Ból nerek dotyczy obu lub jednego narządu układu moczowego. Nerki położone są w jamie brzusznej po obu stronach kręgosłupa, na wysokości odcinka lędźwiowego.
GŁÓWNE OBJAWY BÓLU NEREK
Ze względu na bliskość kręgosłupa bóle nerek bywają mylone z tzw. bólami krzyża czyli lędźwiowo-krzyżowej części kręgosłupa. Także mogą promieniować do brzucha. Diagnozę właściwą ułatwiają objawy towarzyszące takie jak:
- nagłe wystąpienie silnego bólu o charakterze kłującym;
- stopniowe nasilanie bólu w ciągu kilku dni;
- ból i pieczenie w trakcie oddawania moczu (tzw. objawy dyzuryczne);
- przewlekły, utrzymujący się przez dłuższy czas ból po jednej lub obu stronach.
Charakterystyczne objawy zależą od umiejscowienia bólu nerek oraz schorzenia w jakim się pojawiają.
RODZAJE BÓLÓW NEREK
Można wyróżnić kilka rodzajów bólu nerek (w zależności od choroby, jakiej towarzyszą):
- stany zapalne nerek (kłębuszkowe zapalenie nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek);
- kolka nerkowa;
- wodonercze;
- torbiel na nerce;
- nowotwór (rak) nerki.
Przyczyny i specyficzne objawy są ściśle powiązane z danym schorzeniem.
PRZYCZYNY I OBJAWY BÓLU NEREK W SCHORZENIACH
Kłębuszkowe zapalenie nerek jest wywołane bakteriami lub wirusami powodującymi infekcje w organizmie. Uaktywnia się do dwóch tygodni po przebytym stanie zapalnym. Do łownych objawów należą: utrata apetytu, pogorszone samopoczucie i osłabienie, czasem problemy żołądkowe i gorączka, obrzęki twarzy oraz stóp, kłopoty z oddawaniem moczu, a także objawy charakterystyczne dla nadciśnienia tętniczego.
W śródmiażdżycowym zapaleniu nerek przyczyną są zwykle (około 70 % zachorowań) tzw. leki nefrotoksyczne. Substancje te doprowadzają do polekowego uszkodzenia nerek (nefropatia polekowa). Głównymi objawami są tu: stan podgorączkowy lub gorączka, tępy ból w okolicy lędźwiowej, wysypka na skórze (w różnych miejscach), zmniejszenie objętości oddawanego moczu lub krwiomocz, a także bóle stawów. Podobne objawy towarzyszą śródmiedniczkowemu zapaleniu nerek.
Kolka nerkowa występuje wraz z nagłym wzrostem ciśnienia w górnych drogach moczowych. Przyczyną jest zalegający i wzbierający mocz jako konsekwencja zatkania moczowodu przez kamień moczowy. Główny objaw to jest nagły, o dużej intensywności, ostry ból w okolicy nerki (wysokości części lędźwiowej kręgosłupa). Promieniuje do dołu ku pęcherzowi moczowemu, cewce moczowej aż do zewnętrznej powierzchni uda. Kolce nerkowej współtowarzyszą: bolesne parcie na mocz, częstomocz, objawy ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty, wzdęcia brzucha).
BÓL NEREK
Do przyczyn bólu nerki (lub nerek) zaliczane jest także nagromadzenie moczu w organie związane z utrudnionym odpływem. Jest to wodonercze. Najczęściej jego wykrycie następuje przez przypadek podczas rutynowych badań lub diagnostyki innych chorób układu moczowego. Zwykle wodonercze przebiega bezobjawowo lub daje niecharakterystyczne objawy.
U dzieci najczęściej pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego jak – bóle brzucha, brak apetytu, wzdęcia, biegunki; gorączka – wskazuje na infekcję układu moczowego, często towarzyszącą wodonerczu. W przypadku osób dorosłych przede wszystkim pojawia się tępy ból w okolicy lędźwiowej promieniujący do spojenia łonowego (u kobiet) lub do jąder (u mężczyzn). Dodatkowe są dolegliwości ze strony układu pokarmowego jak: mdłości, wymioty oraz wzdęcia brzucha. Często także następują zaburzenia w oddawaniu moczu.
Jeżeli na nerce lub nerkach pojawi się torbiel (twór wypełniony płynem zlokalizowany w miąższu nerki), zwykle choroba przebiega bezobjawowo – dopóki torbiele (torbiele) jest mała. Wraz ze wzrostem narośli mogą pojawić się ból umiejscowiony w okolicy lędźwiowej lub po bokach brzucha, uczucie ucisku w brzuchu (pełności, dyskomfortu), jak również zaburzenia gastryczne jak np. nudności czy wymioty.
W przypadku nowotworu nerki u 7 do 15 % chorych z nasilonym stopniem rozwoju raka objawy występują w postaci tzw. klasycznej triady – krwiomocz, silny ból w okolicy lędźwiowej (przypominający kolkę lub tępy) oraz wyczuwalny guz. Dodatkowo pojawiają się stany podgorączkowe lub gorączka, nocne poty, zmniejszenie masy ciała, podwyższone ciśnienie krwi oraz stany zapalne w mięśniach w różnych okolicach. Jedyną skuteczną metodą pozbycia się dolegliwości jest w tym przypadku usunięcie guza, ponieważ zwykle jest on oporny na chemioterapię czy radioterapię (napromienianie).
JAK ODRÓŻNIĆ BÓL NEREK OD BÓLU KRĘGOSŁUPA?
Ponieważ ból nerek często pojawia się w okolicy pleców, można go pomylić z bólami kręgosłupa. W odróżnieniu od nich pojawia się jednak najpierw z jednej strony. Od zmienionej chorobowo nerki promieniuje do środka w kierunku horyzontalnym (poziomo). Ból jest pulsujący, przypominający kolkę. Atak następuje nagle. Często jest spowodowany uciskiem z powodu zatrzymaniu moczu lub rosnącej narośli (torbieli lub guza).
Natomiast bóle kręgosłupa rozchodzą się wertykalnie (pionowo) do karku lub nóg. Ból jest w tym przypadku tępy i sygnalizuje zwyrodnienie lub inne uszkodzenia kręgosłupa.
LECZENIE BÓLÓW NEREK
Charakterystyka leczenia bólu nerek jest utrudniona ze względu na różnorodności objawów w różnych chorobach. Przebieg leczenia może mieć charakter od objawowego (np. w przypadku stanów zapalnych nerek) po interwencje chirurgiczne (usunięcie kamieni, torbieli lub guza). W sporadycznych przypadkach choroba przebiega bezobjawowo. Czasem ból nerek mija samoistnie, niemniej nie wolno bagatelizować żadnej dolegliwości ze strony nerek. Konsekwencje nieleczonej choroby mogą być bowiem bardzo poważne.
