Nerwica u dzieci stanowi dużą część psychologii dziecka. Częstość występowania nerwic w dzieciństwie wynika ze zwiększonej podatności, niestabilności psychiki dziecka i braku rozwiniętych reakcji ochronnych, które są odpowiednie do sytuacji traumatycznych. Ważnym czynnikiem w pojawianiu się i utrwalaniu objawów neurotycznych jest zachowanie i styl wychowania przez rodziców, bliskich krewnych, nauczycieli.
Nerwica u dzieci – przyczyny
Nerwica u dzieci i dorosłych nie należą do niebezpiecznej choroby psychicznej. W większości przypadków jest to tymczasowe zaburzenie psychiczne pod wpływem traumatycznej sytuacji. Plastyczność psychiki pozwala mówić o samoregulacji, ale często nerwica, która została zlekceważona i źle skorygowana, może prowadzić do konsolidacji negatywnych cech osobowości, wpływać na zachowanie i dobre samopoczucie przez długi okres do kilkudziesięciu lat.
Istnieje również przewlekły stan nerwicowy, złożonych nerwic u dzieci, a początki zaburzeń mogą mieć miejsce w bardzo wczesnym wieku niemowlęcym. Wśród przyczyn nerwicy u dzieci są dwie główne grupy: fizjologiczne czynniki nerwicowe przyczyniające się do zwiększonej wrażliwości psychiki na skutki traumatyczne:
- Skłonność dziedziczna
- Ciężka ciąża (zatrucie, zwłaszcza w trzecim trymestrze, uszkodzenie łożyska, choroby matki wpływające na niepełne ukrwienie płodu, zaburzenia hormonalne itp.)
- Niedotlenienie mózgu
- Urazy okresu porodowego u dziecka (z niewłaściwą pozycją płodu, wąską miednicą, potrzebą instrumentalnej pomocy w okresie porodu itp.)
- Choroby w młodym wieku
- Ciężkie zatrucia organizmu i choroby przewlekłe, urazy, zwłaszcza mózgu, niedożywienie, wyczerpanie fizyczne i tak dalej.
Czynniki psychologiczne
Najczęstszą przyczyną są nieodpowiedni styl wychowania przez rodziców: hiper-opieka, niespójne wychowanie (każdy rodzic stosuje inne metody wychowawcze), niekorzystna atmosfera psychiczna w rodzinie, stresy, znaczące (dla dziecka) zmieszanie emocjonalne, zwiększony stres (intelektualny, psychologiczny).
Często występuje łączny wpływ na dzieci, powodując występowanie nerwicy: słabe zdrowie fizyczne dziecka i obfitość traumatycznych skutków dla układu nerwowego i stanu emocjonalnego. Nerwice u dzieci często pozostają bez uwagi dorosłych z dwóch powodów: ich przejawy nie są uważane (z wyjątkiem wyraźnych przypadków) za oznakę zaburzenia zdrowia psychicznego, ale są przypisywane brakom charakteru. Albo też są uważane za ogólną normę dziecka, (które dziecko nie bało się potwora pod łóżkiem?).
Wpływ urazów emocjonalnych na dzieci może się znacznie różnić: niektóre dzieci nie odczują wyraźnego stresu związanego z obecnością, na przykład na pogrzebie, część doświadczy silnego szoku emocjonalnego, niektóre dzieci będą bardziej zranione przez próbę milczenia o zjawisku śmierci i ukrywania powodu nieobecności w ich życiu danej osoby. Zadaniem rodziców jest śledzenie prawdopodobnych objawów nerwicy u dzieci, zwłaszcza w okresach kryzysów związanych z wiekiem oraz podczas lub po traumatycznych wydarzeniach.
Nerwica u dzieci – objawy
Objawy nerwicy u dzieci są zróżnicowane, zwłaszcza w zaawansowanych przypadkach. Jednak wśród wszystkich odmian wyróżnia się najczęstsze objawy charakterystyczne dla wieku dziecka.
