Dopamina to substancja chemiczna, która występuję naturalnie w ludzkim organizmie. Uważana jest za podstawowy neuroprzekaźnik, co oznacza, że jej główną funkcją jest wysyłanie sygnałów z ciała do mózgu. Ponadto, dopamina odgrywa zasadniczą rolę w kontrolowaniu ruchów danej osoby oraz bierze udział w reakcjach emocjonalnych. Należy być świadomym, iż właściwe poziomy dopaminy sa niezbędne dla dobrego samopoczucia fizycznego i psychicznego.
Nie da się ukryć, że to w jaki sposób funkcjonuje mózg, jakie jest samopoczucie, na jakim poziomie działa ludzka pamięć oraz to na ile skutecznie i efektywnie uczymy się zależy od poziomu dopaminy w ciele osoby. Niedobór dopaminy może być związany z pewnymi stanami medycznymi, w tym z rozwojem depresji i choroby Parkinsona. Zwykle niedobór dopaminy związany jest z istniejącymi i źle pracującymi receptorami w mózgu.
Objawy niedoboru dopaminy
Objawy niedoboru dopaminy zależą od źródła problemu. Na przykład osoba z chorobą Parkinsona będzie doświadczać znacznie innych objawów, niż pacjent, który, cierpi na niedobór dopaminy ze względu na nadużycie narkotyków. Niektóre objawy przedmiotowe i podmiotowe związane z niedoborem dopaminy obejmują:
- skurcze mięśni oraz drżenie kończyn,
- bóle ciała,
- sztywność mięśni,
- utrata równowagi,
- Zaparcia, mdłości,
- trudności w jedzeniu i połykaniu,
- utrata masy ciała lub przyrost masy ciała,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- powracające zapalenie płuc,
- kłopoty ze snem,
- niski poziom energii,
- niezdolność do skupienia się, utrzymania odpowiedniego poziomu koncentracji,
- poruszanie się lub mówienie wolniej niż zwykle,
- uczucie zmęczenia,
- Negatywny nastrój,
- wahania nastroju,
- Poczucie beznadziejności,
- Niska samoocena,
- poczucie winy,
- Niepokój,
- Myśli samobòjcze,
- niski popęd płciowy,
- halucynacje,
- złudzenia.
Przyczyny niskiego poziomu dopaminy
Niski poziom dopaminy wiąże się przede wszystkim z licznymi zaburzeniami psychicznymi. Warto jednak zaznaczyć, że nie powinno powoduje takich stanów. Najczęstsze warunki związane z niedoborem dopaminy obejmują:
- depresja,
- Schizofrenia,
- Psychoza, włączając w nią urojenia i halucynacje,
- Choroba Parkinsona.
W aspekcie choroby Parkinsona dochodzi do utraty komórek nerwowych w określonej części mózgu i utraty dopaminy w tym samym obszarze. Dlatego też jej poziomy drastycznie zmniejszają się. Część badaczy uważa, że nadużywanie leków może wpływać na poziomy dopaminy. Badania wykazały, że powtarzające się zażywanie narkotyków może zmienić progi wymagane do aktywacji i sygnalizacji komórek dopaminy.
Starty mające miejsce w organizmie wywołane przez stosowanie narkotyków są poważne. Po pierwsze, progi odczuwania dopaminy są wyższe, dlatego uzależnionemu trudniej jest utrzymać pozytywny nastrój. Wykazano również, że osoby nadużywające narkotyków wykazują znaczne zmniejszenie liczby receptorów D2 dopaminy i uwalniania dopaminy.
W kontekście stosowanej diety, która cechuje się sporą ilością cukrów i tłuszczy, może dojść do tłumienia dopaminy. Także ograniczona ilość spożywanego biała może doprowadzić do nieprawidłowe budowy związku dopaminy. Co ciekawe, część przeprowadzonych badań wykazała, że osoby otyłe są bardziej narażone na niedobór dopaminy.
Diagnoza
Niestety, do tej pory nie znaleziono wiarygodnego sposobu mierzenia poziomu dopaminy u danej osoby. To, co lekarz może poczynić w tym kierunku to tylko i wyłącznie przyjrzeć się objawom, czynnikom związanym ze stylem życia i przeprowadzić wywiad medyczny. W ten sposób można ustalić, czy taki stan ma związek z niskim poziomem dopaminy.
Leczenie
Leczenie niedoboru dopaminy zależy od tego, czy u danego pacjenta została znaleziona przyczyna. Jeśli dana osoba cierpi z powodu złego stanu psychicznego tj. depresja lub schizofrenia, to lekarz może przepisać leki, które pomogą w złagodzeniu objawów. Leki te mogą zawierać środki przeciwdepresyjne i stabilizatory nastroju. Ponadto, inne metody leczenia niedoboru dopaminy obejmują:
- Konsultacje psychologiczne,
- zmiany w diecie i stylu życia,
- Rehabilitacja na sztywność mięśni i problemy z poruszaniem się,
- Przyjmowanie witaminy D, magnezu i kwasów tłuszczowych omega 3.
Dopamina a serotonina
Dopamina i serotonina to naturalnie występujące w organizmie substancje chemiczne, które odgrywają nadrzędną rolę w budowaniu nastroju i dobrego samopoczucia.
Serotonina wpływa na nastrój i emocje człowieka, a także na wzorce snu, apetyt, temperaturę ciała i aktywność hormonalną, na przykład cykl menstruacyjny.
Niektórzy badacze uważają, że niski poziom serotoniny przyczynia się do rozwoju depresji. Zależność między serotoniną i depresją a innymi zaburzeniami nastroju jest zbyt skomplikowany, dlatego też jest mało prawdopodobne, aby taki stan był spowodowany wyłącznie brakiem równowagi serotoninowej.
Dodatkowo, dopamina wpływa na sposób poruszania się osoby. W przypadku serotoniny nie wykazano takiego związku.
Dalsze perspektywy
Niedobór dopaminy może mieć znaczący wpływ na jakość życia, ponieważ wpływa zarówno na stan fizyczny jak i psychiczny człowieka. Wiele zaburzeń zdrowia psychicznego wiąże się z niskim poziomem dopaminy. Inne schorzenia, w tym choroba Parkinsona, zostały również powiązane z niskimi parametrami dopaminy.
To, czy dane środki lecznicze są skuteczne i działają na podwyższanie poziomu dominy nie zostało do tej pory naukowo potwierdzone. Każdorazowa zmiana diety, stylu życia i podobnych zachowań, powinna być konsultowana z lekarzem, szczególnie jeśli stwierdzono niedobory tego związku.
