Przeszczep serca to zabieg ważny z racji, iż samo serce jest jednym z tych organów, bez których nasz organizm nie ma racji bytu. Jest ono pompą zalewowo-tłoczącą, której zadaniem jest utrzymywanie przepływu krwi przez tanki. Zatem serce jest centralnym, niezbędnym nam do życia narządem układu krwionośnego, który położony jest, jak wiadomo, w klatce piersiowej, szczegółowo w śródpiersiu środkowym, wewnątrz worka osierdziowego.
Składa się on z 4 jam (2 przedsionków i 2 komór). Przedsionek prawy ma za zadanie zbierać krew z całego organizmu, a dalej przenosić ją do prawej komory, która tłoczy krew do płuc. Z płuc krew wpływa do przedsionka lewego, stamtąd do lewej komory, która tłoczy krew do tkanek obwodowych.
TRANSPLANTACJA
Przeszczep serca nazywany jest transplantacją. Polega właśnie na przeszczepieniu serca pozyskanego od martwego dawcy, a co ciekawe wykonywana jest jedynie w specjalistycznych ośrodkach, czyli nie w każdym szpitalu. Zabieg jest metodą leczenia schyłkowej niewydolności serca, czyli w przypadkach skrajnych u osób z ciężkim i nieodwracalnym uszkodzeniem narządu.
Jednak regułą jest, że zanim przystąpi się do wykonania przeszczepu u chorego należy wykorzystać wszystkie inne metody leczenia i dopiero w przypadku ich nieefektywności zastosować opisywaną transplantację. Celem przeszczepu jest uratowanie i przedłużenie życie chorego oraz poprawa jego samopoczucia.
PRZESZCZEP SERCA – STATYSTYKI
Liczby pokazują, że rocznie przeszczep serca wykonywany jest około stu razy w Polsce. W Stanach Zjednoczonych Ameryki liczba ta wzrasta aż do około 2200 wykonanych zabiegów. Niestety, pomimo tylu sukcesów, liczba oczekujących wynosi nawet do pięciuset osób. Optymistyczną jest jednak wiadomość, iż z roku na rok liczba wykonywanych transplantacji wzrasta.
PRZESZCZEP SERCA – WSKAZANIA
Po wyczerpaniu wszelkich możliwych sposobów leczenia serca, które nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, wskazaniami do wykonania przeszczepu są między innymi niewydolność krążenia, niestabilna choroba wieńcowa, dalej nawracające zaburzenia rytmu serca oraz wstrząs kardiogenny. Najwięcej osób, na których wykonuje się transplantacje to chorzy na kardiomiopatię, czyli zaburzenie o nieokreślonej przyczynie, które powoduje, że serce zaczyna być coraz słabsze.
PRZESZCZEP SERCA – HISTORIA
Za bohatera w dziedzinie przeszczepów serca należy wymienić zespół chirurga Christiaana Barnarda, który jako pierwszy podjął się owej, co istotne udanej operacji już w roku 1967. W Polsce takim sukcesem cieszy się niezastąpiony Zbigniew Religa, w roku 1985. Ludzie Ci zmagali się z wieloma przeciwnościami i wyzwaniami, a mimo to dokonali, jak na tamte czasy niemożliwego i dzięki nim do dnia dzisiejszego dzięki transplantacji ratuje się życie wielu ludzi.
METODA PRZESZCZEPU
Klasycznie chirurdzy dokonują przeszczepiania serca metodą, którą pozostawia się część tylnej ściany prawego i lewego przedsionka biorcy. Dalej aortę i pień płucny przeszczepianego serca łączy się z naczyniami biorcy, a po wszyciu serca stosuje się do końca życia immunosupresję.
PRZESZCZEP SERCA – DAWCA
Ilość wykonywanych przeszczepów zależna jest od dawców, który liczba, niestety, jest niewystarczająca w stosunku do ludzi ich potrzebujących. Niektórzy na zabieg czekają ponad rok, a jeszcze inni nie doczekują się wcale, co niestety prowadzi do wielu zgonów. W ostatnich latach obserwuje się, ze liczba dawców jest stała, czyli nie wzrasta i nie maleje.
Najczęstszymi dawcami są chorzy po udarach mózgu lub po niepowodzeniach związanym z zabiegami neurochirurgicznymi. Ciekawostką jest, że bardzo mało dawców to osoby uczestniczące w wypadkach komunikacyjnych. Najlepszym wzorem dawcy będzie osoba do 40 roku życia, ponieważ u takiej nie rozwija się choroba wieńcowa. Dodatkowo powinna mieć ona zbliżoną do poprawnej wagę ciała.
PRZESZCZEP SERCA – PRZECIWWSKAZANIA
Nie wykonuje się zabiegu u osób z nieodwracalną niewydolnością nerek, nieodwracalną niewydolnością wątroby, aktywną chorobą wrzodową żołądka aż do czasu jej wyleczenia, dalej u chorych na uchyłkowatość jelit ze stanem zapalnym, również do czasu jej wyleczenia. Kolejno wykluczeni z listy biorców są osoby z cukrzycą insulinozależną z powikłaniami narządowymi, z aktywną infekcją (jednak jest to jedynie czasowe przeciwwskazanie), z chorobą nowotworową aktywną lub w okresie remisji o długości w zależności od typu nowotworu, ciężka otyłość, gdzie BMI przekracza 30, zaawansowana osteoporoza.
Oczywistym jest, że nie udzieli się transplantacji osoby, u której występuje brak współpracy medycznej i są to najczęściej ludzie z zaburzeniami psychicznymi, następnie jednostki nadużywające substancji toksycznych i alkoholu. Lista jest długa i jak widzimy nie każdy może zostać biorcą.
PRZESZCZEP SERCA – DOPASOWANIE
Dobranie, tak zwane „dawca – biorca” odbywa się w oparciu o grupę krwi oraz wzrost i wagę ciała chorego. Wynika z tego, iż nie tworzy się kolejności w jakiej będą dokonywane transplantacje u poszczególnych zakwalifikowanych chorych. Okres oczekiwania zatem jest dla każdego chorego różny i przeciętnie wynosi on kilka do kilkanastu miesięcy.
