Istnieje szereg różnych chorób, które dotyczą układu żylnego. Jedną z częstszych jest zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych. Jest to stan zapalny żył, umiejscowionych podskórnie, nad powięziami. Zazwyczaj współistnieje z nim zakrzep o różnym nasileniu. Dotyczy zazwyczaj żył kończyn dolnych, ale nie tylko. Schorzenie to może być spowodowane przez różne czynniki. Charakteryzuje się występowaniem specyficznych objawów. Diagnozuje je lekarz, na podstawie stwierdzanych dolegliwości i wykonanego USG żył. W tym artykule opisane zostały najczęstsze przyczyny, objawy oraz leczenie zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych.
Przyczyny
Przyczyn zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych jest wiele. Najczęstszą z nich, bo odpowiedzialną za 90% przypadków, jest zapalenie żylaków kończyn dolnych. Zazwyczaj dotyczy żyły odpiszczelowej. Związane jest z przewlekłym zastojem krwi, prowadzącym do zmian w strukturze ścian naczynia i wtórnie do zakrzepicy i stanu zapalnego. Inną przyczyną jest samoistne zakrzepowe zapalenie żył. Zazwyczaj dotyka żył kończyn dolnych, ale nie tylko. Częste, nawracające stany zapalne żył powierzchownych może być związane z rozwijającym się nowotworem, zazwyczaj trzustki. Pojawia się także w układowych zapaleniach naczyń. Zakrzepowe zapalenie żyły może powstać w miejscu wprowadzenia cewnika (np. wenflonu) do żyły. Są to zazwyczaj żyły kończyn dolnych lub centralne, takie jak podobojczykowa czy szyjne. Wreszcie zapalenie żył może być spowodowane przez bakterie znajdujące się we krwi, zwłaszcza u osób z cewnikami wewnątrznaczyniowymi. Jest to wówczas ropne zapalenie[1].
Objawy
Objawy zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych są dość charakterystyczne. Pojawia się bolesny miejscowy obrzęk, ze współistniejącym zaczerwieniem i ociepleniem skóry. Objawy te są obserwowane nad obszarem, gdzie występuję zmieniona chorobowa żyła. W przypadku zapalenia żylaków wyczuwalne jest guzkowate lub powrózkowate zgrubienie w jej przebiegu. W ropnym zapaleniu żyły dodatkowo pojawiają się gorączka, silne zaczerwienienie i ból.
Leczenie
Sposób leczenia zależny jest od przyczyny i stopnia nasilenia dolegliwości. W zapaleniu żył powierzchownych związanym z cewnikiem lub zapaleniu żylaków o niezbyt dużym nasileniu (na małej długości żyły), leczeniem wystarczającym mogą być żele zawierające heparynę sodową, np. Lioton 1000. Heparyna sodowa wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Jej właściwości przyczyniają się do usprawnienia procesu mikrokrążenia, co może pomóc w sytuacji uczucia ciężkich nóg. Zastosowana w produkcie formuła wodno-alkoholowa sprawia, że żel z łatwością przenika w głąb skóry.
Przy występowaniu jedynie łagodnych dolegliwości można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, takie jak diklofenak czy ibuprofen. W przypadku ryzyka zakrzepicy żył głębokich lub zakrzepowe zapalenia żył powierzchownych na większej długości podaje się heparynę podskórnie w dawce profilaktycznej, lub doustne leki przeciwzakrzepowe. W ropnym zapaleniu żyły należy podawać odpowiedni antybiotyk. Przy nawracającym zakrzepowym zapaleniu żył wskazane jest poszerzenie diagnostyki w kierunku chorób nowotworowych i układowych zapaleń naczyń. U części chorych konieczne jest założenie wielowarstwowego opatrunku uciskowego z bandaża elastycznego[2].
Rekomendacje:
Frołow, M. Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych. Interna Szczeklika 2021.
Neubauer-Geryk, J. et al. Zakrzepica żył powierzchownych. Forum Medycyny Rodzinnej. 2018; 12(3).
[1] M. Frołow, Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych. Interna Szczeklika 2021.
[2] Neubauer-Geryk, J. et al. Zakrzepica żył powierzchownych. Forum Medycyny Rodzinnej. 2018; 12(3): 99–101.
