Stwardnienie rozsiane to podstępna choroba, której diagnoza nie jest oczywista. Badania na SM (sclerosis multiplex) wciąż są modyfikowane, bowiem ciężko jest postawić na ich podstawie jednoznaczną diagnozę.
Stwardnienie rozsiane
W rozpoznaniu pomocne są techniki obrazowe jak również badanie płynu mózgowo-rdzeniowego czy też analiza tzw. potencjałów wywołanych. By ułatwić rozpoznanie powstała specjalna klasyfikacja. Obejmuje ona tzw. kryteria McDonalda. International Panel on MS Diagnosis, któremu przewodniczył W. McDonald, w 2001 roku opublikował tzw. kryteria McDonalda.
Z czasem lista ich uległa aktualizacji. Nadal podstawą w rozpoznaniu jest identyfikacja wystąpienia rozsiania zmian związanych z chorobą w czasie oraz w przestrzeni. U pacjentów patologiczne zmiany w układzie nerwowym pojawiają się w różnym czasie, przy czym zmiany w strukturach układu nerwowego występują w więcej niż jednej lokalizacji.
Stwardnienie rozsiane – trudna diagnoza
Diagnoza SM może przebiegać różnie w zależności od charakteru zmian u pacjenta. Najprostszym przypadkiem jest sytuacja, kiedy u pacjenta stwierdza się minimum dwa rzuty SM, przy czym dodatkowo występują objawy neurologiczne lokalizowane w różnych ogniskach.
Objawy wówczas dotyczą co najmniej dwóch części układu nerwowego. Niestety większość przypadków ma mniej książkowy przebieg. Gdy rzuty choroby pochodzą z tego samego ogniska chorobowego wymagane są dodatkowe badania w kierunku SM.
Wykonuje się rezonans magnetyczny i poszukuje patologii zlokalizowanych minimum w dwóch miejscach układu nerwowego ogniska chorobowe rozpoznaje się na podstawie demielinizacji. Niektóre lokalizacje w szczególności wskazują na SM. Są to zwłaszcza strefy podkorowe, okołokomorowe i podnamiotowe mózgowia, oraz w obrębie rdzenia kręgowego.
Stwardnienie rozsiane – badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Płyn mózgowo-rdzeniowy pozyskuje się w drodze punkcji lędźwiowej. Na obecność SM wskazuje podniesiona zawartość białka, zwiększona ilość leukocytów. Nie są to jednak zmiany ewidentnie wskazujące na stwardnienie rozsiane. Kluczowe znaczenie ma stwierdzenie w płynie zwiększonej ilości jednej z frakcji przeciwciał – tzw. gamma-globulin.
Podczas badania metodą elektroforezy identyfikowane są typowe dla SM tzw. prążki oligoklonalne. Prócz badania płynu mózgowego wykorzystuje się w diagnostyce również neuroobrazowanie poprzez badanie neurologiczne. Pozwala ono wykryć zaburzenia napięcia mięśniowego, czucia i równowagi.
Zastosowanie w przebiegu diagnozy znajdują też tzw. badania elektrofizjologiczne. Polegają one na analizowaniu tzw. potencjałów wywołanych, oceniane mogą być np. wzrokowe czy somatosensoryczne potencjały wywołane. W przebiegu badania stymulowane są zmysły i analizowane przepływy przewodzenia sygnałów w strukturach układu nerwowego.
Stwardnienie rozsiane – diagnoza różnicowa
Czasem jedyną możliwą diagnozą jest diagnoza różnicowa. Wówczas podstawą jest wykluczenie poszczególnych schorzeń podobnych do SM. Między innymi wykluczeniu podlega sarkoidoza, zespół MELAS, choroba Devica, nowotwory OUN a także choroby infekcyjne układu nerwowego. Katalog tychże chorób nie jest zamknięty, wymienione wyżej są jedynie przykładowymi.
