Wady wzroku są obecnie całkiem powszechnie występującym problemem u wielu osób. Niewątpliwie do ich powstawania przyczynia się kilka czynników występujących w naszym trybie życia. Mieszkamy i przebywamy w małych pomieszczeniach, non stop patrząc na obiekty niewiele oddalone od nas. Praca przy komputerze tym bardziej nie sprzyja dobrej kondycji naszego narządu wzroku. Jakie wady wzroku najczęściej występują? Jak je rozpoznać?
Wady wzroku – miopia
Popularnie nazywana krótkowzrocznością, jest tak zwaną wadą refrakcyjną, polegającą na ogniskowaniu promieni świetlnych przez oko przed siatkówką, a nie na niej. Wada ta objawia się niewyraźnym, rozmytym obrazem. Jest to przypadłość najczęstsza wśród wszystkich wad wzroku. Jej najszybszy rozwój przypada na lata dorastania, po osiągnięciu dorosłości wada prawie się zatrzymuje.
Wymaga skorygowania za pomocą okularów bądź soczewek kontaktowych. Najczęściej pacjenci stosują okulary i soczewki naprzemiennie, np. zamieniając wieczorem soczewki na okulary. Możliwa jest także operacja korekcyjna za pomocą lasera.
Rozróżniamy trzy stopnie krótkowzroczności:
- mała: do -3,0 dpt (dioptrii),
- średnia: od -3,0 do -6,0 dpt,
- wysoka: wyższa od -6,0 dpt,
Przyczyną powstania miopii jest najczęściej nieprawidłowa budowa oka. Z tego względu, wyróżniamy trzy rodzaje tej wady wzroku:
- osiowa (gałka oczna jest wydłużona),
- krzywiznowa (zaburzona krzywizna elementów oka, np. rogówki i soczewki),
- refrakcyjna (towarzyszy rozwojowi zaćmy jądrowej)
Krótkowzroczność rozpoznajemy najczęściej po tym, że zaczynamy przybliżać do siebie przedmioty (np. gazety) by lepiej widzieć, albo mrużymy oczy. Jest to pierwszy objaw jaki możemy zaobserwować u dziecka lub innej osoby, która możliwe że nie zdaje sobie sprawy z posiadania tejże wady.
Wady wzroku – hyperopia
Wada refrakcyjna oka. Zwana inaczej nadwzrocznością lub dalekowzrocznością jest przeciwieństwem krótkowzroczności. Promienie świetlne są ogniskowane za siatkówką, co sprawia że osoba dotknięta tą wadą wzroku widzi wyraźnie tylko oddalone od niej o określoną odległość przedmioty.
Może być spowodowana osiowym skróceniem gałki ocznej lub zbyt niską mocą łamiącą układu optycznego oka. Podobnie jak w przypadku miopii, wyróżnia się trzy stopnie nadwzroczności:
- małą: do 2,5 dpt
- średnią: od 2,5 do 6.0 dpt
- dużą: powyżej 6,0 dpt
Wadę koryguje się za pomocą soczewek kontaktowych lub okularów, zależnie od trybu życia pacjenta. Tak jak w przypadku krótkowzroczności, często stosuje się je naprzemiennie. Oczywiście możliwa jest także laserowa korekcja wzroku, jednakże ani w przypadku hyperopii ani miopii nie wykonuje się jej przed ukończeniem 21 lat, ze względu na niestabilność wady. Rozwija się ona już od dzieciństwa, a jej zahamowanie następuje właśnie po osiągnięciu dorosłości. Charakterystycznymi objawami jest odsuwanie od oczu przedmiotów (niewyraźne widzenie ich z bliska), łzawienie, szybkie męczenie się oczu i ich ból, oraz bóle głowy.
Wady wzroku – nadwzroczność starcza
Dotyka najczęściej osoby w podeszłym wieku, lecz przez nasz niezdrowy tryb życia, oraz ciągłe wpatrywanie się w monitory, zdarza się także u osób około 40 roku życia. Za jej rozwój odpowiedzialne są naturalne procesy starzenia, stąd jej nazwa. Procesy te powodują nieprawidłowość w funkcjonowaniu mięśni oka, oraz samej soczewki powodując niewyraźne widzenie. Leczenie opiera się na zastosowaniu odpowiednich okularów, bądź soczewek kontaktowych.
Wady wzroku – astygmatyzm (niezborność)
Ta wada wzroku cechuje się brakiem skupienia promieni świetlnych w jednym punkcie. Istotą problemu jest nierówność rogówki. W efekcie światło zostaje rozproszone na siatkówce, a nie zogniskowane w jednym punkcie. Astygmatyzm jest skomplikowaną wadą, często łączy się też z nadwzrocznością lub krótkowzrocznością, dlatego jej leczenie jest bardziej kosztowne. Astygmatyzm dzieli się na dwa rodzaje:
- regularny (rogówka spłaszczona, lecz symetryczna),
- nieregularny (nierówna powierzchnia rogówki),
- mieszany (połączony z miopią lub hyperopią, w zależności od płaszczyzny rogówki).
Niezborność klasyfikujemy też w zależności od struktur oka od których pochodzi, czyli:
- rogówkowy: powoduje go brak symetrii obrotowej rogówki, (może być też nabyty, np. pourazowy, spowodowany przez bliznę na rogówce). Jego postaciami są: prosty (najczęstszy), oraz rzadziej spotykany skośny i odwrotny.
- wewnętrzny: spowodowany np. podwichnięciem soczewki lub jej decentracją. Zazwyczaj jest niewielki i osiąga wartość około 0,5 dpt
- całkowity: łączy astygmatyzm rogówkowy z wewnętrznym.
Do korekcji tej wady wzroku stosuje się soczewki kontaktowe toryczne (twarde oraz miękkie) i okulary ze szkłami cylindrycznymi. Astygmatyzm rogówkowy można natomiast z powodzeniem operować laserowo.
Objawy astygmatyzmu to np. częste mruganie, przechylanie głowy na bok, bóle głowy, rozmywanie się konturów widzianych przedmiotów, szybkie męczenie się oczu. U niektórych ta wada wzroku jest na tyle mała, że nie wymaga stosowania soczewek korekcyjnych, jednakże samodzielne próby poprawienia widzenia poprzez mrużenie oczu czy zmianę akomodacji oka powodują duże zmęczenie oczu. Warto więc wybrać się do okulisty nawet posiadając niewielką niezborność. Z powodu trudności w przyzwyczajeniu się do szkieł cylindrycznych, okulista dobiera na początek słabsze szkła, zwiększając ich moc stopniowo w dalszych etapach leczenia.
