Zapalenie gęsiej stopki – wbrew sugerującej nazwie – obejmuje nie najbardziej dolną część nóg (czyli stopę) a kolano. Trudno odróżnić to schorzenie od innych podobnych w objawach urazów. Zapalenie gęsiej stopki jest stanem zapalnym pojawiającym się w miejscu połączenia trzech mięśni znajdujących się pod kolanem (około 5 cm).
Są one odpowiedzialne za rotację uda do wewnątrz, zginanie stawu kolejowego, a także stabilizacja kolan, która prowadzi do zapobiegania powstawania kolan koślawych. To mięśnie krawiecki, smukły oraz półścięgnisty. Ponieważ kształt przyczepu tych mięśni w obrazie przypomina błonę znajdującą się na gęsiej stopie pomiędzy palcami, stąd wzięła się nazwa schorzenia.
PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA ZAPALENIA GĘSIEJ STOPKI
Do głównych przyczyn zapalenia gęsiej stopki należą przede wszystkim:
- niewłaściwe podejście do treningu (m.in. niewłaściwe obuwie, brak rozgrzewki i zakończenia, źle wykonywane ćwiczenia, nadmierne obciążenie, podejmowanie wysiłku mimo bólu lub urazów kolan, np. braku stabilności, blokad w zakresie ruchu itp.);
- występowanie wcześniejszych urazów stawu chorobowego, a także schorzenia i wady w układzie kostno-stawowym (m.in. stan zapalny stawu rzepkowo-udowego, choroba Osgooda-Schlattera, czyli zapalenie guzowatości kości piszczelowej, nadmierne skręcenie stopy do środka, a także koślawość kolan);
- choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów);
- nadwaga i otyłość;
- uprawianie wyczynowo sportów obciążających staw kolanowy (tenis ziemny czy stołowy, skoki narciarskie, biegi zwłaszcza długodystansowe, kolarstwo itp.).
ZAPALENIE GĘSIEJ STOPKI – OBJAWY
Głównym objawem zapalenia gęsiej stopki jest odczuwany poniżej kolana, po stronie wewnętrznej, ból o średniej intensywności, który narasta podczas podejmowania aktywności fizycznej. Również podczas zginania i prostowania kolan ból może myć silniejszy (np. wchodzenie czy schodzenie po schodach, zmiana pozycji z siedzącej na stojącą lub odwrotnie). Szczególnie intensywny jest w godzinach porannych, podczas tzw. rozruchu, także w nocy.
Innymi zauważalnymi objawami są większe napięcie mięśni wchodzących w skład gęsiej stopy, jak również obrzęk w miejscu zmiany zapalnej. Dolegliwości mogą, ale nie muszą współwystępować. Czas wystąpienia jest różny – może pojawiać się na początku, w środku lub na końcu podejmowanej aktywności.
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE I LECZENIE ZAPALENIA GĘSIEJ STOPKI
Do potwierdzenia, że odczuwane dolegliwości wskazują na stan zapalny gęsiej stopki należy udać się do lekarza specjalisty. Może to być ortopeda lub lekarz medycyny sportowej. Wykonuje on badanie fizykalne i testy funkcjonalne w zakresie mięśni stawu kolanowego. Dodatkowo diagnostyka obrazowa – USG, czy też zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Celem jest odróżnienie dolegliwości od innych chorób objawiających się w podobny sposób.
Przed wizytą lekarską, w celu złagodzenia dolegliwości bólowych i obrzęków w przebiegu zapalenia gęsiej stopki, warto zastosować zimne okłady lub maści o działaniu chłodzącym. Jeśli ból jest bardzo silny, należy przyjąć leki przeciwbólowe (najlepiej po konsultacji lekarskiej) oraz przeciwzapalne. Jeżeli podejmowane działania nie przynoszą znaczących efektów przez dłuższy czas, może być konieczne wstrzyknięcie glikokortykosteroidów w zmienione zapalnie miejsce.
Dodatkowo wskazane jest ograniczenie aktywności fizycznej (szczególnie w postaci treningów) w celu odciążenia kolana. Można stosować stabilizatory lub zwykły bandaż elastyczny. W czasie leżenia warto wkładać pomiędzy uda poduszki.
W leczeniu zapalenia gęsiej stopki bardzo ważne jest stosowanie odpowiednich zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak: chłodzeniu ciekłym azotem (krioterapia), jonoforeza z dodatkiem leku przeciwbólowego, laseroterapia, ultradźwięki czy pole magnetyczne (wskazane dopiero po 4 dniach wystąpienia urazu). Także fizjoterapia w postaci masaży lub kinesiotaping (taśmy o miejscowym działaniu przeciwbólowym) przynoszą ulgę.
Bardzo rzadko konieczne jest leczenie operacyjnego. Jeżeli następuje bardzo lekooporna forma choroby, wskazane jest chirurgiczne usunięcie problemu.
Po wyleczeniu dolegliwości bólowych oraz stanu zapalnego, konieczne jest wykonywanie ćwiczeń rehabilitacyjnych w celu przywrócenia sprawności kolana.
ZAPALENIE GĘSIEJ STOPKI – DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE
W celu przeciwdziałania wystąpieniu stanu zapalnego gęsiej stopki konieczne jest unikanie przyczyn, jakie go wywołują. Podczas uprawiania sportów konieczne jest stosowanie właściwych zasad. Dobór odpowiedniego obuwia, rozgrzewka przed rozpoczęciem ćwiczeń oraz prawidłowe zakończenie w celu przywrócenia właściwego napięcia mięśniowego, stosowanie właściwych zasad treningu pod okiem trenera, który wskazuje ewentualne błędy i wskazówki do poprawy. Dotyczy to zarówno wykonywania sportów amatorskich, jak i wyczynowych. Jeżeli występują urazy, stłuczenia czy bóle w obrębie stawu kolanowego, konieczne jest zaprzestanie treningów do momentu ustąpienie dolegliwości.