Objawy fizjologiczne:
- Zaburzenia snu, najczęściej – nierównomierny, przerywany, niespokojny sen, trudności z zasypianiem sporadycznie, nadmierna senność, ciągłe pragnienie snu
- Zaburzenia apetytu: utrata apetytu, odrzucenie zwyczajowego jedzenia, może istnieć zarówno potrzeba zwiększenia ilości słodyczy i zniekształcenia smaku, pragnienie jedzenia nie do końca jadalnych rzeczy (z ekstremalnymi formami stanu nerwicowego)
- Bóle głowy, zawroty głowy to częsty objaw nerwicy u dzieci, występujący najczęściej w wyniku niedostatecznego dopływu krwi z powodu zacisków mięśniowych w szyi, obręczy barkowej
- Ból brzucha
- Ból w sercu
- Osłabienie, zmęczenie, szczególnie podczas ćwiczeń w normalnym zakresie, skurcze mięśni itp.
Psychologiczne przejawy nerwicy u dzieci obejmują:
- Częste nieuzasadnione wahania nastroju
- Zwiększona reakcja na rozdrażnienie
- Drażliwość, wrażliwość dziecka, nieobserwowane wcześniej
- Obawy w różnych formach
- Histeryczne manifestacje.
Nerwice u dzieci rzadko są objawami monosymptomatycznymi to znaczy nie manifestują się tylko jednym objawem. Tak, więc najczęściej moczenie nocne (nietrzymanie moczu we śnie) bez dodatkowych objawów nie jest oznaką nerwicy. Dziecko, ze względu na specyfikę wieku, najczęściej reaguje na traumatyczne wydarzenie zarówno fizjologicznymi, jak i psychologicznymi objawami. Na przykład połączenie bólu głowy i / lub skurczów mięśni, zwiększonej drażliwości i lęków.
Formy nerwicy dziecięcej
Nerwica u dzieci może przejawiać się na wiele sposobów, ale wśród odmian istnieją formy stanów neurotycznych. Niektóre z nich są najbardziej charakterystyczne dla wieku dzieci.
- Histeryczna forma nerwicy objawia się częstymi histeriami, płaczem, nadmierną reakcją emocjonalną. Dziecko nie rozumie, dlaczego jest chore, a zatem nieświadomie próbuje zwrócić uwagę na swoje problemy.
- Nerwica asteniczna wyraża się w pogorszeniu stanu zdrowia bez widocznego powodu. Osłabienia, zwiększonego zmęczenia, senności, drażliwości lub płaczliwości z powodu wyczerpania układu nerwowego.
- Obsesyjne nerwice wyrażają się w potrzebie wykonywania tych samych czynności, rytuałów, obsesyjnych myśli, pragnienia gryzienia paznokci, długopisów, włosów, wyciągania rzęs, a pragnienie jest niekontrolowane, nieświadome. Kiedy rodzice zakazują wykonywania takich czynności, lęk wzrasta, skutki nerwicy u dzieci wzrastają, ponieważ w ten sposób umysł dziecka stara się chronić go przed możliwymi negatywnymi konsekwencjami lub doświadczeniami.
- Neurasteniczna nerwica u dzieci objawia się napięciem mięśni, bólami głowy, drżeniem, nadmierną potliwością, objawami tachykardii, szybkim oddychaniem itp.
- Depresyjna forma nerwicy u dzieci wyraża się w obniżonym nastroju, izolacji, zmniejszonej szybkości reakcji na rozmowę, wydarzenia itp.
Nerwica u dziecka – diagnozowanie i leczenie
Po konsultacji diagnostycznej psychiatra określi najbardziej optymalne kompleksowe leczenie, biorąc pod uwagę cechy osobowości, danego dziecka. Może on wdrożyć terapie psychologiczne, a może farmakologiczne i psychologiczne. Mogą to być zajęcia z przedmiotami, które pomagają symbolicznie przezwyciężyć wewnętrzny konflikt. Zajęcia z piaskiem, które tworzą fantazyjne piaskowe światy pomagają dziecku symbolicznie przeżyć, przerobić psychologicznie traumatyczne przeżycie.
Subiektywnie-emocjonalnie znaczące dla dziecka zajęcia z wykorzystaniem biofeedbacku pomagają podnieść poziom regulacji emocjonalnej. Grupowe zajęcia psychoterapeutyczne (psychologiczny teatr pantomimy) pomogą dziecku pokazać twórczy potencjał jego osobowości. A także zdobyć doświadczenie bezpiecznej komunikacji interpersonalnej w grupie.
Specjalista określi również potrzebę poradnictwa dla rodziców. Pomoże przeanalizować relacje rodzinne i zobaczy coś bardzo ważnego, coś, czego nie można zobaczyć, będąc w gronie rodzinnym.
