Tyroksyna określana jako tetrajodotyronina lub T4. Jest ona hormonem produkowanym przez komórki pęcherzykowe tarczycy. Charakteryzuje się znaczącym wpływem na procesy metaboliczne takie jak wchłanianie glukozy lub rozpad tłuszczów. Uczestniczy również w laktacji, a w sposób pośredni reguluje płodność.
Wytwarzanie opisywanego hormonu opiera się na działaniu sprzężenia zwrotnego. Kontrola odbywa się za pośrednictwem podwzgórza oraz przysadki mózgowej. Zmniejszenie stężenia hormonu jest sygnałem dla tarczycy skłaniącym ją do zwiększonej produkcji hormonu.
Tyroksyna – budowa i znaczenie
Do produkcji tyroksyny niezbędna staje się tyrozyna. Za kształtowanie całego procesu odpowiedzialne są pęcherzyki tarczycy. Magazynują one oraz zwalniają cząsteczki tyroksyny. Zasadnicze znaczenie ma w tym przypadku cząsteczka tyroksyny, która nie zawiera jednego atomu jodu, określana mianem trójjodotyroniny.
Najważniejsze zadanie tyroksyny to aktywacja utlenienia w tkankach, a ponadto stymulowanie rozpadu tłuszczów. Dodatkowo odpowiedzialna jest za absorbcję glukozy z przewodu pokarmowego, a także użycie jej przez komórki. Oddziaływanie na pracę gruczołów płuciowych. W związku z tym w sposób pośredni odpowiada za rozród.
Tyroksyna – nadmiar oraz niedobór (przyczyny i objawy)
W sytuacji pojawienia się nadmiaru lub niedoboru poziomu tyroksyny w organizmie dochodzi do zaburzenia jego procesów metabolicznych. Występowanie hormonu poniżej normalnego poziomu przyczynia się do uaktywnienia się niedoczynności tarczycy. Może to skutkować powstaniem obrzęku śluzowatego. Niedobór tyroksyny powoduje zmniejszenie aktywności psychomotorycznej, czyli wystąpienie senności, osłabienia koncentracji, obniżonego nastroju. Wystąpienie niedoczynności tarczycy objawia się ponadto suchością skóry i wypadaniem włosów. Pojawia się obniżone ciśnienie tętnicze krwi (hipotonia), a także bradykaria (zwolnienie akcji serca).
Gdy w organizmie dojdzie do zwiększenia poziomu tyroksyny ponad normalne wartości uaktywnić się może z kolei nadczynność tarczycy. Jednostka chorobowa związana jest z nadmierną nerwowością, nadpobudliwością, tachykardią (nadmierne męczenie się mięśni), a ponadto może pojawić się nadmierny wytrzeszcz gałek ocznych.
Tyroksyna – diagnostyka
Diagnostyka poziomu tyroksyny związana jest z przeprowadzeniem badania określającego stężenie hormonów tarczycy. Diagnostyka może być zlecona w sytuacji pojawienia się nadmiernej suchości skóry, senności, apatii, zniechęcenia, niewyjaśnionej utraty masy ciała, a przede wszystkim wystąpienia przerośniętego gruczołu tarczycowego. Badanie hormonów tarczycy to badanie, które wykorzystywane jest także w sytuacji leczenia przeciwtarczycowego w kuracji niedoczynności tarczycy. Badanie dotyczy również osób mających trudności z płodnością.
Tyroksyna – przyczyny nieprawidłowości
Do ujawnienia się niedoczynności tarczycy dochodzi z różnych przyczyn. W bardzo wielu sytuacjach uaktywnienie się dolegliwości związane jest z chorobą autoimmunologiczną. Podstawą choroby jest destrukcja komórek tarczycy przez wytwarzane własne przeciwciała. Niedoczynność tarczycy może mieć swoje źródło w zaburzeniach na etapie wyższych pięter układu sprzężeń zwrotnych, czyli podwzgórze oraz przysadka mózgowa. Na powstanie niedoczynności duży wpływ mają także nawyki żywieniowe oraz dieta. Pokarmy obfitujące w jod powodują zmniejszenie prawdopodobieństwa ujawnienia się rozchwianej gospodarki hormonalnej tarczycy.
Do nieprawidłowości związanych z nieodpowiednim poziomem tyroksyny zaliczyć można także nadczynność tarczycy. Wystąpienie określonej jednostki chorobowej związane jest z nadmiernym wydzielaniem tyroksyny. Nadczynność tarczycy, a co za tym idzie nadmiar poziomu tyroksyny wywołana może być przez silny uraz psychiczny, zaburzenia hormonalne pojawiające się w okresie menopauzy, przewlekłą chorobę zakaźną, przyjmowanie nadmiernej ilości jodu, guzy w obrębie przysadki mózgowej, przyjmowanie dużych ilości hormonów tarczycy, a ponadto ciąża.
Tyroksyna – leczenie nieprawidłowości
Leczenie niedoboru tyroksyny polega na przyjmowaniu preparatu, który określany jest mianem L-tyroksyny. Jest to lewoskrętna postać określonego hormonu. Ponadto ważną kwestią jest wprowadzenie do swojego jadłospisu produktów, które bogate są w jod, a także żelazo. Prawidłowe dobranie kuracji daje możliwość normalnego funkcjonowania.
Leczenie nadprodukcji tyroksyny polega na stosowaniu preparatów, mających działanie hamujące nadmierną produkcję hormonów. Są to środki należące do grupy tyreostatyków. Stosuje się także działanie mające na celu hamowanie skutków działania hormonów tarczycy. Do tego celu wykorzystuje się preparaty należące do grupy adrenolityków.
W sytuacji wystąpienia nadczynności tarczycy będącej skutkiem nadmiernego wytwarzania tyroksyny w organizmie człowieka, ważna staje się także odpowiednia dieta. W takiej sytuacji należy zadbać o dostarczenie organizmowi dużej ilości składników mineralnych oraz witamin, głównie z grupy A, C, oraz B1. Ponadto zadbać trzeba o dostarczenie większej ilości białka i zmniejszenie zawartości tłuszczu, szczególnie zwierzęcego.
