Nefropatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, charakteryzującym się uszkodzeniem strukturalnych składników nerek i upośledzeniem ich funkcji. Cukrzyca jest chorobą objawiającą się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Przy długotrwałej cukrzycy i wysokim stężeniu glukozy we krwi, glukoza zaczyna mieć toksyczny wpływ na nerki, co prowadzi do dysfunkcji naczyń nerkowych i proliferacji (zdolność rozmnażania się komórek) tkanki łącznej, która zastępuje prawidłową tkankę nerkową.
W wyniku tego filtracja zostaje zakłócona, a mocz jest zagęszczany przez nerki, substancje, które normalnie nie przechodzą przez filtr nerkowy zaczynają pojawiać się w moczu. Dalszy postęp choroby prowadzi do kurczenia się nerek i rozwoju niewydolności nerek: niezdolność nerek do oczyszczenia organizmu z produktów przemiany materii azotu pozostają w ciele, powodując zatrucie.
Nefropatia cukrzycowa – przyczyny
Nie ma dokładnych faktów na temat przyczyn nefropatii cukrzycowej. Pomimo faktu, że problemy z nerkami nie są bezpośrednio związane z poziomem glukozy we krwi, przytłaczająca większość chorych to diabetycy stojący w kolejce po przeszczepie nerki. W niektórych przypadkach takie stany nie rozwijają się w cukrzycy, dlatego istnieje kilka teorii dotyczących początku nefropatii cukrzycowej.
Wiadomo również, że mężczyźni są bardziej podatni na powstawanie tego rodzaju patologii niż kobiety. Można to wytłumaczyć anatomiczną strukturą układu moczowo-płciowego, a także mniejszą świadomością wdrażania zaleceń lekarza w leczeniu choroby.
Teorie rozwoju choroby:
- Teoria genetyczna. Osoby z pewnymi predyspozycjami genetycznymi pod wpływem zaburzeń metabolicznych charakterystycznych dla cukrzycy rozwijają patologie nerek.
- Teoria metaboliczna. Ciągły lub przewlekły nadmiar normalnego poziomu cukru we krwi (hiperglikemia), wywołuje biochemiczne nieprawidłowości w naczyniach włosowatych. Prowadzi to do nieodwracalnych procesów zachodzących w organizmie, w szczególności do uszkodzenia tkanki nerkowej.
- Teoria hemodynamiczna. W cukrzycy dochodzi do zaburzeń przepływu krwi w nerkach, co prowadzi do powstawania nadciśnienia. We wczesnym stadium powstaje hiperfiltracja (zwiększone tworzenie moczu), ale stan ten szybko zastępuje dysfunkcja, ponieważ kanały są blokowane przez tkankę łączną.
Nefropatia cukrzycowa – objawy
We wczesnych stadiach rozwoju nefropatii cukrzycowej nie towarzyszą określone objawy, na pierwszy plan wysuwają się ogólne objawy cukrzycy (choroba objawiająca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi):
- Pragnienie, zwiększone spożycie wody
- Częste oddawanie moczu
- Obniżona odporność, podatność na choroby zapalne, ropiejące.
W miarę postępu uszkodzenia nerek następuje:
- Wzrost ciśnienia tętniczego krwi
- Obrzęk: twarz głównie wokół oczu, szczególnie rano, stopy i nogi
- Pojawienie się białka w testach moczu.
Wraz z rozwojem niewydolności nerek obserwuje się:
- Zmniejszenie ilości wydalanego moczu
- Powszechne oznaki zatrucia to: nudności, wymioty, osłabienie mięśni, ból głowy
- Sucha i swędząca skóra, pojawienie się białych plam na skórze
- Duszność
- Biegunka.
W rozwoju tej choroby nefropatia cukrzycowa przechodzi przez następujące etapy.
Etap 1 – nadczynność nerek: występuje we wczesnych stadiach cukrzycy, charakteryzującej się zwiększoną czynnością nerek i zwiększeniem wydalania moczu.
Etap 2 – początkowe zmiany strukturalne w nerkach: występuje około 2 lata po wystąpieniu cukrzycy. Charakteryzuje się on pogrubieniem ścian naczyń krwionośnych nerek, jednak nie ma naruszenia funkcjonalnych zdolności nerek.
