Choroba Basedowa – po raz pierwszy opisana przez Sir Roberta Gravesa na początku XIX wieku, choroba Gravesa-Basedowa jest jedną z najczęstszych chorób tarczycy?
Co to za choroba Basedowa?
Jest to główna przyczyna nadczynności tarczycy, w której gruczoł tarczycy wytwarza nadmierne ilości hormonów. Gdy zaburzenie zostanie prawidłowo zdiagnozowane, jest ono dość łatwe do leczenia. W niektórych przypadkach choroba Gravesa-Basedowa przechodzi w remisję lub znika całkowicie po kilku miesiącach lub latach. Pozostawiona bez leczenia może jednak prowadzić do poważnych komplikacji, a nawet śmierci.
Co powoduje chorobę Gravesa-Basedowa?
Hormony, wydzielane przez gruczoł tarczycowy, kontrolują metabolizm lub szybkość, z jaką organizm zamienia w energię. Metabolizm jest bezpośrednio związany z ilością hormonów, krążących we krwi. Jeśli z jakiegoś powodu gruczoł tarczycowy wydziela nadmiar tych hormonów, metabolizm organizmu przechodzi na wyższy bieg, powodując szybszy puls, pocenie się, drżenie i utratę wagi, typową dla osób z nadczynnością tarczycy.
Normalnie tarczyca otrzymuje zlecenia produkcyjne za pośrednictwem innej substancji chemicznej, zwanej hormonem tyreotropowym (TSH) uwalnianej przez przysadkę mózgową. Ale w chorobie Gravesa-Basedowa nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego organizmu uwalnia dalekie od normy, nienormalne przeciwciała naśladujące TSH. Pobudzone przez te fałszywe sygnały do produkcji, hormony tarczycy pracują zbyt intensywnie i przekraczają normalną liczbę.
Dokładnie, dlaczego układ odpornościowy zaczyna produkować te nieprawidłowe przeciwciała, jest niejasne. Dziedziczność i inne cechy wydają się odgrywać rolę w określeniu podatności. Badania na przykład pokazują, że jeśli jeden bliźniak jednojajowy choruje na chorobę Basedowa, istnieje 20% prawdopodobieństwo, że drugi bliźniak będzie miał to samo. Ponadto u kobiet częściej rozwija się ta choroba niż u mężczyzn. A palacze, u których rozwinie się ta choroba, są bardziej podatni na problemy z oczami, niż osoby niepalące z tą chorobą. Uważa się, że taki czynnik jest wyzwalany zarówno przez czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
Choroba Basedowa – powikłania
Zaburzenia oka, zwykle w postaci zapalnych i spuchniętych mięśni oka i tkanki, które mogą powodować wysuwanie się gałek ocznych z oczodołów, jest wyróżniającym się powikłaniem tej choroby. W ciężkich przypadkach wytrzeszczu, które są rzadkie, obrzęk mięśni oka może wywierać ogromny nacisk na nerw wzrokowy, co może prowadzić do częściowej ślepoty.
Mięśnie oka osłabione długimi okresami zapalenia może utracić zdolność kontrolowania ruchów, co prowadzi do podwójnego widzenia. Rzadko u ludzi rozwija się stan skóry, zwany jako pretensjonalny obrzęk śluzowaty. Jest to grudkowate czerwonawe zgrubienie na podudzie. Jest to zwykle bezbolesne i nie jest poważne.
Choroba Basedowa – jakie są symptomy?
Do podstawowych objawów możemy zaliczyć:
- utratę masy ciała, pomimo zwiększonego apetytu,
- szybsze tętno, wyższe ciśnienie krwi i zwiększona nerwowość,
- nadmierne pocenie,
- zwiększona wrażliwość na ciepło,
- częste ruchy jelit,
- słabość mięśni, drżenie rąk,
- rozwój wola (powiększenie tarczycy, powodujące obrzęk u podstawy szyi),
- wyłupiaste oczy,
- czerwonawa, pogrubiona i nierówna skóra przed goleniami,
- u kobiet zmiana częstotliwości lub całkowite ustanie miesiączki.
Należy natychmiast zadzwonić do lekarza, jeżeli pojawiły się u nas następujące objawy: gorączka, wzburzenie lub delirium i przyspieszony puls. Możemy mieć kryzys tyreotoksyczny, w którym działanie zbyt dużej ilości hormonu tarczycy, nagle staje się zagrażający życiu.
Choroba Basedowa – jak wygląda terapia?
Przede wszystkim terapia ma na celu wyłączenie zdolności tarczycy do produkcji hormonów. Można na przykład zastosować silną dawkę radioaktywnego jodu do niszczenia komórek tarczycy. Ten sposób ma na celu powstrzymanie nadmiernej produkcji hormonów poprzez zmniejszanie liczby komórek odpowiedzialnych za produkcję hormonów.
Ilość otrzymanego radioaktywnego jodu zależy od szacowanej wielkości tarczycy – określanej na podstawie badania fizykalnego lub ultradźwięków – i od poziomu aktywności gruczołu, na co wskazują wyniki testu wychwytu jodu. Pomimo niszczącego poziomu wpływu na komórki tarczycy, jod stosowany w tym zabiegu nie zaszkodzi otaczającym tkankom i narządom.
Prawdopodobnie nie zauważysz żadnych zmian przez kilka dni po przyjęciu radioaktywnego jodu, ale jeśli Twoja tarczyca odczuwa ból i zapalenie, leki przeciwbólowe mogą przynieść ulgę.
Radioaktywne jodyny i leki przeciw nadczynności tarczycy są zazwyczaj skuteczne w spowalnianiu produkcji hormonów tarczycy, ale w niektórych przypadkach najlepszym sposobem postępowania w przypadku choroby Gravesa-Basedowa jest zabieg chirurgiczny. Jeśli na przykład rozwinie się zaburzenie przed ciążą lub w trakcie ciąży, prawdopodobnie nie zostaniemy poddane leczeniu radioaktywnemu. Tak samo wtedy, gdy jesteśmy uczuleni na leki przeciw tarczycy. Twój lekarz może zalecić subtotalną tarczycę, względnie bezpieczną i prostą procedurę, dławik tarczycy zostanie usunięty u pacjenta przez chirurga.
