Cis pospolity jest rośliną popularną na terenie Polski, lecz chronioną. Rośnie w formie krzewu, jak i drzewa wysokiego na 20 m, posiada ciemnozielone igły. Największe rozmiary cis osiąga w Szkocji oraz na Kaukazie. Jest to zimozielona roślina polecana na żywopłoty, z uwagi na ostre końce igieł sięgających trzech centymetrów, jak też szybki przyrost roczny. Cisy są roślinami długowiecznymi i mogą liczyć kilka tysięcy lat, najstarszy odnotowany rośnie w Walii.
Właściwości cisu
Cis pospolity kwitnie od kwietnia do czerwca wytwarzając nasiona. Owoce cisu uwielbiają ptaki. Niestety pozostała część rośliny jest całkowicie trująca. Zawiera alkaloid o toksycznym działaniu. Co ważne cis pospolity posiada całe mnóstwo odmian różniących się pokrojem rośliny i kolorem igieł. Cis nie ma zbytnich wymagań glebowych i uprawowych. Poza drzewem pozbawionym żywicy cis jest również surowcem leczniczym. Od dawien dawna do dziś drewno cisowe wykorzystuje się do produkcji broni. Cis hoduje się również w celach ozdobnych. W ziołolecznictwie natomiast cis pospolity służy do wykonania odwaru z igieł pomagającego na nadciśnienie. Ponadto cis jest roślina o właściwościach przeciwnowotworowych, stosowany zwłaszcza przy leczeniu raka jajników, piersi oraz płuc i prostaty, a także w podejrzeniu guza głowy, szyi.
Wyjątkowość cisu
To co wyróżnia cis spośród iglaków to jego nietypowe owoce. W przeciwieństwie do wielu iglaków rodzących szyszki, cis pospolity wydaje owoce w czerwonej torebce przyciągając ptaki i nie tylko. Substancją toksyczną w cisie jest taksyna. Prócz niej w krzewie znajduje się efedryna, flawonole i flawony oraz kwasy fenolowe jak kawowy, kumarowy i inne. Napar z igieł cisu stosowany był niegdyś jako środek poronny, zaś wywar z drewna i kory stosowany w leczeniu wścieklizny. W wielu jednak przypadkach mieszanki te kończyły się dla pacjenta zgonem, bowiem aby cis miał właściwości dobroczynne należy dokładnie wymierzyć proporcje dawki. W przeciwnym razie jest on rośliną toksyczną zabijającą. Od XVIII wieku cis wykorzystuje się w leczeniu bólów reumatycznych. Odkryto wówczas również działanie przeciwmalaryczne cisu. Z czasem cis pospolity znalazł zastosowanie w tworzeniu leków nasercowych. Posiada on właściwości podobne do naparstnicy purpurowej. W fitoterapii stosuje się również cis jako środek na astmę i zapalenie płuc.
Wykorzystanie cisu w medycynie
Aktualnie farmakologia wykorzystuje cis w produkcji leków na serce. Właściwości regulujące ciśnienie krwi są pożyteczne w leczeniu arytmii, jak też zbyt niskiego ciśnienia (L-efedryna). Substancja zawarta w cisie pospolitym pobudza układ współczulny jak też powoduje skurcz mięśni oskrzeli i tym samym podnosi ciśnienie tętnicze.
Taksyna leczy i zabija
Toksyczna substancja jaką wyróżnia się cis pospolity taksyna potrafi zabić, ale i leczyć. To właśnie taksynę wykorzystuje się w leczeniu nowotworów. Prowadzi ona do zahamowania wzrostu komórek rakowych poprzez ingerencję w mitozę komórek. Z cisu pospolitego wytwarza się szereg preparatów polecanych przeciw nowotworom, mających zastosowanie w chemioterapii. Mimo, wszystko taksyna to trucizna i jej nadużycie prowadzi do zatrucia. Powoduje ona zaburzenie pracy serca, żołądka oraz podrażnienie ośrodka oddechowego prowadząc do zgonu. Nie powinno się podejmować terapii cisem bez konsultacji lekarskiej.
