Szerszeń azjatycki czyli Vespa mandarinia to gatunek należący do rodziny osowatych. Jest także największym szerszeniem na świecie. Jego naturalne miejsce występowania to tereny wschodniej Rosji, a także Azji Południowej oraz Południowo-Wschodniej. Na stary kontynent trafił w 2014 roku. Prawdopodobnie został sprowadzony przez przypadek w ładunku porcelany transportowanej z Chin do Francji.
Jest to gatunek wyjątkowo ekspansyjny i z roku na rok coraz bardziej zwiększa swój zasięg. Szacuje się że co roku obszar jego wstępowania powiększa się o około 100 km. Udało mu się już dotrzeć na tereny Niemiec i istnieje obawa, że niedługo zawita także do Polski. Gatunek ten może być niebezpieczny zarówno dla innych owadów naturalnie występujących w Europie jak również ludzi ze względu na jad.
Wygląd oraz funkcjonowanie
Szerszeń azjatycki jest bardzo charakterystycznym owadem. Dzięki jego rozmiarom trudno go pomylić z innymi gatunkami osowatych. Długość ciała szerszenia wynosi od 2,5 cm do 4,5 cm w przypadku królowej. Rozpiętość skrzydeł to, aż 7,6 cm. Jego ubarwienie podobnie jak w przypadku innych szerszeni jest czarne z pomarańczowo-żółtymi pasami.
Szerszeń azjatycki należy do owadów wszystkożernych. Larwy odżywiają się pajęczakami oraz owadami, które zostały upolowane przez robotnice. Natomiast dorosłe osobniki żywią się także sokiem owocowym oraz nektarem kwiatowym.
Szerszeń azjatycki żyje w rojach liczących do kilkuset osobników. Buduje gniazda które osiągają w średnicy do 1 m.
Zagrożenia ze strony szerszenia azjatyckiego
Jako przybysz z odległych terenów szerszeń nie ma wielu naturalnych przeciwników w Europie, dlatego stanowi głównie zagrożenie dla naszego środowiska i ekosystemów, w których zaburza równowagę.
Gatunek ten należy do wyjątkowo agresywnych. Z powodu swoich rozmiarów robotnice szerszenia azjatyckiego mogą atakować tak duże owady jak modliszka czy inne osowate. Nawet w Azji, z której pochodzi nie ma zbyt wielu naturalnych wrogów w przyrodzie. Zagrożenie stanowią dla niego jedynie wyjątkowo duże owady drapieżne oraz pająki.
Szczególne niebezpieczeństwo ze strony tego gatunku dotyczy pszczół. Szerszenie azjatyckie napadają pasieki w celu pozyskania pszczelich larw i miodu. Dzięki temu, że znacznie przewyższa pszczoły swoimi rozmiarami, już kilkadziesiąt osobników tego szerszenia może całkowicie zniszczyć kilkudziesięciotysięczny rój. Ma to wyjątkowo niekorzystny wpływ na przemysł pszczelarski.
Szerszeń azjatycki, a zagrożenia dla człowieka
Oprócz zagrożenia jakie gatunek ten stanowi dla innych owadów, szerszeń azjatycki jest niebezpieczny także dla ludzi. Wszystko za sprawą toksyny jaka znajduje się w jego jadzie. Neurotoksyna zwana mandarotoksyną (MDTX) bo o niej mowa, przy wystarczająco dużej dawce może powodować reakcję alergiczną nawet u zdrowego człowieka. Dla osób które są uczulone na jad, ukąszenie często jest śmiertelne. Statystyki podają, że w samej Japonii od użądlenia tego owada umiera rocznie około 40 osób. Użądlenie jest także bardzo bolesne. W jego opisie pojawiają się nawet porównana do gorących gwoździ wbijanych w ciało.
Dobrą informacją jest natomiast to, że szerszeń azjatycki jeśli nie jest niepokojony przez człowieka sam nie podejmuje ataku. Niestety nie dotyczy to owadów miodnych.
Spowodować atak szerszenia może ostry zapach lub niszczenie gniazda. W innym przypadku zachowanie szerszenia azjatyckiego bardzo przypomina zachowanie innych os.
Co zrobić w przypadku użądlenia
Jeśli użądlenie jest pojedyncze, a poszkodowana osoba nie jest uczulona zwykle nie ma powodów do zmartwienia. Ból po użądleniu chociaż bardzo dotkliwy powinien utrzymać się do godziny lub maksymalnie do 24 h. Jeśli po upływie tego czasu ból nie mija należy skontaktować się z lekarzem.
Kiedy jednak ofiarą jest osobą uczulona, należy natychmiast wezwać pogotowie. W przypadku gdy mamy dostęp do ampułki z adrenaliną powinniśmy podać lek, aby uniknąć wstrząsu anafilaktycznego. Wskazane jest także przemycie rany zimną wodą.
W sytuacji, w której doszło do kilku użądleń przez szerszenia azjatyckiego także powinniśmy udać się na pogotowie. Dawka jadu jaką pojedynczo wstrzykuje szerszeń to około 1,6 mg. Dawka śmiertelna dla człowieka to od 10 do 90 mg na kilogram masy ciała. Każdy z nas jest jednak inny, a działanie neurotoksyny w organizmie zależy od wielu czynników. Z tego powodu nie warto ryzykować i o całej sytuacji zawiadomić lekarza.
Pamiętajmy także by nie wzbudzać paniki. Spokój i opanowanie przy udzielaniu pomocy poszkodowanemu są znacznie bardziej pomocne niż nerwy i napięcie. Nawet w najgorszym przypadku jeśli zareagujemy szybko i wezwiemy pomoc możemy wyjść ze spotkania z szerszeniem bez większego uszczerbku.
Podsumowanie
Szerszeń azjatycki niewątpliwie może stanowić zagrożenie zarówno dla owadów występujących na terenie Europy jak i człowieka. Jednakże w przypadku spotkania z nim powinniśmy w miarę możliwości zachować spokój i starać się nie sprowokować ataku owada. Mając informację na temat tego w jakich sytuacjach szerszeń azjatycki staje się agresywny, oraz jak pomóc osobom przez niego poszkodowanym, nie musimy przerażać się na jego widok.
