Marzana barwierska (Rubia tinctorum) jest rośliną należącą do rodziny marzanowatych, nazywana bywa również barwicą oraz marzanną, czy knapem. Jej środowiskiem z którego się wywodzi jest Europa Południowo-Wschodnia. Z początkiem XX wieku królowała w uprawie w Niemczech i Francji, wykorzystywano ją jako barwnik w przemyśle farbiarskim.
Farmaceutyczne zastosowanie – marzana barwierska
Poza zastosowaniem w wyrobie farb i barwników marzana barwierska była już z początkiem dwudziestego wieku wykorzystywana w przemyśle farmaceutycznym. W Polsce roślina występuje na całym terenie, zaś do celów zielarskich uprawia się ją na wydzielonych plantacjach. Roślina jest byliną o grubym i długim kłączy rozrastającym się poziomo nawet do metra kwadratowego.
Cechą charakterystyczną kłączy są węzły i międzywęzły. Część naziemna rośliny osiąga do metra wysokości. Gdy marzana nie jest podpierana może się łamać. Liście marzany przybierają lancetowaty kształt od 5 do 8 centymetrów długości. Posiadają one haczykowate włoski. Kwiat marzany jest żółtozielony, promienisty pseudobaldachowaty na szczycie pędu.
Surowiec zielarski
Surowcem w zielarstwie są kłącza marzany barwierskiej. Zbiera się go jesienią z roślin 2 i 3 letnich. Kolejno wymaga suszenia w odpowiedniej temperaturze, która musi być stosunkowo niska. Profesjonalną nazwą kłaczy marzany barwierskiej jest Rhizoma Rubiae tinctorum. Kłącze zawiera wiele związków chemicznych cennych dla zdrowia, między innymi związki dwu i trójoksyantrachinowe jak kwas ruberytrynowy, rubiadynę i inne pokrewne glikozydy. Ponadto w marzanie barwierskiej znajdziemy garbniki i pektyny oraz kwasy organiczne i sole mineralne.
Działanie lecznicze
Wyciąg z kłaczy marzany charakteryzuje się pozytywnym działaniem w wielu procesach jakie zachodzą w ludzkim ciele. Wymienić należy iż marzana barwierska wyróżnia się właściwościami przeczyszczającymi. Działanie to uznać można również za oczyszczające z toksyn i pierwiastków szkodliwych. Ponadto właściwość ta ma wpływ na rozbijanie kamieni nerkowych odznaczając się wyjątkową skutecznością.
Prócz wymienionej zdolności roślina zapobiega tworzeniu się kamieni w drogach moczowych oraz zmniejsza napięcie mięśni gładkich dróg moczowych, ułatwia przemieszczanie się złogów i rozpad kamieni. Cechuje ją także lekkie działanie moczopędne, przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne. Udowodniono marzenie działanie żółciopędne oraz zwiększające apetyt, jednak nie są to kluczowe właściwości lecznicze.
Sposoby użycia
Marzanę barwierską używać można do wewnątrz jak i na zewnątrz. Przyjmowana w obu postaciach wykazuje działanie antyseptyczne doskonale wpływa na trądzik i stany zapalne skóry. Nie zakwasza organizmu, mimo iż zwiększa ilość moczu to jednocześnie dba o należyty poziom jonów sodu, potasu i chloru w jego składzie. Niestety przewlekłe stosowanie zioła może spowodować działania niepożądane jak zabarwienie moczu na kolor czerwony, co spowodowane jest zawartością purpuryny w marzanie barwierskiej.
Najczęściej marzana jest aplikowana osobom cierpiącym na kamicę nerkową, jak też z dolegliwościami skurczowymi, atakiem kolki. Profilaktycznie marzanę stosuje się w odkładaniu się kryształów szczawianu lub fosforanów wapnia w moczu. Dostępne na rynku są zarówno tabletki z kłączem rośliny jak tez pasta, płyn i drażetki z wyciągiem z kłącza.
