Liszaj płaski jest dolegliwością połączoną z wystąpieniem charakterystycznych (zarówno w ocenie klinicznej jak pod względem obrazu histopatologicznego) zmian grudkowych na skórze oraz błonach śluzowych, rzadziej na paznokciach.
Wykwity mogą pojawiać się niespodziewanie bądź rosnąć sukcesywnie. Zwykle pierwszy wysiew małych wielobocznych grudek pojawia się symetrycznie, w załamaniach nadgarstkowych oraz łokciowych rąk, na nogach, tułowiu, w fałdach skóry. Na skórze owłosionej zmiany lokują się dookoła mieszków włosowych, czego efektem może być łysienie rzekomoplackowate. W liszaju płaskim jamy ustnej wykwitem głównym są mlecznobiałe, błyskawicznie zlewające się z sobą grudki – przeważnie na błonie śluzowej policzków, nieraz dochodząc do kątów ust oraz warg. Rzadziej jest na wargach oraz dziąsłach, w dnie jamy ustnej oraz na podniebieniu miękkim. Liszaj płaski na paznokciach okazuje się powierzchownymi, płaskimi brakami w części dalszej płytki, sukcesywnym wykruszaniem się paznokcia od wolnego brzegu w kierunku korzenia. W zmianach zaawansowanych może dochodzić do zaniku płytki. Momentami zmiany na paznokciach są w formie dużych żółtawych bruzd.
Liszaj płaski – przyczyny
Przyczyny występowania liszaja płaskiego nie są jasne, jednakże możliwy wydaje się związek z procesami autoimmunologicznymi. Niezwykle niejednokrotnie współwystępuje z tzw. GVHR (graft versus host reaction, więc reakcją rodzaju przeszczep przeciw gospodarzowi). Taka reakcja jest u osób po przeszczepieniu szpiku, natomiast zmiany typowe dla liszaja płaskiego niezwykle niejednokrotnie są jednym spośród symptomów skórnych. Liszaj płaski często towarzyszy różnym dolegliwościom o źródle autoagresji. Kwalifikuje się tutaj przede wszystkim autoimmunologiczne zapalenie wątroby. Dodatkowo jest także duża relacja między występowaniem liszaja płaskiego i zainfekowaniem HCV (wirusem hepatitis C – wirusem zapalenia wątroby typu C). U sporego procentu chorych z aktywnym zainfekowaniem powiedziano egzystencję liszaja płaskiego o właściwościach liszaja nadżerkowego w obszarze błon śluzowych.
Liszaj – symptomy
Symptomy oraz charakter zmian są różnorodne. Zależą od owego, jaką partię ciała obejmują. Gdy liszaj pojawił się na skórze, zmiany są proporcjonalne, można na nich zobaczyć małe białe linie, określane prążkami Wickhama. Wykwity mają do trzech milimetrów wielkości. Są grudkami o odcieniu niebiesko-purpurowym, o lśniącej przestrzeni. Zmian może być parę bądź kilkadziesiąt. Mają skłonność do zlewania się. Na owłosionej skórze głowy dotkniętej liszajem płaski pojawia się zaczerwienienie oraz małe grudki. Gdy dolegliwość nie będzie leczona, może dojść do stałej straty włosów oraz pojawienia się blizn zanikowych. Liszaj płaski w jamie ustnej przyjmuje formę białej siateczki (teren rozgałęzionych linii o mlecznej barwie), umieszczonej na wewnętrznej stronie policzków, lecz też na języku bądź czerwieni wargowej. Towarzyszy mu zaczerwienienie oraz opuchlizna, łuszczenie się błony śluzowej na dziąsłach, i też nieprzyjemne owrzodzenia.
Liszaj płaski w jamie ustnej
Liszaj płaski umieszczony w jamie ustnej podnosi zagrożenie rozwoju raka jamy ustnej! Należy pamiętać, iż liszaj nie jest stanem przed pojawieniem się nowotworu. Jednakże nastąpienie zmian na błonie śluzowej jamy ustnej, pięciokrotnie podnosi zagrożenie rozwoju raka. Wpływ na to ma ciągły stan zapalny.
Kto może zachorować?
Liszaj płaski to dolegliwość, na którą można zachorować w dowolnym wieku, jednakże największe zagrożenie zachorowania pojawia się pomiędzy 30. i 60. rokiem życia. Na chorobę szczególnie narażone są panie aniżeli panowie.
Leczenie
Leczenie zmian patologicznych w przebiegu liszaja płaskiego jest zwykle długie. Niestety nie ma jak dotychczas leczenia przyczynowego. W formach niezbyt dużych wykorzystuje się leczenie miejscowe za pomocą miejscowo wykorzystywanych maści bądź kremów kortykosteroidowych o mocnym oddziaływaniu, jakie w określonych wypadkach można wykorzystać pod opatrunkiem na małe obszary bądź we wstrzyknięciach.
Zmiany w obszarze owłosionej skóry głowy wymagają wykorzystania kortykosteroidów w formie żeli lub lotionów. W wypadku zmian w obszarze błon śluzowych wykorzystuje się środki kortykosteroidów w zestawieniu z retonoidami. W razie występowania dolegliwości bólowych w obszarze jamy ustnej można podawać środki miejscowo przeciwbólowe (np. lidokaina w żelu), dodatkowo należy starać się wykluczyć z diety artykuły, jakie mogą ponadto podrażniać błonę śluzową jamy ustnej oraz zwiększać dyskomfort, tj. artykuły z ogromną ilością soli, ostre oraz ciepłe dania, napoje oraz owoce cytrusowe.
Liszaj płaski: domowe sposoby leczenia
Przetestowanym domowym sposobem na liszaja płaskiego w jamie ustnej jest płukanka z np. z malwy lub siemienia lnianego. Dodatkowo z jadłospisu należy wyeliminować pikantne potrawy, owoce cytrusowe oraz napoje na ich podstawie (np. pomarańczowy bądź grejpfrutowy), pomidory oraz potrawy na ich podstawie (majonezy oraz ketchup), chipsy oraz pozostałe artykuły zawierające sól, i też trunki zawierające kofeinę (kawa, herbata oraz cola). Owego rodzaju artykuły mogą pogłębić symptomy dolegliwości w jamie ustnej. Gdy zmiany pojawią się na skórze, ukojenie może przynieść użycie zimnego kompresu bądź kąpieli w owsiance.
