Niewydolność nerek jest stanem chorobowym, w którym następuje utracenie zdolności nerek do częściowego i całkowitego tworzenia lub wydalania moczu, a w konsekwencji do poważnych zaburzeń równowagi wodnej, kwasowo-zasadowej, które prowadzą do wtórnego uszkodzenia wszystkich układów organizm.
Niewydolność nerek rozwija się nagle w wyniku ostrego, ale najczęściej odwracalnego uszkodzenia tkanek nerki i charakteryzuje się dużym spadkiem ilości moczu tzw. skąpomoczu lub bezmoczu.
Niewydolność nerek – przyczyny
- Naruszenie hemodynamiki nerek (przepływu krwi w nerkach) wstrząs, uraz, itp.
- Zatrucia egzogenne (zewnątrzpochodne) – kontakt z detergentami, lekami, środkami owadobójczymi, ukąszenia jadowitych węży i owadów.
- Choroby zakaźne: gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym i leptospirozą (choroba odzwierzęca).
- Ostra choroba nerek: ostre zapalenie kłębuszków nerkowych i ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.
- Niedrożność dróg moczowych ostre naruszenie wypływu moczu
- Wstrząs septyczny
- Uraz lub usunięcie jednej nerki.
Objawy niewydolności nerek
- Mała ilość moczu (skąpomocz)
- Całkowita nieobecność moczu (bezmocz)
- Brak apetytu
- Biegunka
- Nudności
- Wymioty
- Obrzęk kończyn
- Zwiększona objętość wątroby
- Krwotoki z przewodu pokarmowego
- Senność lub pobudzenie chorego.
W przebiegu niewydolności nerek, istnieje kilka jego etapów:
Etap I – wstępny: objawy spowodowane bezpośrednim działaniem przyczyny ostrej niewydolności nerek mogą trwać od kilku godzin do kilku dni. Może pojawić się bladość, nudności, bóle brzucha.
Etap II – główną cechą jest skąpomocz lub całkowity bezmocz, charakteryzuje się silnym ogólnym złym stanem pacjenta, do pojawienia się i szybkiego nagromadzenia mocznika we krwi i innych produktów końcowych metabolizmu białek, powodując zatrucia organizmu objawiające osłabieniem, biegunką, nadciśnieniem, tachykardią, obrzękiem ciała, anemią, niewydolnością wątroby.
Etap III – regeneracyjny:
- Faza wczesnej diurezy (wydzielanie moczu)
- Wielomocz – zwiększone wytwarzanie moczu i zdolność normalizowania funkcji nerek, układu oddechowego i układu sercowo-naczyniowego, przewodu pokarmowego, etap trwa około dwóch tygodni
Etap IV – anatomiczne i funkcjonalne odzyskiwania podstawowych parametrów funkcji nerek. Może to potrwać wiele miesięcy, czasami trwa nawet rok.
Przewlekła niewydolność nerek
Przewlekła niewydolność nerek jest stopniowym zmniejszeniem czynności nerek, aż do całkowitego zaniku, spowodowanym stopniową śmiercią tkanki nerkowej w wyniku przewlekłej choroby nerek, stopniowym zastępowaniem tkanki nerkowej tkanką łączną.
Przyczyny przewlekłej niewydolności nerek
- Przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych, przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek, choroby metaboliczne, cukrzyca, dna.
- Wrodzone choroby wielotorbielowatości nerek, niedorozwój nerek, wrodzone zwężenie arterii nerkowych.
- Choroby, które prowadzą do naruszenia odpływu moczu w kamicy nerkowej, wodonerczu, guzy prowadzące do stopniowego ucisku dróg moczowych.
Istnieją cztery etapy przewlekłej niewydolności nerek.
- Etap utajony. Na tym etapie zmęczenie występuje przy aktywności fizycznej, osłabieniu, pojawiającym się wieczorem, suchości w ustach. Po biochemicznym badaniu krwi wykrywane są drobne naruszenia składu krwi elektrolitowej, czasem białka w moczu.
- Wyrównany etap. Na tym etapie skargi pacjentów są takie same, ale pojawiają się częściej. Towarzyszy temu wzrost wydalania moczu do 2,5 litra na dzień. Obserwuje się zmiany parametrów biochemicznych krwi oraz w analizie moczu.
- Etap przerywany. Praca nerek spada jeszcze bardziej. Obserwuje się stały wzrost zawartości związków metabolizmu azotu, zwiększając poziom mocznika, kreatyniny. Rozwija się ogólne osłabienie, zmęczenie, pragnienie, suchość w ustach, apetyt gwałtownie się zmniejsza, pojawia się nieprzyjemny smak w jamie ustnej, pojawiają się mdłości i wymioty.
- Etap końcowy. Na tym etapie charakterystyczna jest chwiejność emocjonalna apatia zastępowana jest przez podniecenie, zaburzenia snu w nocy, senność w ciągu dnia, zahamowanie i nieadekwatność zachowania.
Niewydolność nerek – diagnostyka
Analiza diagnostyczna dobowej zbiórki moczu, białka w moczu, biochemicznego badania krwi, biochemii moczu, klinicznego badania krwi, ogólnego badania moczu. Najbardziej orientacyjne są maksymalna gęstość względna, wartość filtracji kłębuszkowej, poziom kreatyniny w surowicy.
Niewydolność nerek – leczenie
Lekarz najpierw określa przyczynę niewydolności nerek i stadium choroby. Leczenie niewydolności nerek ma na celu przede wszystkim wyeliminowanie przyczyny, która powoduje ten stan. Obowiązujące środki zwalczania szoku, odwodnienia, hemolizy, zatrucia itp. Pacjenci z ostrą niewydolnością nerek są przenoszeni na oddział intensywnej terapii, gdzie otrzymują niezbędną pomoc.
W przypadku niewydolności przednerkowej wdrażane są działania mające na celu normalizację krążenia ogólnego. W przypadku niewydolności kory nadnerczy konieczne jest znormalizowanie odpływu moczu: cewnikowanie pęcherza, interwencja chirurgiczna na drogach moczowych.
Niewydolność nerek – pW przypadku niewydolności nerek leczenie zależy od etapu. Zwykle stosowane zostają leki, które zwiększają metabolizm energetyczny i przepływ krwi w nerkach (dopamina, papaweryna, euphylina, hofitol), leki stymulujące funkcję wydalniczą nerek (furosemid), terapia infuzyjna, hemodializa, leczenie objawowe. Ważne jest, aby skorygować równowagę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową organizmu.
