Zatrzymanie moczu polega na całkowitym braku możliwości opróżnienia pęcherza moczowego. Objawy, które temu towarzyszą, to ból podbrzusza oraz parcie na mocz. Na przykład u mężczyzn przyczyną może być przerost prostaty, a u kobiet zakażenie narządów rodnych. Natomiast u osób starszych będzie to osłabienie mięśni pęcherza. Jakie są jeszcze przyczyny nagłego zatrzymania oddawania moczu u mężczyzn? Na czym polega leczenie?
Na czym polega zatrzymanie moczu?
Zatrzymanie moczu jest to brak możliwości całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego, co jest związane z czynnością oddawania moczu. Wyróżnia się dwa rodzaje tego problemu: nagłe, czyli ostre1 oraz przewlekłe, czyli trwające dłuższy czas. Nagłe zatrzymanie moczu charakteryzuje się tym, że brak możliwości opróżnienia pęcherza występuje nagle i bardzo często jest to całkowite zatrzymanie, a to oznacza, że mocz z pęcherza nie odpływa. Skutkiem tego dochodzi do jego szybkiego wypełnienia oraz przepełnienia.
Przyczyny nagłego zatrzymania moczu
Jedną z przyczyn zatrzymania moczu jest niedrożność cewki moczowej. Taka niedrożność związana jest z przeszkodą, która utrudnia albo blokuje odpływ moczu z pęcherza. Tutaj wśród częstych przyczyn wymienia się:
- choroby gruczołu krokowego, które powodują powiększenie gruczołu, zaciskającego cewkę moczową. Może to być łagodny rozrost stercza albo rak stercza,
- zwężenie cewki moczowej, a może się ono pojawić w wyniku urazu albo zapalenia cewki moczowej, a najczęściej związane jest z wykonywanymi wcześniej endoskopowymi zabiegami urologicznymi,
- kamica moczowa – może dojść do utknięcia kamienia moczowego w pęcherzowym ujściu cewki moczowej albo w cewce moczowej. To z kolei spowoduje zablokowanie odpływu moczu,
- zaparcia – odbytnica, która jest wypełniona twardymi masami kałowymi, powoduje ucisk na cewkę moczową,
- krwawienie do dróg moczowych – jeśli dochodzi do dużego krwawienia, np. z guza pęcherza, to w takiej sytuacji tworzą się skrzepliny, które blokują odpływ krwi przez cewkę moczową.
Inną przyczyną nagłego zatrzymania oddawania moczu może być osłabienie mięśni pęcherza moczowego. Objaw ten może wynikać z procesu starzenia się albo może być związany z utrudnieniem odpływu moczu przez cewkę moczową. To powoduje, że mięśnie tego pęcherza kurczą się w niedostateczny sposób, poprzez co pęcherz nie opróżnia się w całości.
Następna przyczyna związana jest z zaburzeniami regulacji nerwowej czynności oddawania moczu. Problemy te mogą pojawiać się w różnych sytuacjach, takich jak:
- uszkodzenie albo choroby rdzenia kręgowego,
- udar mózgu,
- choroby mózgu, np. stwardnienie rozsiane,
- cukrzyca,
- wrodzona wada, np. przepuklina mózgowo-rdzeniowa.
Czynność oddawania moczu może również zostać zaburzona poprzez przyjmowanie niektórych leków. Objaw ten jest zaliczany jako działanie niepożądane tych leków. Wśród leków, które najczęściej powodują zatrzymanie moczu, wymienia się:
- leki przeciwhistaminowe, które stosuje się przy alergii,
- leki przeciwbólowo-rozkurczowe,
- leki przeciwdepresyjne,
- leki przeciwpadaczkowe,
- leki, które zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa,
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- opioidowe leki przeciwbólowe.
Sposoby leczenia zatrzymania oddawania moczu
Gdy przyczyną takiego zatrzymania jest łagodny rozrost stercza, to wtedy podaje się leki, które mają na celu zmniejszenie wielkości gruczołu krokowego, a także leki rozkurczające. Tutaj bardzo dobrze sprawdzają się preparaty, w których składzie znajduje się palma sabałowa. Konieczne jest również zapewnienie odpływu moczu z pęcherza i wtedy wprowadza się cewnik2 do pęcherza przez cewkę moczową. W zależności od tego, jaka jest przyczyna zatrzymania moczu, może być potrzebny zabieg urologiczny.
Referencje:
Babska K., Prewencja zakażeń układu moczowego u pacjentów z cewnikiem moczowym [w:] Forum Nefrologiczne, 2020, tom 13, nr 2.
Demkow T., Ostre zatrzymanie moczu – cewnikować samemu czy wysyłać do urologa? [w:] Stany Nagłe po Dyplomie, 2019, 04.
1 T. Demkow, Ostre zatrzymanie moczu – cewnikować samemu czy wysyłać do urologa? [w:] Stany Nagłe po Dyplomie, 2019, 04, s. 12-16.
2 K. Babska, Prewencja zakażeń układu moczowego u pacjentów z cewnikiem moczowym [w:] Forum Nefrologiczne, 2020, tom 13, nr 2, s. 98-102.
