celu wzmocnienie lub osłabienie jednego z mięśni, które poruszają gałką oczną.
