Kamica trzustki jest chorobą, w wyniku której, w głównym przewodzie trzustkowym lub w jego rozgałęzieniach dochodzi do sadowienia się kamieni. Są to drobne, niewielkich rozmiarów, szare kamienie złożone przede wszystkim z węglanu i fosforanu wapnia oraz niektórych aminokwasów. Kamica trzustkowa może doprowadzić do zatrzymania odpływu soku trzustkowego, powodować samotrawienie, a w efekcie końcowym nawet niszczenie narządu.
Sama trzustka natomiast pełni w organizmie człowieka dwie bardzo ważne funkcje: pierwszą z nich jest dostarczane do jelita cienkiego enzymów umożliwiających trawienie pożywienia, czyli białek, węglowodanów i tłuszczów, natomiast drugą z nich jest produkcja hormonów regulujących poziom glukozy we krwi, głównie insulinę. Wytwarzanie enzymów następuje w komórkach trzustki, gdzie następnie są wydzielane do przewodów, które łączą się niczym gałęzie, tworząc jeden przewód trzustkowy, doprowadzający enzymy do dwunastnicy. To właśnie w tym przewodzie mogą powstać kamienie, będące przyczyną kamicy trzustki.
Kamica trzustki – przyczyny
Na ryzyko wystąpienia kamieni trzustkowych są narażone przede wszystkim osoby dotknięte przewlekłym alkoholizmem (alkoholowe zapalenie trzustki). Uszkodzenie trzustki przez alkohol może nie dawać o sobie znać przez wiele lat, nagle objawiając się ostrym bólem. Kamica trzustkowa występuje także przy ostrym zapaleniu trzustki, które natomiast może być spowodowane przez nadmierne spożywanie alkoholu lub kamicę żółciową, czyli powstawanie kamieni z substancji zawartych w żółci.
Kamica przewodu trzustkowego może wystąpić także w przebiegu nadczynności przytarczyc. Dzieje się tak dlatego, że zwiększa się zawartość wapnia i fosforanów we krwi. Kamienie zamykają i blokują przewód pokarmowy, powodując jego niedrożność. Inne czynniki powodujące powstanie tej choroby to zakażenie wirusowe oraz nadmierna ilość tłuszczów we krwi czy przewlekła niewydolność nerek.
Kamica trzustki – objawy
Głównymi objawami kamicy trzustki są:
- silne i nagłe bóle w górnej części brzucha, który nasila się po spożyciu pokarmu, zwłaszcza tłustego oraz wypiciu napojów, ból może promieniować w lewym kierunku
- wymioty
- dreszcze, gorączka
- ślinotok
- wzrost liczby białych krwinek
- zwiększone OB, będące wskaźnikiem zdrowia dla naszego organizmu, polegające na badaniu drogi opadania krwinek czerwonych
Potwierdzeniem kamicy trzustkowej jest wykrycie w kale białych lub biało-szarych kamieni.
Kamica trzustki – rozpoznanie
Jak najskuteczniej rozpoznać kamicę trzustki? Przede wszystkim należy wykonać badania USG jamy brzusznej oraz tomografię komputerową. USG jest badaniem wstępnym, bezbolesnym, pozwalającym na zdiagnozowanie wszelkich chorób trzustki, natomiast tomografia komputerowa jest z pewnością bardziej precyzyjna, umożliwia wydanie dokładniejszej oceny. Polega na przeskanowaniu narządu lub określonego obszaru w kilku fazach przepływu środka cieniującego, dzięki któremu można stwierdzić zmiany w obrębie trzustki oraz poznać kształt przewodu. Pierwszy etap z reguły odbywa się bez podania środka cieniującego, dopiero po wykonaniu tych czynności wykonuje się drugi skan, już po podaniu tego preparatu.
Do podstawowych badań umożliwiających wykrycie kamieni w przewodzie trzustki należą także odpowiednie badania krwi i moczu, tak zwana amylaza surowicy we krwi oraz moczu, będąca enzymem wytwarzanym między innymi przez trzustkę, rozkładającym wielocukry na cukry proste. Zwiększone stężenie tego enzymu przeważnie oznacza chorobę.
Kamica trzustki – leczenie
Choroba ta polega na powstaniu stanu zapalnego, prowadzącego do samotrawienia narządu przez enzymy trzustkowe. Może to prowadzić nawet do całego zniszczenia tego narządu. Enzymy trawią nie tylko narząd, ale także ściany naczyń krwionośnych oraz ściany przewodu pokarmowego. Gdy stan taki utrzymuje się długo i nie jest leczony może doprowadzić do powstania ropnia w miejscu, gdzie znajduje się kamień. Uciskający na tkankę trzustki kamień może spowodować obumarcie komórek trzustki, zaprzestanie produkcji insuliny i w efekcie rozwój cukrzycy w naszym organizmie.
Samo leczenie polega na usunięciu kamieniu z przewodów trzustkowych, a także na leczeniu objawów stanu zapalnego. W przypadku niewielkich kamieni stosowana jest cholangiopankreatografia wsteczna, czyli ECPW, polegająca na prowadzeniu endoskopu(rurka grubości palca), przez usta, przełyk, żołądek do dwunastnicy, czyli pierwszego odcinka jelita cienkiego.
Tam znajduje się brodawka Vatera, mały otwór do którego uchodzi przewód trzustkowy. Lekarza dostaje się tam i w ten sposób ma możliwość usunięcia kamieni. Badanie ECPW jest wykonywane w szpitalu, w pracowni rentgenowskiej. Przed jego wykonaniem pacjent nie może jeść ani pić przez co najmniej 6 godzin. Trwa przeważnie od kilku do kilkudziesięciu minut. Lekarz zakłada również cewnik, przez który możliwe jest podanie leku znieczulającego, natomiast u dzieci może być konieczne zastosowanie znieczulenia ogólnego.
W przypadku większych kamieni konieczne będzie natomiast wykonanie zabiegu operacyjnego.
