Urazy nerek stwierdza się gdy są obite, stłuczone lub pęknięte. Nerki są narządem układu moczowo-płciowego, parzystym – mamy je dwie. Znajdują się w jamie brzusznej, po obu stronach kręgosłupa, za żołądkiem i pod wątrobą. Mają one za główne zadanie spełniać trzy funkcje. Pierwsza z nich to funkcja wydalnicza, którą spełniają poprzez produkcje moczu. Druga to funkcja regulacyjna, która utrzymuje homeostazę, czyli samoregulację procesów biologicznych.
Ostatnio to funkcja endokrynna, dzięki której w naszym ciele możliwa jest produkcja i degradacja hormonów. Człowiek do życia i prawidłowego funkcjonowania potrzebuje przynajmniej jednej, sprawnej nerki. Zatem zadania, które pełnią nerki są niezwykle istotne, odpowiadają one za usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z moczem, zatrzymują składniki niezbędne dla organizmu, regulują objętość płynów ustrojowych, dalej wpływają na ciśnienie tętnicze krwi, na prawidłową produkcję erytropoetryny, na równowagę kwasowo-zasadową oraz na układ kostnym ponieważ produkują aktywne postaci witaminy D3.
URAZY NEREK – PRZYCZYNY
Urazy nerek powstają zazwyczaj wskutek działania urazu zewnętrznego na okolicę lędźwiową kręgosłupa lub od strony powłok brzusznych. Ma to miejsce w wypadkach komunikacyjnych, podczas agresywnej gry w piłkę, poprzez upadek z wysokości, czy gwałtowne zgięcie tułowia. Również uderzenie tępym narzędziem lub dźgnięcie ostrym lub postrzał w opisane wyżej okolice może być niezwykle groźne. Nerka może wówczas przemieścić się i uderzyć i żebro lub kręgosłup. Także przyczyną tego urazu może złamanie żeber.
URAZY NEREK – OBJAWY
Urazy nerek objawiają się najczęściej jako bóle pleców, okolicy bocznej, klatki piersiowej lub brzucha. Także jako napięty brzuch, obrona mięśniowa, a także wyczuwalna masa w brzuchu, kolejne to kolka nerkowa oraz zasinienie okolicy lędźwiowej lub górnych kwadrantów brzucha oraz bolesność uciskowa tych miejsc. Wystąpić może również krwiomocz, jednak nie zawsze będzie on związany bezpośrednio z tym urazem, ponieważ może oznaczać uszkodzenie innego narządu. Należy pamiętać, że jego brak, nie wyklucza powstania urazu.
URAZY NEREK – ROZPOZNANIE
Zaraz po zaobserwowaniu któregoś z opisanych objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza. Może to uratować nasz życie. Również powinniśmy odwiedzić specjalistę, gdy nastąpił inny uraz brzucha lub okolicy lędźwiowej, ponieważ istnieje duże podobieństwo, że również nerki zostały uszkodzone. Podczas badania okolicy lędźwiowej stwierdza się tkliwość, obronę mięśniową lub obecność wyczuwalnego guza (krwiaka).
Wstępna diagnostyka przy podejrzeniu urazu nerek może przedstawiać się jako badanie USG jamy brzusznej, badań ogólnych moczu, badań laboratoryjnych, takich jak morfologia krwi, elektrolitów, czasu krzepnięcia, kreatyniny oraz mocznika. Dalej oznacza się wskaźnik hematokrytowaty. W niektórych przypadkach wykonuje się także ultrasonografię i tomografię, urografię, angiografię oraz arteriografię. Każdy przypadek jest inny, zatem indywidualnie dobiera się metody rozpoznania do poszczególnych pacjentów.
URAZY NEREK – LECZENIE
Urazy nerek leczy się w zależności od klasyfikacji stopni uszkodzenia, które przedstawiają się następująco:
I stopień – stłuczenie nerki, krwiak podtorebkowy, leczeniem w tym przypadku jest bezwzględne leżenie w łóżku do ustąpienia objawów i krwiomoczu, powstrzymanie się od wysiłku fizycznego mniej więcej przez 6 tygodni. Niekiedy profilaktycznie podaje się antybiotyki. Niezwykle istotna jest tutaj regularna kontrola parametrów życiowych, objawów ze strony jamy brzusznej, stężenia hemoglobiny i wielkości hematokrytu.
II stopień – pęknięcie miąższu nerki nie przekraczające granicy kora-rdzeń nerki, leczenie jest takie jak w stopniu pierwszym.
III stopień – uszkodzenie sięgające rdzenia nerki, ale bez uszkodzenia układu kielichowo-miedniczkowego, leczenie tak jak w poprzednich stopniach, jednak dodatkowo zależy od rodzaju uszkodzenia (czy jest otwarte, czy zamknięte), obligatoryjnie sprawdza się stan ogólny pacjenta oraz jego wydolność oraz wydolność nerek.
IV stopień – pęknięcie nerki z uszkodzeniem układu kielichowo-miedniczkowego i uszkodzenie naczynia segmentowego, leczenie wygląda tak jak w poprzednich stopniach. Co ciekawe, nawet w tak zaawansowanym stopniu urazu szansa wyleczenia bez powikłań i operacji wynosi 75 %.
V stopień – rozkawałkowanie miąższu nerki lub/i uszkodzenie szypuły nerkowej. Jest bezwzględnym wskazaniem do natychmiastowej operacji.
Taki podział zaproponowało Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Urazowej i obowiązuje on również w Europie.
Powikłania po nieleczonym lub leczonym niepoprawnie urazie to krwawienia, infekcje, ropień okołonerkowy, posocznica, przetoka moczowa, torbiel zawierająca mocz oraz nadciśnienie. Występują do miesiąca od powstania urazu. Może to zagrażać prawidłowemu funkcjonowaniu organizmu, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do zgonu. Śmierć po urazie nerki najczęściej występuje w przypadku opóźnionego krwawienia do przestrzeni pozaotrzewnowej, która pojawia się nawet po kilku tygodniach od wystąpienia urazu.
