Akromegalia to choroba, w której przysadka mózgowa produkuje za dużo hormonu wzrostu. To schorzenie określane również jako gigantytzm. Powoduje nieodwracalne zmiany, zwłaszcza w rysach twarzy.
Akromegalia – powolny przebieg
Akromegalia przebiega wolno, tym bardziej jest groźnym schorzeniem dla życia i zdrowia. Rozpoznawana jest bardzo późno, zwłaszcza iż dotyczy wieku dorosłego nie budzi więc podejrzeń. Przysadka mózgowa to niewielki gruczoł mierzący jeden centymetr.
Jest on zlokalizowany w podstawie mózgu i wydziela hormon wzrostu do około 20 lat. U niektórych osób w przysadce tworzy się guz, który wzmaga produkcje hormonu. W wyniku nadprodukcji kości i tkanki organizmu ulegają przerostowi.
Akromegalia – objawy
Objawem gigantyzmu są przerośnięte rysy twarzy. Wygląd zewnętrzny bywa karykaturalny. Powiększeniu nienaturalnemu ulega nos, usta i język, rozrasta się żuchwa, prowadząc do przodozgryzu oraz zwiększenia odstępów między zębami. Prócz kwestii estetycznych dochodzi ubytek komfortu życia chorego. Powiększeniu poza częściami twarzy ulegają dłonie is topy do tego stopnia iż skóra na nich jest napięta i nabrzmiała.
Ponadto przerostowi ulega serce, jelita i wątroba prowadząc do wielu kłopotów zdrowotnych i niewydolności tychże organów. Pojawić się mogą bóle głowy, kości, stawów oraz potliwość. Chorzy poza wymianą rękawiczek, butów i czapek muszą liczyć się z szeregiem zagrożeń oraz dolegliwości. W przebiegu akromegalii muszą borykać się z chrapaniem i zmianą tonacji głosu.
Zmiany te występują powoli, ale postępują dlatego czasem trudno jest je zaobserwować i skojarzyć z chorobą. Przez osoby trzecie zmiany te są widoczne gołym okiem. Diagnozę stawia się zazwyczaj w 7 do 9 lat od chwili zaobserwowania pierwszego objawu.
Akromegalia – zagrożenia
Zagrożeniem choroby jest niewydolność serca i zagrożenie udarem. Problemem jest późna rozpoznawalność choroby, trudna diagnostyka lokalizująca guza przysadki mózgowej. Najczęściej występującymi powikłaniami akromegalii jest nadciśnienie, obturacyjny bezdech senny, cukrzyca a także nadczynność tarczycy.
To zaledwie wybrane problemy zdrowotne i nie jedyne bowiem lista chorób jakie wywołuje gigantyzm jest bardzo długa i otwarta. Wśród dolegliwości które powoduje jest przede wszystkim ból głowy oraz ograniczona ruchomość poprzez nieproporcjonalny przerost kończyn. By zdiagnozować akromegalie konieczne są badania laboratoryjne.
Bada się przede wszystkim stężenie hormonu wzrostu we krwi. Kolejno wykonuje się to samo badanie po obciążeniu glukozą, a także określa się poziom stężenia IGF1. W przypadku zdrowych osób glukoza hamuje produkcje hormonu wzrostu, w przypadku akromegalii nadal jest on wydzielany.
Akromegalia – złożona diagnostyka i leczenie
Kiedy zostanie zidentyfikowana akromegalia dla powodzenia leczenia potrzebna jest diagnostyka przyczyny gigantyzmu. W tym celu wykonuje się rezonans magnetyczny głowy aby ustalić rozmiar i lokalizacje guza. Gdy diagnoza postawiona jest wcześnie jest szansa na skuteczne leczenie. Niestety zmiany są często przez pacjentów bagatelizowane i stad też diagnoza następuje w fazie zaawansowanej choroby, kiedy trudno jest zapobiec powikłaniom, jeśli narządy wewnętrzne uległy przerostowi i z racji tego nie są wydolne.
Czasem zbyt późna diagnoza przekreśla szanse na jakiekolwiek leczenie. Akromegalia poza ryzykiem powikłań skraca życie o około dekadę w stosunku do osób zdrowych. O ile leczenie jest możliwe, wykonuje się operacje przysadki mózgowej i dokonuje się wycięcia guza. Dostępna jest również farmakoterapia niwelująca wydzielany hormon, czasem wskazana jest też radioterapia.