Etap 3 – początkowa nefropatia cukrzycowa: występuje około 4-5 lat po wystąpieniu cukrzycy. Charakteryzuje się pojawieniem się w moczu niewielkiej ilości białka: od 30 do 300 mg / dzień. Być może okresowy wzrost ciśnienia tętniczego krwi.
Etap 4 – ciężka nefropatia cukrzycowa – białkomocz: występuje około 10-15 lat po wystąpieniu cukrzycy. Charakteryzuje się pojawieniem się dużej ilości białka w moczu (białkomocz) – ponad 300 mg / dobę. Powoduje ciągły wzrost ciśnienia krwi, obrzęk twarzy, nóg i stóp.
Etap 5 – mocznica – stadium przewlekłej niewydolności nerek: występuje około 30 lat po wystąpieniu cukrzycy. Charakteryzuje się znaczącymi nieodwracalnymi zmianami w nerkach. Nerki nie są w stanie oczyścić ciała z produktów przemiany azotu, są zatrzymywane w ciele, co prowadzi do rozwoju niewydolności nerek. Występuje zmniejszenie ilości wydalanego moczu, ogólne oznaki zatrucia (nudności, wymioty, osłabienie mięśni, ból głowy), suchość i swędzenie skóry, białe wykwity, zadyszka, biegunka.
Nefropatia cukrzycowa – diagnostyka
- Wywiad z pacjentem.
- Analiza historii choroby: pytanie, jak choroba zaczęła się rozwijać i jak długo trwa cukrzyca.
- Ogólne badanie (pomiar ciśnienia krwi, badanie palpacyjne okolicy nerek, badanie skóry).
- Analiza funkcji azotu w nerkach (mocznik i kreatynina we krwi).
- Mocz na obecność białka.
- Określenie szybkości filtracji kłębuszkowej przeprowadza się w celu oceny wydolności nerek.
- Konsultacja z nefrologiem.
Nefropatia cukrzycowa – leczenie
- Leczenie cukrzycy.
- Dieta z ograniczeniem soli, białka, węglowodanów.
- Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi
- Preparaty do leczenia nadciśnienia tętniczego.
- Leki moczopędne (na niewydolność nerek).
- Hemodializa (metoda oczyszczania krwi z produktów metabolizmu azotu za pomocą specjalnych urządzeń) wraz z rozwojem niewydolności nerek.
- Przeszczepienie nerki – z nieskutecznością powyższych metod leczenia i rozwoju niewydolności nerek.
Leczenie farmakologiczne obejmuje:
Leczenie farmakologiczne obejmuje leki takie jak Enalapril, Ramipril i Trandolapril.
W celu utrzymania układu sercowo-naczyniowego stosuje się środki normalizujące widmo lipidowe krwi. Przy silnych uszkodzeniach nerek zaleca się stosowanie odtruwających leków, sorbentów i środków przeciwzakrzepowych. Aby podnieść poziom hemoglobiny, stosowane są specjalne preparaty, a także niektóre popularne metody.
W walce z obrzękiem pomogą leki moczopędne, a także zmniejszenie objętości płynów. Charakterystyczne objawy początkowej niewydolności nerek to nie tylko pogorszenie wyników testów laboratoryjnych, ale także stan chorego. W późnych stadiach nefropatii cukrzycowej czynność nerek jest bardzo osłabiona, dlatego konieczne jest rozważenie innych rozwiązań tego problemu.
Główne metody to:
- Hemodializa lub aparatura sztuczna nerka. Pomaga wydalać produkty rozkładu. Procedurę powtarza się w przybliżeniu w ciągu dnia, taka terapia wspomagająca pomaga pacjentowi żyć z taką diagnozą przez długi czas.
- Dializa otrzewnowa. Nieco inna zasada niż hemodializa sprzętowa. Ta procedura wykonywana jest rzadziej i nie wymaga skomplikowanego sprzętu medycznego.
- Przeszczep nerki: przeszczepienie organu dawcy choremu.
W późniejszych stadiach choroby chorzy mają zmniejszone zapotrzebowanie na insulinę. To alarmujący sygnał, wskazujący postęp choroby. Dlatego bardzo ważne jest utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi. Na tym etapie nawet pacjenci bez insuliny są mają zaleconą odpowiednią terapię.
