Ciało obce w oku to dość częsty ostry stan okulistyczny wymagający pilnej interwencji. Nie zawsze potrzebna jest pomoc lekarza okulisty, ale w przypadku nieustępowania dolegliwości nie należy odkładać wizyty lekarskiej, ze względu na możliwe powikłania związane z takim postępowaniem. Głównym objawami zgłaszanymi przez pacjentów jest uczucie ciała obcego, ból, zaczerwienienie, łzawienie oka.
Pierwsza pomoc w zanieczyszczeniu oka ciałem obcym
Po dostaniu się do oka ciała obcego, jeśli pacjent nosi soczewki kontaktowe, trzeba je jak najszybciej zdjąć z oka. Następnie powinniśmy wymusić otwarcie oka palcami i obficie płukać oko co najmniej przez 15 min. Najlepiej w tym celu użyć 0.9% soli fizjologicznej dostępnej w aptece, ale można również sięgnąć po bieżącą wodę z kranu. Jeśli nie przyniesie to ulgi, należy udać się do lekarza okulisty, który przeprowadzi dokładne badanie okulistyczne. Nie należy pocierać oka, do którego dostało się ciało obce, ponieważ może to doprowadzić do uszkodzenia nabłonka rogówki.
Ciało obce w oku – czego spodziewać się na wizycie u okulisty?
Bardzo ważną częścią wizyty u okulisty jest wywiad zebrany z pacjentem. Lekarz musi znać okoliczności, w jakich doszło do dostania się ciała obcego do oka oraz np. czy doszło do urazu głowy. Istotny jest również rodzaj ciała obcego oraz kiedy dokładnie zdarzenie miało miejsce. Okulista odnotowuje choroby okulistyczne oraz ogólne, przebyte operacje okulistyczne oraz ewentualne uczulenia na leki.
Jak przebiega usunięcie ciała obcego?
W zależności od tego, czy ciało obce znajduje się w worku spojówkowym, czy jest wbite w rogówkę lub spojówkę, wstępne postępowanie może być nieco inne. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza badanie w lampie szczelinowej, ocenia przednią część oka oraz znieczula i barwi rogówkę fluoresceiną – barwnikiem, który pozwala uwidocznić ubytki nabłonka rogówki czyli „zadrapania” rogówki oka. Następnie lekarz odwija powiekę górną i dolną w poszukiwaniu ciała obcego. Czasami może być konieczne kilkakrotne przepłukanie oka solą fizjologiczną oraz odwracanie powiek, ze względu na trudności z jego uwidocznieniem lub przemieszczaniem podczas badania.
Uwidocznione ciało obce może wreszcie zostać usunięte. Okulista ma do dyspozycji wiele narzędzi, które mogą mu w tym pomóc. Posłużyć się można przy tym bawełnianym patyczkiem zwilżonym
solą fizjologiczną lub środkiem znieczulającym, jałową igłą, pęsetą okulistyczną lub wiertłem okulistycznym przy ciele obcym, które głęboko penetruje w miąższ rogówki. Wszystkie bardziej inwazyjne zabiegi odbywają się w znieczuleniu miejscowym – kroplami. Niektóre, wyjątkowo duże lub głęboko wbite w rogówkę bądź spojówkę ciała obce, wymagają poszerzenia diagnostyki obrazowej i ewentualnego usunięcia w warunkach bloku operacyjnego.
Na koniec zabiegu pacjent ma podaną maść z antybiotykiem do worka spojówkowego oraz w niektórych przypadkach oko zakleja się lekko uciskowym opatrunkiem na 24 godziny. Pacjent kontynuuje podawanie maści z antybiotykiem do worka spojówkowego tak długo, jak jest to potrzebne w ocenie lekarza lub co najmniej do wyznaczonej przez niego kontroli.
Gojenie rogówki trwa od 24-48 godzin i tak długo mogą utrzymywać się dolegliwości bólowe.
Jeśli po tym czasie dolegliwości nie ustępują, nasilają się lub wystąpiły nowe, niepokojące objawy, pacjent powinien niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza okulisty. W przypadku usuwania ciała obcego z oka w gabinecie lekarskim, należy pozostać ze specjalistą w kontakcie. Warto wówczas wybrać klinikę okulistyczną przyjazną pacjentom, w której lekarze zawsze chętnie służą pomocą i doświadczeniem, jak np.: https://swiatoka.pl/.
Jak chronić oczy przed zanieczyszczeniem?
Jeśli podczas pracy osoba narażona jest na dostanie się ciała obcego do oka (np. prace budowlane, spawanie) należy używać specjalnie przystosowanych osłon oczu i twarzy (okulary ochronne, gogle ochronne, przyłbice spawalnicze, tarcze spawalnicze itp.). Zalecane są osłony, które ściśle przylegają do twarzy bądź oczu, aby uniemożliwić przedostanie się pyłu lub ciał obcych do ich wnętrza.
Okulary korekcyjne oraz okulary przeciwsłoneczne mogą być przydatne w ochronie oczu przed zanieczyszczeniami powietrza (pył, kurz). Dzięki nim chronimy oczy również przed promieniowaniem UV oraz np. pewnym zakresem światła niebieskiego (jeśli mają dodatkowy filtr światła niebieskiego).
Obecnie, przy wymogu noszenia maseczki, musimy mieć na uwadze jak ważne jest jej odpowiednie zakładanie. W momencie, gdy maseczka nie przylega we właściwy sposób do twarzy, wydychane, ciepłe powietrze kieruje się bezpośrednio w stronę naszych oczu. Skutkuje to szybszym parowaniem łez z powierzchni oka, a tym samym powoduje destabilizację filmu łzowego, który chroni i nawilża oczy.
Ciało obce w oku – o czym trzeba wiedzieć?
Ciało obce, które dostało się do oka jest ostrym stanem okulistycznym, który może stanowić niemały problem dla pacjenta. Trzeba pamiętać, że nie wolno pocierać oka, w którym znajduje się ciało obce. Jeśli pacjent nosi soczewki kontaktowe, powinien je natychmiast zdjąć. Nie należy zwlekać z udaniem się do specjalisty, jeśli po obfitym płukaniu worka spojówkowego objawy utrzymują się lub uległy nasileniu. Dolegliwości bólowe związane z ubytkami nabłonka rogówki mogą utrzymywać się nawet do 48 godzin. Jeżeli po tym czasie pacjent nadal odczuwa ból, zaleca się ponowną wizytę u okulisty.
